VR, kort voor virtual reality, is geen gimmick. Met een uitgebreid digitaal event toont Salesforce waar de meerwaarde van een vergadering in de virtuele wereld zit. Na twee uur lachen, leren en leuteren keerden we met spijt terug naar de echte wereld. Daar kunnen Teams, Zoom en Google Meet een puntje aan zuigen.
Het dateert van voor corona dat ondergetekende de skyline van San Francisco nog heeft gezien, maar door de grote ramen van een ongespecificeerde verdieping van de Salesforce Tower herkennen we toch onmiddellijk de Bay Bridge. Fisherman’s Warf komt duidelijk in beeld wanneer we ons hoofd zonder weerstand door het glas duwen. De ruimte waarin we ons bevinden is virtueel, de hoogtevrees die collega Cédric beleeft is dat niet.
Van thuis naar San Francisco in 2 minuten
Op uitnodiging van Salesforce komen we met enkele concullega’s en een Belgisch-Nederlandse delegatie van het bedrijf zelf samen in VR. Negen avatars verkennen enthousiast het 3D-replica van het hoofdkwartier van de CRM-gigant. In werkelijkheid zit iedereen thuis of op kantoor met een Oculus Quest 2 op z’n hoofd.
De ruimte waarin we ons bevinden is virtueel, de hoogtevrees is dat niet.
Salesforce stuurde de headset vooraf naar alle deelnemers in een speciaal daarvoor ontworpen flight case met ingebouwde instructietablet. Het virtuele evenement is niet uitgewerkt voor de pers. Integendeel: Salesforce heeft de laatste maanden al heel wat ervaring opgebouwd met interne vergaderingen en klantenmeetings in VR. Het bedrijf wil nu aan de media laten zien hoe dat in z’n werk gaat.
Omkadering en begeleiding
De hele ervaring is van begin af aan doordacht. Het bedrijf beseft terecht dat VR nog in zijn kinderschoenen staat en slechts weinigen hun eigen hardware in huis hebben. “We hebben geïnvesteerd in headsets en flight cases die we zelf naar deelnemers sturen”, zegt de avatar van Nick Botter, Chief Innovation Officer voor Salesforce Noord-Europa. Op dit moment bezit Salesforce ongeveer 150 brillen. Het project ontstond in Nederland, concentreerde zich aanvankelijk op Benelux en Nordics, maar wordt momenteel over heel Europa uitgerold. “Momenteel organiseren we ongeveer twee vergaderingen per week in VR, maar we hebben genoeg headsets om dat op te trekken naar vier.”
We vermoeden dat die vergaderingen in eerste instantie niet het meest tijdsefficiënt zijn. In de virtuele Salesforce Tower spelen mensen intussen met post-its die ze overal kunnen achterlaten, worden frustraties weggewerkt met vuistslagen waar de tegenpartij niets van voelt, en bouwt iemand gefascineerd een toren van digitale koffietassen. Wij werken aan een ITdaily-gerelateerd kunstwerk in de lucht.
De excursie naar San Francisco begint wel achter de laptop in Google Meet. Daar worden we begeleid zodat we allemaal vlotjes ingelogd raken en in de lobby van de Salesforce Tower-omgeving terecht komen. De VR-toepassing van dienst heet Glue en staat vooraf geïnstalleerd op de headset die we ontvingen. Door een viercijferige code te dicteren aan onze gastheren in Google Meet, worden we automatisch ingelogd.
In theorie kan je rechtstreeks naar de meeting in VR gaan met een account, maar Salesforce meent terecht dat enige begeleiding in dit stadium wenselijk is. Het event werd voor ons voorafgegaan door een korte onboardingsessie een dag eerder en zo werkt het ook bij klanten. “Iedereen raakt er uiteindelijk op zijn gemak”, zegt Botter. “Pas hadden we Nelie Kroes nog te gast. Niet-digital natives kunnen na wat uitleg perfect met de technologie overweg en zijn ook meer onder de indruk van alles. Dat maakt de ervaring voor hen het leukst.”
Teleporteren
Tijdens de onboardingsessie leren we de basis-acties in VR. Je beweegt je avatar door de ruimte door op de joystick op je controller de klikken en je naar een nieuwe plek te teleporteren. Wie al eens een VR-bril opzette, weet dat teleporteren de juiste keuze is. Virtueel rondwandelen met een joystick terwijl je zelf ter plekke blijft zitten in de echte wereld, maakt de meeste mensen erg snel misselijk.
We kunnen verder zelf ons digitale uiterlijk bewerken, instellingen tunen en een fotocamera openen via een virtuele tablet die we activeren door op onze pols te duwen. Dat werkt redelijk goed, maar is net iets minder intuïtief dan de bediening bij een eerder VR-event via Glue-concurrent Altspace.
lees ook
Events in virtual reality getest: soms briljant, soms onhandig
“We vergeleken veel platformen maar kozen uiteindelijk voor Glue omdat het aanpasbaar maar vooral ook veilig is”, zegt Botter. “Glue wordt dagelijks verder ontwikkeld en is vandaag al een stuk intuïtiever dan enkele weken geleden.” In onze ogen ziet het geheel er in ieder geval netjes uit.
Zwevende torso’s
De helft van de negen deelnemers herkennen we aan hun stem en cartooneske avatar. Iedereen wordt gerepresenteerd door een torso met zwevende handjes. De avatars zijn redelijk aanpasbaar, al ontbreekt de mogelijkheid om een kapsel te selecteren dat illustreert hoe we onze recentste kappersafspraak moesten annuleren na een Covid-besmetting. We zien er onrealistisch deftig uit, maar dat komt goed uit. De VR-vergadering is namelijk meteen onze eerste ontmoeting met Lien Ceulemans, die recent overnam van Max Swerlow als Country Leader van Salesforce Belux.
Aanvankelijk ervaren enkele deelnemers waaronder Ceulemans technische problemen. “In 80 vergaderingen heb ik dit nog nooit meegemaakt”, zegt Botter. “Normaal loopt alles vlot.” Dat noemen journalisten het demo-effect: zodra er iemand van de media meekijkt, stopt technologie met werken. Blijkbaar speelt het demo-effect ook in VR. De problemen raken redelijk vlot verholpen dankzij de Google Meet-vergadering die precies daarom nog open staat in de achtergrond.
Het duurt even voor iedereen genoeg heeft van de skyline van San Francisco. Die ziet er levensecht uit. Botter: “We hebben tot viermaal toe een drone de lucht in gestuurd om de skyline in beeld te brengen. Natuurlijk zette er telkens mist op wanneer we de foto’s wilden nemen.”
Van spelen naar presenteren
Na wat spelen met tekenpennen, whiteboards en post-its, worden we door Botter en Ceulemans naar een nieuwe kamer begeleid. Daar hangt een enorm scherm waarop Ceulemans de slides voor haar presentatie laat zien. Wij nemen na wat zoeken en accidentele ongewenste intimiteiten met andere avatars plaats op een virtuele stoel. Net als in de echte wereld nemen de meeste mensen achteraan in de zaal plaats en net als in het echt vragen de organisatoren om toch wat naar voren te schuiven. Jammer genoeg kunnen we onze laptop niet openklappen op de schoot voor notities, wat vanuit een journalistiek standpunt meteen één van de grootste minpunten van VR is.
“Het is de missie van Salesforce om bedrijven succesvol te maken”, zegt Ceulemans. “Van overal.” Salesforce zet al van ruim voor de pandemie in op verbondenheid tussen mensen en klanten. In dat opzicht zijn we niet verbaasd dat de multinational een voortrekkersrol neemt in VR. De presentatie van Ceulemans stopt vroeger dan gepland door een verbindingsprobleem met de headset, maar dat wordt netjes opgevangen door de rest van het Salesforce-team.
Virtueel verkassen
We openen een virtuele tablet op onze virtuele pols en kiezen van daaruit met onze virtuele vingers een nieuwe virtuele locatie om het event verder te zetten. Deze keer gaat het niet om een replica van een bestaande omgeving, maar om een futuristische conferentieplek tussen de bergen.
“Deze omgeving is een stuk groter”, zegt Botter terwijl hij ons rondleidt. “We hebben de ruimte om plenaire sessies te houden, maar mensen kunnen zich ook in kleine groepjes afzonderen voor break-outsessies.” Hij wijst naar verschillende kleine en gezellig ingerichte virtuele kamers. Stap je daarin, dan valt het geluid van ‘buiten’ weg, net alsof je in de echte wereld een nieuwe kamer zou binnenstappen. We willen een impromptu ITdaily-redactievergadering starten, maar worden al snel onderbroken door iemand van Salesforce die de kamer binnenwandelt.
Integraties met software uit de echte wereld
In de gemeenschappelijke ruimte hangt opnieuw een groot scherm. Via de virtuele tablet op onze pols kunnen we daar bestanden op projecteren. Onze toegangsrechten zijn beperkt als gasten van Salesforce, maar Botter, Ceulemans en de andere administrators hebben toegang tot een hele suite aan bestanden. Het Glue-platform waar Salesforce mee werkt, biedt ruimte voor tal van integraties.
lees ook
Hoe Slack zich wil onderscheiden van Microsoft Teams
“Op onze tablet zien we niet alleen bestanden om te presenteren, maar hebben we rechtstreeks toegang tot Slack en het Salesforce-platform”, legt Botter uit. “Tijdens een vergadering met een klant kunnen we zo snel iets vragen aan een collega buiten VR, of via Salesforce informatie opzoeken over de klant in kwestie.”
Glue ondersteunt de integratie van tal van oplossingen zoals de kantoorsuites van Microsoft en Google maar ook Jira en Trello. Salesforce werkt nauw samen met de start-up om het platform uit te breiden en op een lijn te brengen met de eigen visie voor het kantoor van de toekomst en integraties zijn daarbij essentieel. Wie in VR zit, blijft verbonden met zijn of haar werkomgeving net zoals in de echte wereld.
We zijn toegegeven een beetje afgeleid en kijken geboeid rond in de omgeving. In de lucht vliegen vogels rond en aan de rand van de 3D-omgeving wapperen vlaggen. De plek is functioneel maar ook rustgevend. “Ik heb hier al een intense discussie gehad met een klant”, herinnert Botter zich. “In deze omgeving konden we het probleem uitpraten, terwijl ik er zeker van ben dat de situatie via een traditionele videomeeting was geëscaleerd.”
Hossen door de bossen
De technische problemen bij Ceulemans zijn intussen verholpen en ze vergezelt ons naar de derde locatie: een natuuromgeving geïnspireerd op een Amerikaans nationaal park. De grote sequoia-boom aan de ingang is knap, maar niet zo indrukwekkend als de echte versie.
Het lijkt alsof we door de branding van het bedrijf zijn opgeslokt.
Salesforce gebruikte deze plek om een VR-alternatief voor de grote Dreamforce-conferentie te organiseren tijdens de Covid-lockdown. Het lijkt alsof we door de branding van het bedrijf zijn opgeslokt. Dit is in onze ogen de boeiendste van de drie locaties. Salesforce Tower probeert (vrij succesvol) een echte plek na te bootsen, de conferentieruimte tussen de bergen is een cooler alternatief voor een echt conferentiecomplex, maar dit park is minder geïnspireerd op professionele plaatsen uit de realiteit. Tussen de bloemen, bomen en beekjes wordt het potentieel van VR ten volle benut.
Stap in de presentatie
We passeren een grasveld met een groot Mercedes-logo en tal van borden met informatie en video’s die een klantencase van de autofabrikant illustreren en zien meteen de meerwaarde. De plek brengt dezelfde informatie over als een presentatie, maar dan interactief. Salesforce wil op termijn meer inzetten op deze manier van presenteren, maar daarvoor moet het nog iets eenvoudiger worden om 3D-omgevingen te bouwen en aan te passen binnen Glue. Het duurde bijvoorbeeld nog vier weken om het VR-park te bouwen. Dat proces moet in de toekomst meer drag-and-drop worden.
We duwen wat verder op een knop en planten zo een boom ergens in de echte wereld. De knop toont de link met de Salesforce-back-end, want niet veel later zit er een mail in onze echte mailbox over de boom. Ceulemans grijpt de gelegenheid aan om het boomplantinitiatief van Salesforce in België in de verf te zetten.
Wat verder nemen we opnieuw plaats voor een groot scherm tussen de bomen, waar de Country Lead haar presentatie kan afwerken. Intussen vertoeven we al meer dan anderhalf uur in VR en beginnen de batterijen van onze Oculus Quest-headsets aan hun laatste etappes. Vermoeid zijn we nog niet.
Napraten rond het kampvuur
Ter afsluiting wandelen we door het park naar een mooie plek aan het water waar we virtuele marshmallows kunnen roosteren boven een vuur. We praten even na over de beleving. Hoewel de zoetigheid niet eetbaar is, geeft de stok met het snoep boven het vuur ons toch een bezigheid die het keuvelen aangenamer maakt. Salesforce beseft wel dat eten in de praktijk een belangrijk deel is van samenkomen, en verstopte een stuk chocolade in de flight case waarin de Oculust Quest kwam. Snoepen kan dus later nog.
Salesforce is trots op zijn 3D-omgevingen die het zelf bouwde in Unity. Toch plant het bedrijf niet om fysieke meetings op vaste basis in VR te laten doorgaan. “Kunnen we in het echt afspreken, dan geniet dat de voorkeur”, zegt Botter. Hij laat ons een kaartje zien van een vergadering die het bedrijf vorige week organiseerde. “Deelnemers kwamen vanuit heel Europa. Het is niet efficiënt of duurzaam om iedereen voor één meeting te laten overvliegen.” Hij blijkt momenteel zelf in Polen te vertoeven, terwijl andere deelnemers verspreid over België en Nederland op hun bureaustoel zitten.
Praten als in het echt
Het valt op hoe eenvoudig het is om met negen mensen tegelijk te praten. “Dat komt voor een stuk door de spatiale audio”, zegt Botter. Als iemand praat, hoor je via de Quest waar het geluid vandaan komt. Zegt Ceulemans iets achter ons, dan draaien we ons intuïtief om. Staat Botter verder weg, dan is zijn stem een stuk stiller zodat we dichter moeten komen. Die dynamiek maakt praten een stuk aangenamer en minder de kakofonie van klassieke videomeetings, waar uiteindelijk iedereen behalve de spreker zich best op mute zet.
Praat je in het echt, dan beweegt bovendien de mond van je avatar mee en ook de ogen bewegen dynamisch. Dat geeft je cartooneske gesprekspartner een levendige indruk die er op zijn beurt voor zorgt dat je onbewust het gevoel hebt dat er echt een persoon naast je staat.
Onvermoeid verderwerken
Na de marshmallows nemen we nog een groepsfoto voor de Salesforce-mascottes, maar het is te laat. De batterijen van de eerste headsets zijn op en enkele genodigden zijn bruusk terug naar de echte wereld gerukt.
Na twee uur in drie verschillende VR-omgevingen is ook voor ons het evenement afgelopen. We halen de Quest van ons hoofd en voelen ons een beetje warm. De bril is best comfortabel, maar weegt wel iets en dat merken we. Mentaal zijn we verder helemaal fris: van klassieke Zoom-moeheid is er geen sprake. Sterker nog: we snakken naar meer. Dat is een sentiment dat we nog nooit gehad hebben na een videovergadering met negen deelnemers en drie presentaties.
Metaversum
Mark Zuckerberg ziet een toekomst waarin we met z’n allen afspreken in een 3D-wereld. Het metaversum noemt hij die doorontwikkelde versie van het internet. Salesforce toont hoe zo’n plek in het metaversum er uit kan zien en wat de meerwaarde is. De meeste mensen zijn sociale dieren: weinigen zitten liever met een headset op het hoofd tegen een vriend of collega te praten dan echt op café. VR als alternatief voor fysieke ontmoetingen is dan ook een slecht idee.
Waar het metaversum wel een kans maakt, is ter vervanging van statische, saaie en vermoeiende videovergaderingen. De 3D-omgevingen gevuld met avatars geven een dieper gevoel van sociale nabijheid dan de beelden van een videocall. Na het Salesforce-event hebben we een beetje het gevoel dat we ergens geweest zijn en mensen gezien hebben. Niet helemaal, maar meer dan via Teams of Zoom. Het zou ons verbazen als deze technologie op termijn niet doorbreekt. Petje af voor Salesforce, dat op een doordachte en constructieve manier het voortouw neemt.