Intel lanceert Alder Lake. De twaalfde generatie van Intel Core-processors maakt 10nm eindelijk de norm voor de desktop.
Intel onthult de eerste zes processors van zijn nieuwste Core-generatie. De chips, die voordien door het leven gingen onder de codenaam Alder Lake, worden eindelijk gebakken op een concurrentiële productieband. Intel kiest voor een eigen 10nm-bakproces, al moeten we dat van de marketingbozo’s van de chipreus ‘Intel 7’ noemen. Het proces is vergelijkbaar met 7nm bij TSMC.
De eerste Alder Lake-processors zijn gericht op gamers en enthousiastelingen. Op professionele componenten is het dus nog even wachten, al hebben de nieuwe chips potentieel wel hun plaats in workstations voor creatievelingen. Bovendien illustreren ze wat we verder van de twaalfde Core-generatie mogen verwachten. Op termijn plant Intel immers zo’n 60 verschillende Alder Lake-cpu’s op de markt los te laten.
P- en E-kernen
De belangrijkste nieuwigheid is de brede uitrol van Intels versie van Big.Little-technologie. Alle chips bevatten een combinatie van twee verschillende rekenkernen: P-cores en E-cores. P-kernen zijn bedoeld voor prestaties, E-kernen moeten vooral efficiënt zijn. De combinatie op één CPU laat de chip toe om meer dynamisch te schakelen tussen hoge prestaties en een laag energieverbruik.
lees ook
Intel kijkt af van Arm met Alder Lake-chips
De P-kernen zijn de rechtstreekse opvolger van de rekenkernen in eerdere Core-families. Ze zijn allemaal compatibel met hyperthreading en verzetten het zware werk. De E-cores moeten vooral lichter achtergrondwerk verzetten. Ze ondersteunen geen multithreading maar kunnen eventueel wel bijspringen voor workloads die over veel threads gespreid zijn.
Het resultaat zorgt voor de nodige complexiteit. Om de prestaties van de nieuwe chips in te schatten, volstaat het immers niet meer om te weten hoeveel kernen een CPU heeft. Je moet ook weten hoeveel van die kernen P-cores zijn.
Andere nieuwigheden
Alle nieuwe processors ondersteunen snel DDR5-geheugen en PCIe 5.0. Dat laatste is niet zo relevant in consumententoestellen, maar maakt het mogelijk supersnelle randapparatuur zoals SSD’s en accelerators te verbinden.
De nieuwe functionaliteit noodzaakt Intel tot de lancering van een nieuwe chipset samen met de processors. Deze CPU’s werken met Intel 600. De fabrikant integreert eigen Volume Management Device (VMD)-technologie. Die laat de chipset toe om NVMe-gebaseerde SSD’s rechtstreeks vanuit de PCIe-bus te beheren zonder dat daar extra RAID-controllers of andere adapters voor nodig zijn.
De chips
De zes componenten die Intel introduceert zijn allemaal overklokbaar. Aan de bovenkant van het spectrum zit de Intel Core i9 12900K met 16 kernen waarvan 8 P-cores en 8E-cores. De P-cores ondersteunen multithreading en de E-cores niet, dus de chip kan overweg met 24 threads in totaal. De maximale boostsnelheid ligt op 5,2 GHz met een basiskloksnelheid voor de P-kernen van 3,2 GHz. De E-core is geklokt op 2,4 GHz, maar kan boosten tot 3,9 GHz.
De lichtste chip die Intel vandaag laat zien is de Intel Core i5-12600KF. Die heeft 10 kernen (6 P en 4 E), goed voor 16 threads in totaal. De P-kernen staan geklokt op 3,7 GHz maar kunnen boosten tot 4,9 GHz, de E-cores doen het met 2,8 GHz met boostpotentieel tot 3,6 GHz.
De hele introductieline-up vind je hieronder, met telkens de basiskloksnelheid per core-type. De F-chips verschillen van de andere CPU’s omdat ze geen interne grafische capaciteiten aan boord hebben. De gewone K-processors krijgen Intel UHD Graphics 770 mee. Gezien de doelgroep zijn deze CPU’s vooral bedoeld om in tandem met een discrete GPU te werken.
| CPU | Kernen | P-cores | E-cores | Threads |
| i9-12900K | 24 | 8 (3,2 GHz) | 8 (2,4 GHz) | 24 |
| i9-12900KF | 16 | 8 (3,2 GHz) | 8 (2,4 GHz) | 24 |
| i7-12700K | 12 | 8 (3,6 GHz) | 4 (2,7 GHz) | 20 |
| i7-12700KF | 12 | 8 (3,6 GHz) | 4 (2,7 GHz) | 20 |
| i5-12600K | 10 | 6 (3,7 GHz) | 4 (2,8 GHz) | 16 |
| i5-12600KF | 10 | 6 (3,7 GHz) | 4 (2,8 GHz) | 16 |
De nieuwe processors zijn vanaf 4 november beschikbaar met adviesprijzen tussen de 264 dollar en de 589 dollar. De komende maanden zal Intel de line-up verder uitbreiden, onder andere met laptopchips.