Het einde van het jaar is in zicht, het ideale moment om vooruit te blikken op het nieuwe jaar. Naast onze goede voornemens die we elk jaar vooropstellen, zetten we ook vijf technologietrends voor het volgende jaar op een rijtje.
Welke technologietrends mogen we verwachten in 2024? Capgemini maakte recent de ‘TechnoVision Top 5 Tech Trends to Watch in 2024’ bekend. “Iedereen die het nieuws de laatste maanden heeft gevolgd, kan onmogelijk de transformerende impact van technologie ontkennen”, zegt Pascal Brier, Chief Innovation Officer bij Capgemini daarover.
Met generatieve AI nog steeds als koploper, duiken er ook nog andere opvallende trends op. Zo ontdekken we de kracht van kwantumtechnologie en maken we een revaluatie van de Wet van Moore, groeit onze hoop op een betaalbare elektrische wagen en zien we de ruimtevaarttechnologie als een raket de lucht invliegen. Deze vijf trends hebben onderling een verband met elkaar en zullen het technologielandschap van 2024 mee bepalen.
“Iedereen die het nieuws de laatste maanden heeft gevolgd, kan onmogelijk de transformerende impact van technologie ontkennen.”
Pascal Brier, Chief Innovation Officer bij Capgemini.
1. Generatieve AI: van hype naar alomtegenwoordig
De wereld maakte in november 2022 kennis met OpenAI en diens tool ChatGPT. ChatGPT was voor het grote publiek de eerste toegankelijke en toepasbare vorm van generatieve artificiële intelligentie. Intussen lijkt de ontwikkeling van AI in een stroomversnelling te zitten. In eerste instantie leek het een onbevattelijke nieuwe evolutie, maar ondertussen kunnen we niet ontkennen dat we onze goede vriend ChatGPT al eens om raad hebben gevraagd.
De mogelijkheden van AI reiken verder dan die van het voor ons bekende ChatGPT. Voornamelijk op zakelijk vlak neemt AI een prominente rol in. Bedrijven experimenteren momenteel volop met AI-toepassingen en dit zal in 2024 alleen maar meer vormen aannemen. Terwijl de huidige Large Language Models (LLM’s) zullen blijven floreren, is er volgens Capgemini steeds meer behoefte aan kleine en meer efficiënte modellen. Ter ondersteuning van deze shift naar kleinere modellen, zullen er platformen ontstaan die het voor bedrijven mogelijk maakt om generatieve AI in te zetten zonder dat er een diepgaande technische expertise nodig is.
lees ook
1 jaar ChatGPT: ongeziene hype, ongeziene winst en een ongeziene soap achter de schermen
De trend die we in 2024 zullen waarnemen in de wereld van AI heeft alles te maken met het probleem van de huidige Large Language Models, namelijk de more-and-bigger mentaliteit. Meer data vraagt om grotere modellen en dat gaat gepaard met minder kennis op gebied van bijvoorbeeld fysica, wiskunde en engineering maar ook minder logica en redenering. Het gevolg is dat deze Large Language Models moeilijker te gebruiken zijn in specifieke situaties waar correctheid belangrijk is. Het zijn tenslotte taalmodellen en geen kennismodellen. Voor bepaalde projecten bewijzen deze modellen hun dienst, maar in 2024 zullen we een kantelpunt bereiken.
Er zal dus een shift plaatsvinden naar kleinere modellen. Voor specifieke taken kunnen organisaties kleinere modellen bouwen die gefinetuned kunnen worden aan een lagere kost en tegen een hogere kwaliteit.
Een tweede trend die we in 2024 zullen zien, is de neurosymbolische benadering. Die combineert het taalmodel met een op kennis en logica gebaseerde benadering wat alleen maar ten goede komt van de correctheid.
Tot slot kunnen we uitkijken naar de integratie van de kleinere AI-modellen met de edge. Deze kleinere gespecialiseerde modellen hebben minder hardware nodig en kunnen bijgevolg ook aan de edge draaien. Samengevat zullen er dus multi-agent-platformen ontstaan die meer gespecialiseerd, geoptimaliseerd en slimmer zijn. Doordat deze kleinere modellen ook aan de edge kunnen draaien, in tegenstelling tot de Large Language Models die veel energie vereisen, is dit ook op vlak van duurzaamheid een stap in de goede richting.
2. Kwantumtechnologie: Clash tussen kwantum en cryptografie
Kwantumtechnologie is al velen jaren het gespreksonderwerp vanwege de exponentiële groei en toenemende angst over de gevaren van deze systemen. Wat is de volgende fase van deze snelgroeiende technologie en waar ligt de focus op in 2024?
We beginnen bij het begin. Kwantumcomputers worden ook wel superslimme computers genoemd. Ze overtreffen de kracht van traditionele computers voor bepaalde types van workloads en kunnen de meest complexe problemen in geen tijd oplossen. Er heersen al lange tijd gemengde gevoelens over deze slimme systemen. Ze lijken soms een ver-van-ons-bed-show, maar het gevaar loert steeds meer om de hoek.
In 2024 zal de kwantumtechnologie nieuwe evoluties kennen. Een toenemende kracht van de kwantumcomputers gaat onvermijdelijk gepaard met een toenemende dreiging. Dat kwantumcomputers ooit in staat zullen zijn om cryptografie te breken wanneer ze voldoende matuur zijn, is al langer geweten. Nu lijkt dit moment echter dichterbij te komen. Het jaar 2024 staat in teken van het wapenen tegen die bedreiging.
lees ook
Bedreigen kwantumcomputers moderne cryptografie?
“Kwantumtechnologie zal in 2024 een doorslaggevend jaar zijn en dat heeft voornamelijk te maken met het grote debat rond ‘State backed threats’”, zegt Julian Van Velzen, Head of the Capgemini Quantum Lab. “Dat wordt waarschijnlijk de belangrijkste bron voor kwantumaanvallen. Het feit dat dit niet meer ondersteund wordt, betekent dat er meer aandacht aan besteed moet worden.”
De ontwikkelingen voor nieuwe beveiligingsoplossingen binnen kwantumtechnologie lopen al tientallen jaren en zullen hun opmars nog niet kennen in 2024, daarvoor is meer onderzoek nodig. Eén van die ontwikkelingen is de zogenaamde post-kwantum-cryptografie (PQC). Dit is een nieuwe benadering voor beveiliging die zich baseert op de wiskunde en niet de kwantumtechnologie. PQC zoekt naar algoritmes die voor een kwantumcomputer even moeilijk te kraken zijn als door een klassieke computer. Deze nieuwe benadering is geen sinecure en zal nog enkele jaren in beslag nemen om te groeien. Er is verder onderzoek nodig naar hoe de migratie kan plaatsvinden.
Het focuspunt van 2024 ligt volledig op de regelgeving rond kwantumtechnologie. Volgend jaar zal de National institute of Standards and Technology (NIS) de recentste standaarden rond PQC bekendmaken. Vanaf dat moment zullen bedrijven en overheden bescherming tegen toekomstige kwantumtechnologie kunnen implementeren. In de VS bestaat zelfs regelgeving die stelt dat bepaalde organisaties dit binnen het jaar na bekendmaking van de regelgeving moeten doen.
3. Halfgeleiders: verandert de Wet van Moore?
Halfgeleiders spelen een cruciale rol in de digitale transformatie. Ze zijn niet voor niets het meest verhandelde product ter wereld. De kracht van halfgeleiders werd jaren geleden benadrukt door Gordon Moore. Hij schreef een van de basisregels die de technologische evolutie van de voorbije vijftig jaar verklaarde, namelijk de Wet van Moore. Met deze wet stelt hij dat de rekenkracht van een microchip elke twee jaar verdubbelt. Hierdoor ging de snelheid en rekenkracht van onze computersystemen jarenlang de hoogte in en daalde de prijzen voor chips. Maar is deze wet nog actueel?
Halfgeleiders vormen de basis van heel wat elektronische producten en worden actief gebruikt binnen diverse sectoren. Tijdens Covid merkte iedereen het cruciale belang op van microchips toen er wereldwijd een tekort ontstond. De technologische evolutie ervan berust op een eenvoudig principe. Hoe kleiner de transistors op de chips, hoe groter de rekenkracht. Maar heeft deze ontwikkeling het glazen plafond bereikt?
Volgens de verwachte trends voor 2024 is het antwoord, neen. Een eerste evolutie die we in 2024 zullen waarnemen, is een exponentiële groei in de chipindustrie. De globale vraag naar halfgeleiders stijgt en wordt gedreven door de verkoop van chips in de automobiele-, IoT- en computerindustrie. Bovendien wordt ook in Europa een stijging verwacht in het gebruiken van chips.
Een tweede trend zet in de schijnwerpers dat overheden wereldwijd het belang van halfgeleiders in deze digitale wereld naar waarde schatten. Bijgevolg zijn er heel wat investeringen om zo de regionale fabriekscapaciteit te verbeteren. Een bekend voorbeeld hiervan is de European Chips Act.
lees ook
EU Chips Act officieel goedgekeurd, ondanks mager budget
Tot slot valt op dat de toepassing van de Wet van Moore wel degelijk verandert. Hoewel we de grens naderen van chipminiaturisatie, liggen er nieuwe ontwikkelingen op tafel die de chipindustrie in 2024 een boost kunnen geven. Zo zien chipmakers doorbraken in 3D-chipstapeling, chiplets, innovaties in materiaalgebruik en nieuwe vormen van lithografie om de rekenkracht te blijven vergroten.
4. Betere, betaalbare en duurzamere batterijen
In een wereld gedreven door energietransitie en klimaatverandering speelt de ontwikkeling van batterijen een cruciale rol. In het dagelijkse leven zien we dit voornamelijk bij de opkomst van elektrische wagens. Hoewel we de laatste jaren een forse toename in elektrische wagens waarnemen, is dit voor de meeste mensen nog geen evidentie. De batterijen zijn tot op heden het duurste onderdeel van de hele auto. Dit vraagt om een verbeterde technologie op gebied van prestaties van de batterijen en verlaging van de kosten.
Niet alleen het kostenplaatje speelt hier een belangrijke rol, ook het ecologische aspect van de productie van batterijen vraagt om verbetering. Momenteel worden LFP (lithium-ijzerfosfaat) en NMC (nikkelmangaankobalt) als standaard gebruikt voor toepassingen in elektrische voertuigen. Dit type batterijen heeft zeldzame mineralen nodig waaronder kobalt en nikkel. Deze worden vaak gedolven in regio’s waar mensenrechten en respect voor het milieu niet hoog in het vaandel worden gedragen.
In 2024 zal er een technologische stroomversnelling komen in de ontwikkeling van nieuwe types batterijen. Zo zullen we kennis maken met solid-state en kobaltvrije (natrium-ion) batterijen. Dit type batterijen heeft een hogere energiedichtheid (d.w.z. opslagcapaciteit) voor een lagere prijs dan de traditionele batterijen. Bovendien vermijden ze ook de afhankelijkheid van materialen zoals lithium, nikkel, kobalt, zeldzame aardmineralen en grafiet. Daarnaast kunnen deze batterijen een langere levensduur en robuustere veiligheid garanderen.
Het belang van deze evolutie binnen batterijtechnologie is ook relevant voor overheden. Duurzame mobiliteit en klimaatverandering zijn twee hot topics die de overheid aanbelangt. Momenteel zet de overheid sterk in op het stimuleren van duurzame mobiliteit door bijvoorbeeld bedrijfswagens vanaf 2026 verplicht elektrisch te maken.
Deze nieuwe ontwikkelingen maken de weg vrij naar een duurzamer gebruik van materialen en stimuleren zo de toegankelijkheid van bijvoorbeeld elektrische wagens voor het bredere publiek.
5. De onzichtbare doch aanwezige kracht van ruimtevaarttechnologie
Deze vijfde en laatste technologietrend lijkt een (letterlijke) ver-van-ons-bed-show namelijk, de ruimtevaarttechnologie. Toch zit het vervat in verschillende aspecten van ons dagelijks leven, vaak zonder dat we er ons van bewustzijn. “Ruimtetechnologie zit vervat in verschillende industrieën”, weet Patrice Duboe, Chief Innovation Officer for Aerospace & Defense bij Capgemini. We worden ’s ochtends wakker en bekijken het weerbericht, doen onze smartwatch met GPS aan en stappen in de auto om vervolgens de navigatie in te stellen naar onze eindbestemming. Satellieten zijn dus onbewust onderdeel van ons dagelijks leven.
De kracht van de ruimtevaarttechnologie gaat veel verder dan dat. Het nieuwe ruimtetijdperk wordt niet alleen gedreven door overheidsinstanties, ook start-ups en bedrijvenhanteren deze technologie. Voorbeelden die bekend in de oren zullen klinken zijn Starlink van SpaceX en concurrerend ruimtevaartbedrijf Blue Origin van Amazon-baas Jeff Bezos.
Het nieuwe ruimtetijdperk wordt ondersteund door verschillende technologieën zoals bijvoorbeeld 5G, geavanceerde satellietsystemen, big data en kwantumcomputing. Deze technologieën zouden in 2024 de innovatie moeten versnellen en veelbelovende technologieprojecten ondersteunen op gebied van duurzame voortstuwing van ruimtevaartuigen (elektrisch of nucleair). Daarnaast zou het nieuwe constellaties in een lage baan om de aarde voor communicatie en kwantumcryptografie kunnen stimuleren.
“Ruimtetechnologie zit vervat in verschillende industrieën.”
Patrice Duboe, Chief Innovation Officer for Aerospace & Defense bij Capgemini
In de eerste plaats vormt AI een interessante tool om de massa’s data (voornamelijk afbeeldingen) die gegenereerd wordt door satellieten, te bundelen en analyseren. “Onze planeet wordt gemonitord door satellieten die op een eenvoudige manier de vervuiling, ontbossing, temperatuur en carbon footprint in kaart kunnen brengen”, aldus Duboe
Ten tweede is deze ruimtetechnologie ook interessant voor de kwantumindustrie. “De ruimte wordt in deze industrie ingezet als medium om kwantumsignalen door te sturen. Bovendien past kwantum perfect in het plaatje van weersvoorspellingen”, aldus Duboe.
Een derde industrie die zijn voordeel haalt uit de ruimtetechnologie, is crypto. Het transformeren van crypto-data via satellieten is een veel veiliger medium dan de traditionele weg aangezien het niet evident is om een satellietnetwerk te hacken.
Het belang van duurzaamheid kwam in bovenstaande trends reeds naar boven, maar ook de snel evoluerende ruimtevaarttechnologie biedt veelbelovende mogelijkheden om de klimaatproblematiek in beeld te brengen.
“De aarde wordt gemonitord door satellieten die op een eenvoudige manier de vervuiling, ontbossing, temperatuur en carbon footprint in kaart kunnen brengen.”
Patrice Duboe, Chief Innovation Officer for Aerospace & Defense bij Capgemini
De hernieuwde interesse in ruimtetechnologieën is bedoeld om wetenschappelijke ontdekkingen te stimuleren en kritieke uitdagingen van de aarde te helpen oplossen. De belangrijkste zijn het monitoren van klimaatrisico’s en rampen, betere toegang tot telecommunicatie, maar ook defensie en soevereiniteit. De vorige reis naar de ruimte heeft al baanbrekende innovaties versneld, waaronder satelliettechnologie, GPS, geïntegreerde circuits, zonne-energie en composietmaterialen. Deze terugkeer naar de ruimte zou soortgelijke revoluties kunnen waarmaken op het gebied van computers, telecommunicatie en aardobservatie.
Veelbelovende vooruitzichten
Het is een hele boterham vol met innovatieve ideeën en veelbelovende verwachtingen. De voorspelde technologietrends zijn dan wel mooi verdeeld over diverse technologie-industrieën, toch hebben ze verschillende raakvlakken met elkaar. Bovendien hebben deze technologische evoluties invloed op zowel bedrijven, overheden als particulieren.