De metaverse-hype dendert verder: de toekomst of een opgeklopt circus?

Tijdens MWC 2023 was de metaverse een steeds terugkerend onderwerp van gesprek. Maar wie voorbij de show kijkt, ziet voorlopig nog maar weinig inhoud.

De stand van het Zuid-Koreaanse bedrijf SK Telecom trekt de aandacht van iedere voorbijganger op de beursvloer. Ook wij zijn verbaasd wanneer we vanuit het niets een levensechte witte helikopter voor onze neus zien staan. Wie wil, mag aanschuiven in de lange rij om met een VR-bril op de neus een ritje te maken.

Om helemaal in de pretparksfeer te blijven, kunnen bezoekers ook een kijkje gaan nemen in ‘AI/Metaverse’-land. Daar toont het bedrijf enkele use cases voor artificiële intelligentie. Op zich zitten daar interessante toepassingen tussen, maar weinig baanbrekend en door het hoge slapstickgehalte ook allesbehalve informatief. Hoop je iets bij te leren over de metaverse, kom je al helemaal van een kale reis thuis.

Alles wat SK Telecom dit jaar als ‘metaverse’ omschrijft, noemde het enkele jaren geleden waarschijnlijk nog gewoon ‘virtual reality’. En zij zullen lang niet de enige zijn. Het M-woord prijkt op menig beursstand en zal ook in vele keynotes en panelgesprekken uitvoerig aan bod komen. Veel wijzer over waarom onze toekomst zich in een metaverse zou moeten afspelen, zijn we helaas niet geworden.

Geen eenduidige definitie

Organisator GSMA heeft er nochtans alles aan gedaan om alle aanwezigen warm te krijgen voor de metaverse. De keynoteagenda zit vier dagen lang bomvol met sessies die als doel hebben om bedrijven voor te bereiden op hun voortbestaan in deze nieuwe wereld. Maar wat we niet horen, is een duidelijke omschrijving van wat de term nu precies inhoudt.

Dat wordt helemaal duidelijk tijdens een panel waarin Nokia en HTC met elkaar in discussie gaan. Leslie Shannon die in naam van Nokia spreekt, omschrijft de metaverse eerder cryptisch als het ‘verbinden van de fysieke wereld met een andere realiteit, zonder dat je het fysieke verlaat’. Alvin Wang Graylin van HTC houdt het simpelweg op ‘een 3D-versie van het internet’.

Dat een telecominfrastructuurbouwer en een VR-hardwarefabrikant kibbelen over het concept van de metaverse, illustreert de waas van onduidelijkheid die over de technologie hangt. Dit zijn immers de bedrijven die de bouwstenen van het ecosysteem in handen hebben. Als zij al niet weten wat de metaverse is, hoe kan je het als bescheiden kmo dan wel weten?

Veel show, weinig inhoud

De onenigheid vertaalt zich logischerwijs naar wat er zich op de beursvloer allemaal afspeelt. De aanwezige bedrijven pakken uit met demonstraties, maar dit is vooral show die een gebrek aan inhoud moet compenseren. Orange trakteert bezoekers op een ‘metaverse-dans’. Een professionele danser geeft het beste van zichzelf terwijl op een scherm achter hem een avatar de bewegingen (met een paar milliseconden vertraging) perfect nabootst. Het oogt zeer esthetisch, maar ook niet meer.

Aan de overkant gooit het Spaanse Telefónica het over een andere boeg. Op dag twee organiseert de telecomoperator een demonstratie waarbij het Olympisch badmintonkampioene Carolina Marin als een hologram naar de beurs haalt, terwijl ze zich op dat moment meer dan zeshonderd kilometer van Barcelona bevindt. Daar hoort uiteraard weer de nodige show bij, al geeft dit wellicht het meest realistische beeld van hoe bedrijven de metaverse zullen ervaren.

Het samenkomen van de fysieke en digitale wereld biedt wel degelijk interessante kansen op gebied van samenwerking en klantervaring. Werknemers kunnen vanop afstand interageren alsof ze in dezelfde ruimte zitten en klanten kunnen vanop afstand een bezoekje aan je showroom brengen en bestellingen plaatsen. Zo woonden we in 2021 al eens een virtuele bijeenkomst in het hoofdkantoor van Salesforce in San Francisco bij; ook Microsoft en Cisco werken aan een virtuele laag in hun communicatieplatformen.

Opvallende afwezige

Op een evenement waar de metaverse zo centraal staat, zou je verwachten dat Meta ook een circusnummertje komt opvoeren. MWC klinkt als de gelegenheid bij uitstek om het evangelie van Zuckerberg te prediken aan Europa. Maar het tegendeel is waar: het lijkt juist of de pionier van het metaverse-concept met tegenzin aanwezig is.

Het bedrijf heeft zich in een verlaten hoekje geparkeerd waar het zo weinig mogelijk aandacht probeert te trekken en wie toch moeite doet om de stand te zoeken, mag even spelen met een Meta Quest. Alsof het bedrijf zich wil distantiëren met alles wat over de metaverse gezegd en geschreven wordt tijdens het evenement.

De realiteit heeft wat dat betreft Meta ook wel stilaan weer ingehaald. Waar het bedrijf in 2021 nog van naam veranderde om het hele metaverse-gebeuren centraal te zetten, heerst er nu terug realisme. De Reality Labs-afdeling draaide in 2022 een nettoverlies van 13,7 miljard dollar. Ook Meta moet besparen in het huidige economische klimaat, en dan kan zelfs Zuckerberg het niet meer verantwoorden om miljarden te verkwanselen die geen onmiddellijke return hebben.

Een kostelijke grap

Dat de bouwwerken van de metaverse veel miljarden euro’s zullen kosten, is ook een rode draad doorheen MWC. Met name de telecomoperatoren slaan een noodkreet. Zij staan nu voor dure investeringen in de 5G-netwerken die alles mogelijk moeten maken en vrezen dat de inkomsten uit de metaverse bij de ontwikkelaars van de applicaties zullen blijven hangen.

De discussie over de vraag of internetgiganten moeten bijdragen aan de infrastructuurkosten, laait weer hoog op tijdens het evenement. Telecombedrijven uit heel Europa zetten zich schouder aan schouder om Europa onder druk te zetten. Eurocommissaris Thierry Breton herhaalt zijn sympathie voor hun standpunt, maar de lidstaten geven voorlopig hun veto.

De debatten gaan niet alleen over het financiële plaatje, maar ook over de impact die de metaverse op het mentale welzijn van de mens zal hebben. We leven vandaag al in een digitale wereld waar we bijna niet kunnen ontsnappen aan een constante stroom van notificaties. Hoe ga je ooit nog kunnen loskoppelen wanneer de offline en online wereld één worden?

Metaverse: toekomst of circus?

Over de metaverse is het laatste woord nog lang niet gevallen en na MWC zijn er meer vragen bijgekomen dan dat er antwoorden zijn gegeven. Uit de technologie zullen ongetwijfeld interessante toepassingen voortkomen, maar door warrige omschrijvingen en gekibbel tussen betrokken partijen heeft het op dit moment meer weg van een circus.

De hype zal er niet door minderen en vroeg of laat zal elke organisatie moeten beslissen of ze mee aan boord willen gaan of niet. Wat jouw bedrijf ook beslist, we kunnen het alleen maar aanraden om eerst goed na te denken wat jouw bedrijf echt te zoeken heeft in een metaverse. Wie blind springt, zal in geen tijd vast zitten tussen twee werelden.