Intel lanceert Rocket Lake-desktopprocessors: nieuwe architectuur maar oud bakproces

Intel lanceert zijn desktopprocessors van de elfde generatie. De chips krijgen een nieuwe architectuur maar worden nog steeds op 14 nm gebakken.

Intel laat Rocket Lake op de wereld los. Rocket Lake is een nieuwe familie van desktopprocessors die Intel onder de vlag van zijn elfde generatie plaats. Veel heeft Rocket Lake echter niet gemeen met de laptopchips van de elfde generatie. De huidige mobiele generatie van chips (Tiger Lake) wordt op 10 nm gebakken en volgt het beperkt beschikbare Ice Lake op, dat ook 10 nm gebruikte. Ice Lake zelf zag pas met heel veel vertraging het levenslicht, aangezien Intel zijn 10 nm-bakproces maar niet op orde kreeg. Voor de desktopprocessors zijn de problemen bij de chipbouwer nog niet van de baan: Rocket Lake is een zoveelste variant op het 14 nm-proces dat in 2014 geboren werd.

Dat wil niet zeggen dat de desktopchips oninteressant zijn. Eerst en vooral Intel verbetert Intel ieder jaar zijn 14 nm-proces. De marges zijn klein, maar 14 nm vandaag is beslist kwalitatiever dan vorig jaar of het jaar daarvoor. Belangrijker is de evolutie van de architectuur: het bakproces mag dan wel gestagneerd zijn, langs de architecturale kan Intel wel vooruitgang boeken.

Nieuwe architectuur

Rocket Lake is belangrijk omdat de chip eindelijk een volledig nieuwe micro-architectuur aan boord heeft. Alle vorige desktopprocessors waren nog gebaseerd op de Skylake-microarchitectuur van 2015. Rocket Lake heeft de Cypress Cove-architectuur aan boord en die is splinternieuw.

Of toch bijna. Cypress Cove is eigenlijk dezelfde architectuur als Willow Cove. Willow Cove drijft de 11de generatie van mobiele Tiger Lake-chips aan. Voor Rocket Lake moest Intel die 10 nm-architectuur herwerken naar het oudere 14 nm-proces. Op architecturaal vlak staat Rocket Lake wel op hetzelfde niveau als Tiger Lake, wat verklaart waarom Intel de nieuwe chips mee onder de elfde generatie catalogiseert.

Xe-graphics

De relevantste vernieuwing in de nieuwe architectuur komt van de grafische component. Cypress Cove heeft net als Willow Cove Intels nieuwe Xe-graphics aan boord.. De Xe-graphics zijn gebouwd op een volledig nieuwe door Intel ontwikkelde grafische architectuur. De chipspecialist bouwt een eigen reeks van gpu’s en accelerators rond Xe, maar vervangt er ook de UHD-graphics van weleer mee op zijn processors. Xe belooft even goed te presteren als een losse instap-gpu.

Verder zien we enkele verwachte verbeteringen. De nieuwe chips ondersteunen tot 20 CPU PCIe 4.0-lanes, RAM-geheugen tot DDR4-3200, hardwarematige ondersteuning voor 10bit AV1, 12bit HVEC en meer. Wat de processor zelf betreft heeft Intel de instructies per cyclus (IPC) opgedreven, waardoor de cpu’s in theorie sneller zijn dan de vorige generatie zelfs met een gelijke kloksnelheid of aantal kernen.

Dat is belangrijk, aangezien sommige componenten op papier een downgrade zijn vergeleken met de vorige generatie. Intels krachtigste Rocket Lake-chip is immers de Core i9-11900K met 8 kernen en 16 threads. Voorganger Intel Core i9-10900K had nog 10 kernen en 20 threats. De IPC zou echter met 19 procent omhoog gaan, zodat de Rocket Lake-processor uiteindelijk toch beter moet presteren dan de oudere processor.

Bescheiden vernieuwing

Intel lijkt weliswaar zelf te beseffen dat een zoveelste 14 nm-desktopprocessor weinigen tot een upgrade gaat aanzetten, en lanceert een verrassend beperkt aanbod van nieuwe chips voor wat uiteindelijk toch een nieuwe desktopgeneratie is. Er verschijnen enkel nieuwe Core i9, Core i7 en Core i5-processors. In iedere subfamilie is er heel wat variatie. Intel differentieert tussen de standaardchips, de modellen met een ‘K’ in de naam die je kan overklokken, en de modellen met een ‘F’ die geen grafische component aan boord hebben.

In de Core i9-familie lanceert Intel volgende componenten:

Dit zijn de nieuwe Core i7-processors:

En dit zijn de Core i5-componenten:

Voor de lichtere onderdelen lanceert Intel ook nieuwe chips, al stelt de vernieuwing daar weinig voor. Intel vernieuwt de Comet Lake-processors van de tiende generatie met een iets hogere kloksnelheid. Reken op ongeveer 100 MHz extra per component.

Technisch knap, maar volstaat dat?

Al bij al is de introductie van Rocket Lake dubbel. Langs de ene kant zet Intel een belangrijke stap voorwaarts met de introductie van een nieuwe hypermoderne architectuur voor zijn desktopchips. Langs de andere kant blijven het 14 nm-chips. Zoals we eerder al in detail uitlegden heeft het bakproces een rechtstreekse invloed op de prestaties, waarbij een kleinere node een snellere chip oplevert. Bovendien daalt het TDP met de node. Intel lijkt hier noodgedwongen een vervelende spreidstand aan te houden omwille van beperkingen met de eigen 10 nm-bakcapaciteit.

Dat is vervelend aangezien de fabrikant moet concurreren met de Ryzen-processors van AMD. Die rollen van TSMC’s 7 nm-band (vergelijkbaar met 10 nm-Intel),  gebruiken ook een moderne architectuur en zijn beschikbaar met 16 cores en 32 threads. Bovendien zijn AMD’s processors een stuk zuiniger. Het lijkt erop dat Intel technisch ongelooflijk knappe 14 nm-processors heeft gebouwd. De vraag is of dat volstaat in een wereld waar 10 nm en 7 nm de norm zijn.