Review: Microsoft Surface Laptop – juweeltje van een laptop

Een tijdje geleden reviewden we de Microsoft Surface Book. In die review meldden we ook al dat Microsoft nog een nieuw model had uitgebracht, de Surface Laptop. Die kregen we recent ter test van Microsoft mee. Met de Laptop begeeft Microsoft zich op het terrein van de ‘gewone’ laptop, iets wat men tot nu toe nog niet had geprobeerd. Hoe hij is bevallen, lees je in deze review.

Waar we tot nu toe allerlei soms buitenissige ontwerpen van Microsoft voorbij hebben zien komen in de Surface-lijn, oogt de Surface Laptop heel normaal. Geen bijzondere scharnieren, standaarden achterop of andere gekkigheid, maar gewoon een laptop die je open en dicht kunt klappen.

Alcantara

Helemaal gewoon willen de ontwerpers van Microsoft het kennelijk nooit maken. Als je de Surface Laptop openklapt, zie je namelijk dat het gebied waar het toetsenbord in is geplaatst niet van aluminium of plastic is. Onderliggend is het weliswaar gewoon aluminium, maar er is een kunststof overheen gespannen. Er wordt ons verteld dat we hier te maken hebben met alcantara. Dit bestaat volgens Wikipedia uit 68 procent polyester en 32 procent polyurethaan. Het is ontwikkeld met het idee om een goed aanvoelend materiaal te maken, dat tegelijkertijd ook lang meegaat en vlekafstotend is. Het zou er dus goed uit moeten blijven zien, ook als je het langere tijd gebruikt hebt.

Over het esthetische effect van de keuze van Microsoft voor alcantara zijn de meningen op onze redactie verdeeld. De ene vindt het erg fraai, de andere foeilelijk. Dit is typisch zoiets waar weinig tot geen ‘middengebied’ is. Je vindt het erg mooi of erg lelijk. Het is in ieder geval weer eens wat anders dan dat koude aluminium of gammele plastic, zoveel is zeker.

Hermetisch en mobiel

Voor het overige is de behuizing opgetrokken uit aluminium. Zoals we ook zagen bij de Surface Book, is de behuizing hermetisch afgesloten. Alles is tot op de millimeter nauwkeurig op elkaar afgestemd. Zelf iets repareren is er dan ook niet bij.

Op zijn dikste punt is de Surface Laptop dichtgeklapt nog altijd niet dik, zo’n 1,5 centimeter. Dit gekoppeld aan het 13,5-inch grote scherm en een gewicht van 1,2-1,3 kg (afhankelijk van het model), maakt dit een zeer prettig te vervoeren laptop.

Aansluitingen

Kijken we naar de aansluitingen, dan zien we aan de ene kant een full-size USB 3.0-aansluiting, met daarnaast Mini DisplayPort en de 3,5mm-aansluiting voor een hoofdtelefoon. Aan de andere kant zit alleen de aansluiting voor de voedingsadapter. Echt veel aansluitingen zijn dit niet. Over het ontbreken van Type-C hebben we in onze review van de Surface Book al een behoorlijke boom opgezet. Dat gaan we hier niet nog een keertje doen. Microsoft heeft ervoor gekozen om compatibiliteit te garanderen voor externe apparatuur ten koste van bijvoorbeeld het koppelen van twee 4K-monitoren aan 60 fps.

Op zich kunnen we de afweging die Microsoft heeft gemaakt met betrekking tot de USB-aansluiting best begrijpen. Aan de andere kant verwacht je toch op zijn minst ook een Type-C-aansluiting aan te treffen op een apparaat in deze prijsklasse. Als het je dan toch te doen is om een optimale gebruikservaring, dan kun je die extra stap ook nog wel zetten.

Meerdere modellen

Er zijn in totaal vier modellen van de Microsoft Surface Laptop. Twee zijn voorzien van een Intel Core i5-7200U. Het instapmodel (1149 euro) heeft een SSD met een capaciteit van 128 GB en 4 GB werkgeheugen, het iets duurdere (1449 euro) Core i5-model hebben wij toegestuurd gekregen. Dat heeft twee keer zoveel opslagcapaciteit en twee keer zoveel werkgeheugen. Er zijn verder nog twee Core i7-modellen, beide voorzien van een Intel Core i7-7660U. De goedkopere van de twee (1799 euro) heeft net zoveel werkgeheugen en opslagcapaciteit als ons testmodel (respectievelijk 8 GB en 256 GB). De duurste heeft een SSD met een capaciteit van 512 GB en 16 GB werkgeheugen. Hiervoor moet je 2499 euro reserveren. Alle SSD’s worden overigens via PCIe aangesloten op het bordje in de laptop. In geen van de modellen is een discrete GPU geplaatst. Dat is gezien het zeer slanke formaat ook niet te verwachten.

Verder is het nog vermeldenswaard dat de twee Core i7-modellen op het moment van schrijven (nog) niet te koop zijn in de Windows Store. Ook is het goed om te weten dat vooralsnog alleen de Platinum-variant beschikbaar is, met bijpassend Alcantara. Er zijn nog drie kleuren, te weten matgoud, bordeauxrood en kobaltblauw. Die komen later beschikbaar. Bij die modellen zijn alcantara en aluminium van de behuizing eveneens van dezelfde kleur.

In gebruik: hardware

Als we het hebben over hoe de Microsoft Surface Laptop het doet in de praktijk, maken we onderscheid tussen drie aspecten: hardware, software en prestaties. Uiteraard lopen deze zaken deels in elkaar over, maar we houden dit onderscheid toch even aan voor de duidelijkheid.

Over de hardware hebben we behoudens het al eerder aangegeven beperkte aantal aansluitingen niets te klagen. Net als bij de Surface Book, is het toetsenbord (met verlichting) van een exceptionele kwaliteit. De aanslag van de toetsen is lekker stevig en ze zijn erg stabiel. Wederom merken we op dat er aan de rechterkant geen Control-toets is aangebracht. Dat vinden we een minpuntje. Het touchpad is eveneens heel erg fijn om mee te werken. Het is lekker groot en reageert uitstekend.

Beeldscherm

Dan het scherm. Net als op de Surface Book, is ook dit weer een zogeheten PixelSense-display met een aanraaklaag. Hij is ook geschikt voor peninvoer, al wordt de pen er bij de Surface Laptop niet bijgeleverd. Volgens een medewerker van Microsoft is dit in de basis hetzelfde soort paneel als in de Surface Book. Dat kunnen we na het gebruikt te hebben ook zeker beamen. Het is van een uitstekende kwaliteit. Volgens Microsoft wordt ieder paneel afzonderlijk in de fabriek gekalibreerd, om het een perfecte sRGB-weergave te geven.

Ook op een zonnige dag is het buiten afleesbaar, al heb je dan wel last van de weerspiegeling van het scherm. Dat is een gevolg van de keuze voor een touchscreen, die zijn in de regel altijd glossy. De schermverhouding is zoals we van de Surface-producten gewend zijn 3:2. Het 13,5-inch grote paneel in de Laptop heeft een resolutie van 2256×1504 pixels. Dat is minder dan wat we op hetzelfde formaat zagen in de Surface Laptop (3000×2000 pixels), dus helemaal hetzelfde paneel is het niet.

Security en audio

Boven het scherm is wederom een Windows Hello-camera aangebracht, waarmee het inloggen persoonlijker en dus veiliger moet zijn. Verder is in de Laptop een TPM 2.0-chip aangebracht. Dit is een separate chip die extra beveiliging biedt. Je kunt daar bijvoorbeeld de pincode van je machine opslaan. Vergeleken met een wachtwoord, is dat een stuk veiliger, omdat het lokaal blijft. Je kunt een TPM verder ook nog gebruiken voor bijvoorbeeld het encrypten van schijfstations. De belangrijkste taak van een dergelijke module is het platform als geheel valideren tijdens het opstarten.

Tot slot willen we het ook nog even hebben over de audio van de Surface Laptop. De speakers zitten namelijk in/onder het toetsenbord verwerkt. De eerste keer dat je dit hoort, klinkt dat best bijzonder. Wij zijn er in ieder geval erg van gecharmeerd. Het geluid komt in ieder geval recht op je af, iets wat je niet vaak kunt zeggen bij laptops. Kwalitatief is audio uit een laptop eigenlijk altijd een compromis natuurlijk. Daar is de Laptop geen uitzondering op, maar we zouden het wel verkiezen boven het geluid dat uit ‘traditionele’ speakers komt.

In gebruik: software

Qua hardware zitten er enkele opvallende features op en in de Microsoft Surface Laptop. Misschien nog wel het meest opvallende aan dit apparaat is dat het geleverd wordt met een ‘nieuwe’ versie van Windows 10, namelijk Windows 10 S. Dit kun je zien als het antwoord van Microsoft op het Chrome-besturingssysteem van Google op de Chromebooks. Het is dan ook niet toevallig dat de Surface Laptop ook op de onderwijssector gericht wordt. Daar is de Chromebook namelijk een relatief succes te noemen.

Uitgekleed

In dat licht bezien is de keuze voor Windows 10 S goed te begrijpen. Hét onderscheidende kenmerk van dit ‘uitgeklede’ besturingssysteem is dat je alleen maar apps uit de Windows Store kunt installeren. Een .exe downloaden en uitvoeren werkt niet. Alleen software die is voorzien van een Windows Store-handtekening kan worden geïnstalleerd. In een onderwijssituatie is dat waarschijnlijk ook wat je wil als school of als ouders. Het verhoogt in ieder geval in theorie de veiligheid, omdat apps in de Store als het goed is worden gecontroleerd alvorens ze aangeboden worden. Daarnaast kan het er ook voor zorgen dat het systeem als geheel langer goed blijft presteren. Simpelweg omdat er in de regel minder meuk op geïnstalleerd zal worden.

Lock-in

Dat gezegd hebbende, zitten er ook de nodige haken en ogen aan Windows 10 S. Het zorgt feitelijk voor een vendor lock-in, iets waar we geen voorstander van zijn. De met afstand populairste browser – Chrome – kan bijvoorbeeld niet geïnstalleerd worden, want daar is geen app van in de Windows Store. Hetzelfde geldt voor antiviruspakketten. Je wordt dus min of meer gedwongen om de Edge-browser en Windows Defender te gebruiken. Wat ons betreft zijn dat overigens capabele programma’s, maar het zou toch ook fijn zijn als je als gebruiker de keuze zou hebben.

Stel je als onderwijsinstelling de laptops beschikbaar, dan tillen we hier overigens niet zo zwaar aan. Dan is het heel normaal dat vooraf is bepaald wat je wel en niet mag gebruiken en gebruik je de apparaten toch alleen maar voor zeer specifieke doeleinden. Dan spelen persoonlijke voorkeuren niet zo’n grote rol. Met Office 365 kom je dan in de regel al een heel eind. Koop je de Surface Laptop echter zelf en wil je hem ook privé gaan gebruiken, dan loop je waarschijnlijk snel tegen de beperkingen aan.

Zakelijk gebruik?

Voor het onderwijs kan Windows 10 S dus best geschikt zijn. Recent gaf Microsoft echter aan dat Windows 10 S ook geschikt is voor zakelijke gebruikers. Daar zijn we het niet mee eens. Al was het maar omdat Windows 10 S-machines (andere fabrikanten gaan ook modellen uitbrengen die erop draaien) geen onderdeel kunnen uitmaken van een Active Directory. Ook van veel software die wordt gebruikt bij bedrijven zal geen Windows Store-toepassing zijn. Als beheerder zal ook het het feit dat veel tools niet beschikbaar zijn een minpuntje zijn. Zaken zoals powershell.exe, bash.exe, regedt32.exe kunnen niet gebruikt worden. Ook het welhaast iconische cmd.exe is niet beschikbaar. Tot slot is het voor zover wij hebben begrepen ook niet mogelijk om een Linux-distro te draaien.

Upgraden

Mocht je niet tevreden zijn met de mogelijkheden die Windows 10 S biedt, dan kun je eenvoudig upgraden naar Windows 10 Pro. Tot het eind van dit jaar kan dat gratis, daarna kost het 79 euro. (Update: Microsoft heeft laten weten dat je tot 31 maart 2018 gratis kunt upgraden) Je hebt hier geen nieuwe key voor nodig en het hele proces neemt niet meer dan zo’n 10 minuten in beslag. Er wordt geen volledig nieuwe installatie gedaan. Je kunt het beter zien als het omzetten van een paar virtuele schakelaartjes die extra mogelijkheden unlocken. Hou er wel rekening mee dat dit proces onomkeerbaar is. Als je eenmaal van Windows 10 S naar 10 Pro bent overgestapt, kun je niet meer terug.

We zijn overigens benieuwd hoe Microsoft op de langere termijn de Surface Laptop gaat positioneren. Komen er meerdere varianten, sommige met Windows 10 S en sommige met Windows 10 Pro voorgeïnstalleerd bijvoorbeeld? Of is Windows 10 S een manier om weer geld te verdienen aan Windows nu het besturingssysteem ‘as-a-service’ aangeboden wordt? Met andere woorden, wordt Windows 10 Pro binnenkort op alle systemen een upgrade? We verwachten van niet overigens, maar af en toe wordt de cynicus wakker in ons en komen dit soort gedachten bovendrijven.

Prestaties

We hebben de Microsoft Surface Laptop uiteraard ook even door onze vaste batterij aan tests gehaald. Deze werken niet onder Windows 10 S, dus hiervoor hebben we het systeem moeten upgraden naar Windows 10 Pro.

We beginnen met de belangrijkste test wat ons betreft, namelijk de accuduur. Dat moet een van de grote voordelen zijn van systemen die draaien op het relatief lichte Windows 10 S. In de praktijk waren we ook zeker te spreken over de accuduur, al kunnen we dat dus niet staven met een benchmarkresultaat. Dat hebben we wel als we de test doen terwijl het apparaat draait op Windows 10 Pro. Zoals je hieronder kunt zien, presteert de Surface Laptop ook dan uitstekend.

Hieronder zie je enkele scores van de Surface Laptop bij de PCMark 8-benchmark, waar hij ongeveer gelijk scoort aan de Surface Book.

Microsoft heeft ervoor gekozen om in ieder geval in ons testmodel een SSD uit de fabrieken van Toshiba te stoppen (de THNSN0256GTYA om precies te zijn). Hieronder kun je zien wat de gevolgen hiervan zijn voor de resultaten bij de Storage-test. Deze SSD scoort een heel stuk minder goed dan de Samsung 960 Pro in de Surface Book, dat is duidelijk. Gezien de toch niet overdreven malse prijs voor de Surface Laptop verwachten we eigenlijk een betere SSD. Aan de andere kant kan het best zo zijn dat de prestaties van deze Toshiba-SSD volstaan voor het gebruiksdoel van deze laptop natuurlijk.

Grafisch is het gezien de afwezigheid van een dedicated GPU niet heel erg spannend allemaal. Dat kun je hieronder zien.

Conclusie

De Microsoft Surface Laptop is het ‘gewoonste’ apparaat dat Microsoft tot nu toe heeft gemaakt. In het algemeen zijn wij er danig van onder de indruk. Qua hardware valt er weinig tot niets op aan te merken. Het is een erg fraai gemaakte laptop, met oog voor detail. Het alcantara moet je smaak zijn natuurlijk, maar ook dat is zeer zorgvuldig aangebracht. Het toetsenbord is wat ons betreft de ster van dit apparaat, maar ook op het touchpad en het beeldscherm valt weinig af te dingen. Wel is het aantal aansluitingen aan de magere kant. Ook de keuze voor de Toshiba-SSD vinden we niet passen bij de algemene uitstraling en kwaliteit van de Surface Laptop.

Kijken we naar de software, dan is Windows 10 S gezien de educatieve doelgroep van de Surface Laptop een begrijpelijke keuze. Let wel, alleen als een onderwijsinstelling zelf de laptops beschikbaar stelt (in bruikleen bijvoorbeeld). In alle andere gevallen is een upgrade wat ons betreft aan te raden. Voor de zakelijke markt lijkt Windows 10 S zoals het nu is ons niet geschikt.

Concurrentie in eigen gelederen

Als wij op dit moment mochten kiezen uit het assortiment van Microsoft Surface producten, dan zouden we voor deze Surface Laptop gaan. Hij is niet zo prijzig als de Surface Book en is een stuk handzamer. Een Surface Book zonder dedicated GPU is met de Surface Laptop in ieder geval een stuk minder interessant geworden wat ons betreft. Vergeleken met de Surface Pro vinden we de Laptop net wat meer een werkpaard. De focus op onderwijsinstellingen van Microsoft snappen we gezien de concurrentie met de Chromebooks, maar is wat ons betreft niet echt nodig. De Surface Laptop is ook gewoon een uitstekende laptop die als volwaardig apparaat bestaansrecht heeft. Wij belonen de Surface Laptop dan ook met een Silver Award.