Microsoft Surface Pro 9 review: tablet met dementie

De Microsoft Surface Pro 9 ziet er mooier uit dan ooit. Microsoft kan nog steeds als geen ander een Windowstablet maken, maar een welkom likje verf verhult de schoonheidsfoutjes niet.

De Surface-reeks van Microsoft heeft er nog nooit zo mooi uitgezien. In Redmond hebben de Surface-ontwikkelaars zoveel vertrouwen in hun kunnen dat ze de tijd vinden om de buitenkant van de tablet-laptop-hybride onder handen te nemen. Dat betekent dat je naast een zwarte en een grijze versie van het toestel ook een groene en een blauwe vindt.

Wij gaan aan de slag met de groene en zijn onder de indruk. In de ondertitel spreken we immers van een linkje verf, maar eigenlijk klopt dat niet. Het metaal zelf krijgt een subtiele kleur, zonder dat de textuur daar onder lijdt. Iedere kleur heeft een bijhorende typecover afgewerkt met de intussen traditionele alcantara-bekleding. Zoals steeds ergeren we ons kapot bij hoe Microsoft die cover en bijgevolg de hele Surface Pro 9 in de markt zet.

We maken de rekening

De basisconfiguratie van wat Microsoft zelf een 2-in-1 noemt, begint aan 1.299 euro inclusief btw. Dat is het model dat wij voor onze neus hebben. Het komt met een bescheiden maar adequate Intel Core i5-1235U, 8 GB aan RAM en een 128 GB SSD. Alleen: voor dat geld koop je geen 2-in-1, maar een tablet. Wie wil typen, moet naar traditie 179,99 euro bijtellen. Dat brengt de startprijs van het toestel naar een toch eerder pittige 1.478,99 euro inclusief btw.

Daarmee is de rekening nog niet gemaakt. De typecover heeft een briljante uitsparing waarin de Surface Pen past. Die zit onzichtbaar weggewerkt waar de cover magnetisch tegen de onderste rand van de tablet klikt. Zo bestaat er geen risico dat je de pen onderweg kwijt raakt en bovendien laadt ze op wanneer ze zit weggestopt. De keerzijde is een verdikking wanneer de Typecover zit dichtgeklapt rond de Surface Pro 9, maar dat stoort ons op geen enkele manier. De integratie van pen en toestel is op hardwareniveau perfect.

Alleen: de pen is optioneel. 129,99 euro heb je nodig. Onze testconfiguratie heeft zo’n Surface Pen aan boord en is na een rekensom dus 1.608,98 euro inclusief btw. waard. Geen kleur ter wereld verstopt dat dat een bom geld is voor een Windowscomputer met Intel Core i5, de kleinst mogelijke SSD en de ondergrens van wat een acceptabele hoeveelheid RAM is. Compenseert de echt wel briljante vormfactor en het prachtige uiterlijk deze matige specificaties zodat de prijs gerechtvaardigd is? We deponeren ons toestel meteen op de pijnbank.

Knappe CPU

We kijken eerst naar de processor. De Intel Core i5-1235U heeft tien rekenkernen waarvan twee P-kernen en acht E-kernen, goed voor twaalf threads in totaal. De P-kernen (prestaties) hebben een maximale klokfrequentie van 4,4 GHz, de E-kernen (energie-efficiënt) van 3,3 GHz. De CPU presteert ongeveer even goed in de tablet dan in de Microsoft Surface Laptop 5. Dat wijst erop dat Microsoft de thermische beperkingen van de vormfactor netjes heeft opgelost.

In geen van beide toestellen bereikt de processor zijn volledige potentieel. We zien de P-kernen in de Surface Pro 9 kort pieken naar 3,2 GHz om vervolgens rond de 2,3 GHz te stabiliseren bij zware workloads. In de Surface Laptop 5 zien we ter vergelijking een piek op 2,7 GHz voor de P-kernen maar die houdt het toestel langer vol. Hier stabiliseert de chip rond de 2,5 GHz. Voor een processor in een dunne designcomputer zijn dat goede prestaties.

De Lenovo ThinkPad T14s heeft met de Intel Core i5-1240P ook een Core i5 aan boord, maar die heeft twee extra P-kernen en krijgt bovendien meer ademruimte. Dat verklaart de aanzienlijk hogere prestaties.

Voor de volledigheid betrekken we ook de Dell XPS 13 2-in-1 bij onze test. Dat is op papier een veel krachtiger toestel met een Core i7-1250U. Deze laptop illustreert dat de Core i3, i5 en i7-labels in laptops vandaag nog maar heel weinig betekenen: twee P-kernen en acht E-kernen staan enkele honderden MHz hoger geklokt dan bij onze Core i5, maar in het passieve chassis (geen ventilator) van Dell draait de chip te snel warm waardoor die uiteindelijk slechter presteert dan de Core i5-CPU’s in de andere laptops.

Degelijke prestaties op papier

In dagelijks gebruik is het verhaal genuanceerder. De toestellen van Microsoft hebben slechts 8 GB aan RAM aan boord, de Lenovo en de Dell doen het met 16 GB. De stevige Intel Core i5 van de Lenovo in combinatie met de extra RAM maakt dit de krachtigste laptop. Het valt op dat de Dell XPS 13 zelfs met het extra RAM-geheugen niet zoveel beter presteert als onze Surface Pro 9 of de Surface Laptop 5.

Op het vlak van prestaties wijzen onze tests uit dat de Microsoft Surface Pro 9 bescheiden maar erg capabel geconfigureerd is. Het toestel moet niet onder doen voor minder gebalanceerde maar in theorie stevigere configuraties. Een krachtpatser is deze 2-in-1 niet, een doetje evenmin.

Onze dagelijkse ervaringen stroken echter niet helemaal met de naakte cijfers. In de praktijk voelde de Microsoft Surface Pro 9 beslist minder vlot aan in gebruik dan zelfs de oudere Surface Laptop 3. De Surface Pro 9 kon steeds mee, maar leek soms tegen zijn zin te werken. Denk aan vervelende details zoals een geminimaliseerd scherm dat even zwart knippert na het maximaliseren.

Geen tablet, geen wifi

Hoewel Microsoft voor de Surface-reeks de volledige controle over hardware en software heeft, naar analogie met Apple, zien we hier weinig van. Die af en toe hobbelige gebruikservaring is maar één symptoom. We testten de Surface Pro 9 uitvoerig als werktoestel voor ongeveer twee weken en in die periode kwamen we heel wat slordigheden tegen. Een kleine bloemlezing:

Van het ene op het andere moment vergat de Microsoft Surface Pro 9 dat hij wifi had. De verbinding viel weg en het toestel vroeg om een netwerkkabel aan te sluiten. In het notificatiecentrum was de knop voor wifi helemaal verdwenen. Een reboot kon dit probleem verhelpen.

De Surface Pro 9 werkt netjes samen met een extern scherm, maar raakt wat van zijn melk bij het loskoppelen. Duik je in de instelling zonder extern scherm, dan is de schaal van het instellingenmenu niet goed aangepast zodat alle lettertjes erg klein zijn. Dit probleem kwam soms voor.

De laatste dagen binnen onze testperiode kreeg de Surface Pro 9 een existentiële crisis en vergat het ding dat het eigenlijk een tablet is. In principe past de oriëntatie van het scherm zich aan wanneer je de tablet draait. Je kan een oriëntatie vastzetten via een knop in het actiemenu. Naar analogie met het wifi-euvel was de tablet ook die functie vergeten, met knop en al. De oriëntatie aanpassen ging enkel nog via het instellingenmenu en heropstarten bracht geen soelaas. Een beetje opzoekwerk leert ons dat dit specifieke probleem de Surface-reeks sporadisch plaagt sinds enkele jaren en een goede oplossing vonden we niet.

Of deze slordigheden nu aan Windows 11 liggen of aan de hardware, kan ons in dit geval weinig schelen. Microsoft is verantwoordelijk voor beiden. Dit is versie negen van deze tablet; er is geen excuus voor bovenstaande problemen.

Uithouding en recuperatietijd

Terug naar het testlabo dan. Daar moeten we de batterij prima punten geven. Bij licht kantoorwerk kunnen we een werkdag wegblijven van het stopcontact: ideaal voor een toestel waarbij mobiliteit centraal staat.

De Lenovo-laptop presteert slechter omdat het hier om een instap-ThinkPad gaat waarbij een grote batterij niet tot het totaalpakket behoort. De Dell doet het minder goed omwille van de keuze voor een Core i7-processor, die wel zwaar weegt op de batterij maar daar weinig voor in de plaats geeft.

Ook over het opladen hebben we geen klachten. Heb je een uurtje tijd, dan is deze compacte tablet opnieuw bijna helemaal vol. Daarmee presteert de Microsoft Surface Pro 9 beter dan de andere toestellen uit onze vergelijking.

Reflectie

Wat is een tablet, indien niet een slim scherm? Het scherm van de Surface Pro 9 is het hart van dit toestel maar het kan niet overtuigen. De maximale helderheid bedraagt 442 cd/m² maar het toestel glanst zo hard dat zelfs een bewolkte herfstdag door het raam onaangenaam veel reflectie geeft. Overdag in de buurt van een raam Windows in donkere modus gebruiken, was geen aangename ervaring.

Met 2.880 x 1.920 pixels heeft de computer wel een mooie resolutie. Alles oogt dan ook scherp en de kleuren zijn op het eerste gezicht mooi. Het 120 Hz-paneel zorgt in theorie voor een erg vlotte ervaring, al haalden we eerder al aan dat de software die soms een beetje saboteert. De liefhebbers van vlotte muisbewegingen zijn hier in ieder geval wel aan het goede adres. Niet alles is fantastisch: onze metingen wijzen uit dat de betrouwbaarheid van de kleuren een beetje tegenslaat.

Lager is beter en zoals je ziet scoort de Surface Pro 9 best hoge DeltaE-waarden. Die geven aan hoe ver de weergegeven kleur van de waarheid staat. Let wel: slecht zijn de resultaten niet, maar een grafische professional houdt hier toch beter rekening mee.

Pen en aansluitingen

De optionele pen werkt uitstekend en biedt een aangename schrijfervaring, al blijft je ondergrond natuurlijk een stuk glas. De handpalmdetectie is doorgaans heel goed. Wanneer je het toestel vastpakt om notities te nemen, moet je vooral oppassen met je tweede hand. Komen je vingers daar per ongeluk een beetje aan het scherm, dan gebeuren er soms wel rare dingen.

Rest ons nog de beperkte aansluitingen te vermelden. Je krijgt twee USB Type-C (Thunderbolt 4) poorten en één Surface Connector die enkel nuttig is voor wie zich in het verleden liet vangen door het Surface-ecosysteem. Microsoft probeert de connector wel extra bestaansrecht te geven door een USB Type A-poort op de lader te stoppen: een leuke toevoeging. Laden en docks aansluiten kan verder perfect via USB-C.

Goed of niet?

Wat nu te denken van de Surface Pro 9? Het ding is bloedmooi, dat staat vast. Geen andere 2-in-1 kan typen aan de bouwkwaliteit en de esthetiek van deze tablet. De Typecover is essentieel (ook al is hij optioneel) en doet dienst als aangenaam toetsenbord. Ook het touchpad vinden we responsief, al klikt het nogal luid. Een klassieke clamshell is uiteraard aangenamer om op te werken, maar binnen de beperkingen van deze vormfactor slaat Microsoft de nagel op de kop.

Ook op het vlak van prestaties hebben we geen klachten: de benchmarks tonen aan dat de pk’s wel degelijk aanwezig zijn. De reflectie op het scherm vinden we vervelend, maar is uiteindelijk weinig meer dan een kanttekening.

Te slordig

Het zijn de slordigheden in Windows die deze Surface Pro onderuit halen. We geloven graag dat we pech hebben gehad met de bugs die onze ervaring plaagden, maar die pech kan jij ook hebben. De tablet is wel erg vergeetachtig in zijn functionaliteit (wifi, schermrotatie), schaalproblemen met de resolutie zouden vandaag niet mogen op een Windowstoestel en we begrijpen niet waarom de werkervaring soms stroef aanvoelt, terwijl dat bij andere minder krachtige laptops niet is.

Zo eindigen we met een gemengd gevoel. Aan de hardwarekant is dit een toptoestel, maar we hebben ons gewoon te vaak geërgerd tijdens het gebruik om dit nochtans bloedmooie toestel vol overtuiging aan te raden. Noem de Microsoft Surface Pro 9 zeker niet slecht, maar voor een prijzig vlaggenschipproduct van Microsoft is de 2-in-1 gewoon niet goed genoeg.

Geteste configuratie: Microsoft Surface Pro 9 – Intel Core i5-1235U, 8 GB RAM, 128 GB SSD, 2.880 x 1.920 13 inch-glanzend IPS-scherm, Windows 11 Home, met typecover en pen – 1.271 euro excl. btw.