Intel lanceert 12de generatie Alder Lake-processors voor laptops

Intel brengt zijn Alder Lake-chips van de twaalfde generatie naar de laptop met een lancering die vreemd genoeg beperkt blijft tot enkele krachtige mobiele chips, ook al hebben fabrikanten reeds laptops met zuinigere varianten aangekondigd.

Intel brengt Alder Lake naar de laptop. De CPU-specialist lanceerde zijn twaalfde generatie van Core-chips eind vorig jaar met enkele desktopproducten en breidt de totale line-up nu drastisch uit.

Alder Lake, gebakken op ‘Intel 7’ (10 nm), omvat een revolutie in het Core-gamma vergeleken met alle vorige generaties. Voor deze chips liet Intel zich inspireren door het Big.Little-principe van de ARM-architectuur. Concreet combineren Alder Lake-chips P(restatie)-kernen met E(fficiëntie)-kernen op één CPU. P-kernen zijn de opvolgers van de klassieke Core-rekenkernen, terwijl E-kernen een evolutie zijn van de kernen in Atom- en Celeron-processors. De P-kernen ontfermen zich over prestatiegerichte taken terwijl E-cores lichter achtergrondwerk verzetten. Dat zorgt in theorie voor een veel efficiëntere chip: een veelbelovende zaak voor laptops waar batterijleven zo belangrijk is.

Intel volgt min of meer zijn eigen recente richtlijnen voor naamgeving en splitst zijn mobiele Core-familie voor de twaalfde generatie op in drie categorieën. Eerst zijn er de ‘H’-chips met een TDP van 45 watt, gebouwd voor prestatiegerichte laptops. De P-reeks zit in het midden met een TDP van 28 watt en richt zich op dunnere laptops waar prestaties alsnog vooropstaan. In de U-reeks komen CPU’s met TDP’s van 9 watt en 15 watt. Deze chips zijn gericht op ultradunne en lichte notebooks.

Intel integreert naar goede gewoonte grafische prestaties in al zijn processors. Daarvoor doet de fabrikant opnieuw beroep op de Xe-architectuur die ook al in Tiger Lake voor grafisch geweld zorgde. Het aantal Execution Cores verschilt al naargelang het type chip en heeft een directe impact op de grafische capaciteiten. Intel maakt geen gewag van grote vernieuwingen op grafisch vlak, in contrast met AMD dat voortaan RDNA2 in zijn mobiele chips integreert. Verder zijn de nieuwe laptopprocessors compatibel met (LP)DDR5 en PCIe 4.0, net als de exemplaren van AMD. Ook Wifi 6E wordt ondersteund.

H-processors

In de H-categorie vinden we acht nieuwe CPU’s verdeeld over Core i5, Core i7 en Core i9. Alle Core i7 en Core i9-chips hebben zes P-kernen, de Core i5-processors houden het op vier exemplaren. Het aantal E-kernen varieert per model. Het gros van de CPU’s krijgt er acht mee, met twee uitzonderingen die het met vier E-kernen moeten stellen. De basisklokfrequentie voor de P-kernen van deze chips varieert tussen de 2 GHz en de 2,7 GHz. Turbokloksnelheden pieken aan 5 GHz voor de Core i9-modellen.

De absolute topper in de reeks is de Intel Core i9-12900HK, waarvan de K aantoont dat de CPU overklokbaar is. Deze chip moet een stuk beter presteren dan voorganger Intel Core i9-11980HK volgens de benchmarks van Intel zelf. De fabrikant noemt de processor ‘de krachtigste laptopchip ter wereld’, maar baseert zich daarvoor op een vergelijking met de AMD Ryzen 9 5900HX. AMD heeft die chip gisteren vervangen door de nieuwere Ryzen 9 6980HX. Vergelijkingen tussen de nieuwste topmodellen van AMD en Intel ontbreken voorlopig, waardoor de claim hol aanvoelt. De M1-chips van Apple worden in de voorgestelde benchmarks geëvenaard of ruimschoots overtroffen, al naargelang de workload. Intels processors verbruiken natuurlijk wel een stuk meer stroom dan de ARM-CPU’s van Apple.

P-chips

In de 28 watt-P-reeks vinden we zes nieuwe chips verdeeld over Intel Core i7, Core i5 en Core i3. Deze processors hebben tussen de twee en de zes P-kernen, maar zijn allemaal van acht E-kernen voorzien. De basiskloksnelheid voor de P-kernen ligt tussen de 1,5 GHz en de 2,2 GHz, waardoor ze bruikbaar zijn in dunne laptopdesigns. Wanneer piekprestaties nodig zijn, wordt de turbo aangezwengeld. Daar halen de P-processors tussen de 4,4 GHz en de 4,8 GHz. In deze categorie zal de kwaliteit van de koeling van specifieke laptopmodellen een grote impact hebben op de eigenlijke prestaties die de nieuwe P-processors in de praktijk leveren.

Twee variaties voor U

Dan is er nog de U-reeks. Die vind je traditioneel in de meeste laptops terug. Intel splitst ze deze keer op in twee subreeksen: één met een TDP van 15 watt en een andere met een TDP van 9 watt. In beide subreeksen vinden we vijf heel gelijkaardige chips verdeeld over Core i7, Core i3 en Core i5. Wat het aantal rekenkernen betreft, is er geen verschil. Alle processors krijgen twee P-kernen en acht E-kernen, op de Core i3’s met vier E-kernen na. De 9 watt U-chips krijgen weinig verrassend een lagere klokfrequentie mee dan hun 15 watt-varianten. De basisklokfrequentie ligt in deze modellen altijd lager, maar de turbo blijft erg capabel. Opnieuw is er hier een grote rol weggelegd voor laptopfrabrikanten om het uiterste uit deze chips te persen in hun designs.

De klassieke 15 watt U-chips krijgen het cijfer ‘5’ achteraan in het typenummer, zoals je in de tabel hieronder ziet.

De lichtere 9 watt-chips zijn vrijwel identiek. Je kan ze onderscheiden van de 15 watt-CPU’s door hun typenummer dat op ‘0’ eindigt. De basiskloksnelheid ligt over de hele lijn enkele honderden MHz lager, terwijl turbofrequenties min of meer behouden blijven.

Pentium en Celeron met Alder Lake

Om af te sluiten lanceert Intel nog een Pentium- en een Celeron-processor, opnieuw met een 15 watt- en een 9 watt-variant. Ook voor deze chips hanteert Intel het Alder Lake Big.Little-principe, met één P-kern en vier E-kernen. We zetten de vier chips in één tabel. Zoals hierboven krijgen de exemplaren die eindigen op een ‘5’ in het typenummer een TDP van 15 watt, modellen die eindigen op ‘0’ zijn iets trager geklokt en hebben een 9 watt-TDP.

De Alder Lake twaalfde generatie Core-chips van Intel voor de laptop zijn opnieuw talrijk. Een veelvoud aan mogelijke kloksnelheden, turbo’s en variabele TDP’s, gecombineerd met de combinatie van P- en E-kernen, maken het moeilijker dan ooit om de prestaties van de chips in te schatten op basis van specificaties alleen. Bovendien komen deze processors lijnrecht tegenover AMD’s Ryzen 6000 Mobile-aanbod te staan. AMD kiest voor een veel eenvoudigere aanpak met één soort kern, die variabel moet schalen in stroomverbruik. Het aanbod van de concurrent is beperkter, maar dus ook overzichtelijker. De eerste toestellen met nieuwe CPU’s zullen voor beide processormakers nog in dit kwartaal verschijnen. Wij zijn alvast benieuwd naar de prestaties.