Verstoort WhatsApp ook jouw balans tussen werk en privé?

Het aantal contacten in eenieders telefoon die nog geregeld een sms stuurt, wordt steeds kleiner. WhatsApp heeft die rol (bijna) volledig overgenomen, de app is dan ook een stuk veelzijdiger. Maar hoe handig WhatsApp ook is, er zijn nadelen aan verbonden en die zijn soms subtiel. Het systeem kan bijvoorbeeld de grens tussen je professionele en privéleven doen vervagen als je niet oplet.

WhatsApp is niet meer weg te denken uit digitale communicatie en is van een berichtenapp uitgegroeid tot een platform met veel meer mogelijkheden dan gewoon berichtjes sturen. Het is inmiddels dan ook een erg praktisch en veelzijdig systeem, met als gevolg dat er veel, heel veel volk gebruik van maakt. Volgens dataplatform Statista kent WhatsApp maandelijks maar liefst twee miljard actieve gebruikers. Bij een boel mensen zitten er echter ook heel wat accounts uit hun professionele omgeving tussen de contacten. Net dat kan het soms wel eens lastig maken om een aangename balans te behouden tussen die wereld en de meer afgeschermde privé omgeving.

Maar wat met de anderen?

Er zijn natuurlijk nog communicatieplatformen in de wereld en veel mensen hebben er daar ongetwijfeld eentje van op hun telefoon of tablet geïnstalleerd. Het grote verschil tussen apps zoals Slack of Teams en WhatsApp is dat die eersten echter veel exclusiever verbonden zijn met de werksfeer.

Meestal ben je daar ingelogd met je professioneel e-mailadres, bij WhatsApp is dat met je (vaak) enige telefoonnummer. Bovendien kan je meerdere accounts hebben op Teams of Slack en die apart uitloggen of activeren wanneer het toch een keertje nodig is. Op WhatsApp is het – nogmaals – je enige telefoonnummer dat de dienst uitmaakt. Dat ene telefoonnummer geldt ook nog eens voor de eventuele groepen waar je binnen de app deel van uitmaakt.

Je kan eventueel werken met alternatieven als Telegram of Signal om je professionele contacten in onder te brengen, maar dan moeten de andere partijen die moeite ook wel doen. De Europese Digital Markts Act wil grote spelers als WhatsApp dan wel lichtjes dwingen om de deur open te zetten naar kleinere concurrenten, dat wil nog niet zeggen dat die eersten meteen in het gareel gaan lopen. Hoewel het erop lijkt dat WhatsApp die deur toch al op een minuscuul kiertje heeft gezet.

Hulpmiddeltjes

Voor mensen die hun professionele contacten ook onderhouden via deze weg, kan dat dus al eens een lastige evenwichtsoefening zijn. Intussen lanceerde Meta wel een bètaversie van meerdere accounts op eenzelfde toestel, maar dat is momenteel nog lang geen algemene functie.

Niet elk bedrijf heeft dezelfde regels of richtlijnen, dus ook niet wat dit onderwerp betreft. Het is net wanneer het volledig je eigen beslissing is, dat het net moeilijk kan zijn om dat ene berichtje of die enkele video-oproep toch niet te beantwoorden. Want wat kan dat uitzonderlijke en snelle gesprek nu kwaad, nietwaar? De kans is echter groot dat je die redenering vaker gaat maken en voor je het weet ben je die ene klant aan het helpen vanop één of ander zonnig strand.

Er zijn gelukkig een aantal zaken om die drempel te verhogen:

• Je kan je meldingen in een gesprek dempen, voor een groep of een individueel contact en buiten het medeweten van je gesprekspartner(s). Wanneer je de app opent zie je de eventuele meldingen nog wel, maar je krijgt geen meldingen meer en dat neemt de neiging tot antwoorden toch al wat weg. Je kan dit instellen via de bekende drie puntjes in elk gesprek.

• Een andere optie is om de leesbevestigingen uit te zetten bij Privacy in de algemene instellingen van de app. Bij individuele gesprekken krijgt de andere kant dan geen blauwe vinkjes meer te zien. Je contactpersoon weet dus niet of jij een bericht al dan niet hebt gelezen. Helaas is dat een algemene functie en geldt dat dus voor al je contacten. Het neemt de optie dan ook wel weg voor jou. Wanneer je dat weer inschakelt, blijven de vinkjes bij je berichten tijdens de af-periode nog eventjes grijs. Je contacten zien dus dat leesbevestiging uitstond, als ze erop letten en zelf weten wat dat betekent. Misschien niet onbelangrijk om in het achterhoofd te houden.

• Nog een functie die je wat meer afschermt is niet meer tonen wanneer je het laatst online was of wanneer dat effectief zo is. Dat geldt dan ook wel in de omgekeerde richting, jij kan het dan ook niet meer zien bij je contacten. Bij deze instelling is het wel een optie om bepaalde accounts te viseren. Dat is in deze context wel enorm interessant.

Soms zijn er ook WhatsApp-groepen van het werk. Dat kan voor de jaarlijkse Secret Santa zijn, maar even goed voor een project. Meta prutst al wel eens met de meldingsinstellingen in die groepen. Op dit moment krijgt alleen wie een beheerder is, te zien wanneer er iemand de groep verlaat. Check dus altijd eerst even als je het voor bekeken houdt in zo’n groep. Bedenk gewoon of het wel oké is voor degene die ziet dat je vertrekt. Als het een project betreft, wees dan zeker dat alles netjes is afgerond.

Jij beslist

Nu, allemaal goed en wel met van die truckjes en hulpmiddelen. Uiteindelijk moet jij voor jezelf kunnen uitmaken wat oké is en wat niet. De grens ligt voor iedereen ergens anders. Het is vooral belangrijk dat je voor jezelf aangeeft waar die ligt. Dat geldt voor werknemers, maar eigenlijk ook voor éénpersoonszaken of eigenaars van een groter bedrijf. Je zielenrust is belangrijk.

Voor werknemers is een belangrijke extra factor bij het omgaan met die balans tussen werk en privé natuurlijk wat de regels of richtlijnen zijn op hun werk. Staat dat hoog op het lijstje van je werkgever? Of ziet die jouw privétijd eerder als werkuren die al eens onderbroken worden door wat vrije tijd? Soms wordt beschikbaarheid ook subtiel aangemoedigd of verwacht, maar niet in die rechtstreekse woorden.

In dat geval zijn de hulpmiddeltjes die we hier specifiek voor WhatsApp gaven al meer een ontsnapping. We kunnen dan ook alleen maar aanraden om voor jezelf uit te maken wat voor jou een gezonde balans is.

Voor bedrijven van meer dan twintig personeelsleden geldt sinds 1 april sowieso wel het ‘recht op deconnectie’. Die afspraken moeten bovendien zijn vastgelegd in een ondernemings-cao of in het arbeidsreglement.