De taakbalk van Windows 11: een onafgewerkte vergissing

De uitrol van Windows 11 staat voor de deur en over het algemeen brengt het besturingssysteem heel wat bescheiden verbeteringen met zich mee. Niet alles wordt echter beter: de functionaliteit van de taakbalk gaat zelfs achteruit.

Wie vroeg er minder functionaliteit voor de taakbalk van Windows 11? Microsoft gaat er prat op naar feedback van zijn Insiders te luisteren, maar we betwijfelen dat de vraag om te snoeien in een aantal kleine maar handige functies echt groot was. Toch is de hele taakbalkomgeving, startmenu incluis, geen functionele vooruitgang tegenover Windows 10. Het gaat om details die niet iedereen in het oog zullen springen, maar vervelend zijn voor de gebruikers die er wel op vertrouwen. Bovendien speelt het principe een rol: Windows 11 moet een upgrade zijn, geen downgrade. Met de lancering gepland voor 5 oktober ziet het er bovendien niet naar uit dat de functionaliteit van het OS nog drastisch zal veranderen.

Niet meer slepen

Het probleem schuilt in een aantal kleine functies die je waarschijnlijk zelf al gebruikte, maar die hun weg niet vinden naar Windows 11. Een voorbeeld: vandaag kan je perfect een afbeelding vanuit verkenner naar het icoontje van een grafisch programma zoals Photoshop op de taakbalk slepen. Indien dat programma actief is, springt het naar de voorgrond en kan je de afbeelding loslaten. Ze opent automatisch in Photoshop. De flow is intuïtief en gaat al jaren mee.

Niet zo bij Windows 11. Sleep je diezelfde afbeelding naar hetzelfde icoontje op de taakbalk, dan word je getrakteerd op een verbodsteken. “Stoppen met die onverantwoorde actie”, lijkt de boodschap. “Hier is het besturingssysteem niet voor gebouwd.” Het programma springt niet naar de voorgrond en de flow stopt.

Geen contextmenu, geen aanpasbaarheid

Wat dan met de functionaliteit van de balk zelf? Laten we even rechts klikken en het contextmenu bekijken. Of niet. Klik je rechts op de Windows 11-taakbalk, dan krijg je enkel een snelkoppeling naar het bijhorende instellingenmenu te zien. In dat instellingenmenu zitten enkele handige tweaks, maar veel ontbreekt.

Microsoft ondersteunt bijvoorbeeld sinds mensheugenis de moedige weirdo’s die hun taakbalk liever niet onderaan het display parkeren. Geen probleem: je kan de taakbalk ontgrendelen en naar iedere zijde van je scherm verhuizen. Wil je het ding wat hoger of breder maken om er meer toepassingen op te zetten? Waarom niet. Laat je gaan nu het nog kan, want met Windows 11 verdwijnt de aanpasbaarheid. De taakbalk is vergrendeld, leeft onderaan en heeft een vast formaat. Daar kan je als gebruiker niets meer aan veranderen.

Beperkt nut bij meerdere schermen

Niet alles is slecht: Microsoft voorziet eindelijk extra mogelijkheden voor mensen die op meer dan één scherm vertrouwen. Met de bijkomende populariteit van laptops boven desktops en telewerk zijn dat er heel wat: klik je laptop in een dock of sluit het ding aan via USB-C op een extern display en je kan van heel wat schermruimte genieten. Voortaan laat Microsoft je toe om te kiezen of de icoontjes van toepassingen enkel in de taakbalk verschijnen op het scherm waar ze actief zijn, op alle schermen, of in een hybride vorm. Dat biedt meer overzicht en juichen we toe.

Microsoft geeft, maar Microsoft neemt evenzeer. Het notificatiecentrum, samen met datum en uur, verschijnen exclusief op je hoofdbeeldscherm in Windows 11. Op andere displays blinkt de taakbalk uit door zijn nutteloze lege rechterhoek. Waarom mogen we niet meer op alle displays zien hoe laat het is? We beseffen dat het om een klein detail gaat, maar waarom zou Microsoft actief moeite doen om een dergelijke overzichtsfunctie te verwijderen zonder gebruikers de mogelijkheid te geven ze terug in te schakelen?

Geen taakbeheer

Liefhebbers van de muis merken misschien terecht op dat het ontbrekende contextmenu voor de taakbalk nog verdere gevolgen heeft. In Windows 10 kan je immers zoals steeds rechts klikken op de taakbalk om meteen taakbeheer te openen: handig wanneer een applicatie lastig doet. In Windows 11 gaat dat niet meer. Toegegeven, Ctrl – Shift -Escape doet hetzelfde, maar waarom zou je een nuttige functie verbannen naar het domein van de sneltoetsen zonder een alternatief te bieden?

Recyclage

Het vermoedelijke antwoord: recyclage. Microsoft bouwt voor Windows 11 niet voort op de taakbalk van Windows 10, maar recycleert de code die het van de grond af opbouwde voor het doodgeboren Windows 10X. Windows 10X moest als lichtgewicht-versie van Windows de concurrentie aangaan met Chrome OS van Google maar kwam nooit van grond. Het design van de taakbalk met de Windowsknop in het midden en het bijhorende nieuwe startmenu komen integraal van het gefaalde 10X project. Op zich is dat geen ramp: Windows 10X beloofde een overzichtelijke verfrissende stijl met zich mee te brengen en we zijn blij dat Microsoft de designtaal naar Windows 11 heeft gebracht.

Dat Redmond vorm boven functie kiest, gaat er minder goed in. Windows 11 krijgt vandaag de lightversie van de taakbalk bestemd voor Windows 10X en Microsoft verpakt het geheel als een upgrade. Sommige functies zoals het slepen van bestanden en het openen van het taakbeheer gebruikt ondergetekende frequent en horen bij de Windows-workflow. Vrijgevochten zielen die hun taakbalk bovenaan of rechts zetten kent ondergetekende niet, maar ze bestaan en worden met Windows 11 miskend.

Windows 11 lijkt geen klucht zoals Windows 8 of Windows Vista, maar toont wel aan hoe Microsoft op bepaalde vlakken nog steeds toondoof is. Gekortwiekte functionaliteit voor de taakbalk is bovendien erg zichtbaar, aangezien het ding vrijwel letterlijk de hele tijd in beeld is en de hoeksteen van de Windows-ervaring vormt. Wat ons betreft is Windows 11 op het eerste gezicht nog steeds een stap vooruit, met een strakker design en een overzichtelijker instellingenmenu dat het antieke configuratiescherm eindelijk quasi-overbodig maakt, maar helaas heeft het besturingssysteem al voor de lancering zijn tekortkomingen. Hopelijk luistert Microsoft naar de feedback van de talrijke Insiders die deze problemen al geruime tijd aankaarten en wordt de taakbalk snel in ere hersteld.