Meta concludeert dat zijn eigen unieke interpretatie van de GDPR niet rechtsgeldig is, en zal zich vanaf later dit jaar aan Europese regels rond data en privacy houden.
Meta gaat de Europese regels rond privacy, data en gerichte advertenties volgen. Dat betekent concreet dat gebruikers van Meta-toepassingen zoals Instagram en Facebook binnenkort moeten instemmen met gerichte advertenties. Voor dergelijke advertenties verzamelt Meta heel wat persoonsgegevens. Op dit moment kan je dat enkel voorkomen door een uitgebreid opt-out-formulier in te vullen.
Dat gaat binnenkort veranderen. In de EU krijgen gebruikers de optie om met een druk op de knop met de vergaring van persoonsgegevens in te stemmen of die te weigeren. Dat concept is niet revolutionair: Europese regelgeving verplicht zo’n eenvoudige opt-out. Het nieuws is hier dus vooral dat Meta zich zo’n vijf jaar na de invoering van de GDPR ook effectief aan de regels gaat houden.
Eigen (foutieve) interpretatie van de GDPR
Meta zelf ziet het verhaal anders. Het bedrijf maakt gewag van een debat rond de interpretatie van de regels alsof die voor ruime interpretatie vatbaar waren. In de praktijk was dat vooral een debat tussen Meta en de rest van Europa. Eind 2021 besliste het Europese Hof van Justitie bijvoorbeeld dat Facebook niet volgens de regels van de wet met persoonsgegevens omging, waarna Meta (toen nog Facebook) liet weten dat het toch een andere mening had.
lees ook
België schreef 39 GDPR-boetes uit sinds invoering regelgeving, Meta moet het meest betalen
Tot verrassing van niemand behalve misschien Meta zelf is een andere mening over een juridische uitspraak van één van de hoogste gerechtshoven van de Unie geen goede basis om wetgeving te negeren. Meta ontpopte zich tot de grootste bijdrager aan het GDPR-boetefonds in de Unie, en kreeg recent van de privacyregulator in Noorwegen nog de directe opdracht om ofwel instemming van gebruikers te vragen, ofwel te stoppen met extreem gerichte advertenties.
Eén beslist, de rest volgt
De privacy-autoriteiten van de Europese lidstaten werken op basis van een semi-onafhankelijkheid, waarbij ze nationaal optreden maar uitspraken wel als precedent gelden voor de collega-instanties in andere lidstaten. Zegt Noorwegen dus dat Facebook de GDPR overtreedt met z’n advertentiesysteem, dan staat de uitkomst van gelijkaardige klachten tegen dat systeem in andere Europese landen zo goed als vast. Facebook heeft zijn Europees hoofdkwartier in Ierland, en de Ierse regulator zal in principe de redenering van de Noorse volgen.
lees ook
Facebook plaatst zich boven Europese rechtspraak met schaamtevolle analyse
Vermoedelijk als gevolg daarvan beslist Meta nu toch om te plooien. Het bedrijf stuurde een voorstel naar de Europese privacyregulatoren voor een nieuw systeem waarbij instemming van gebruikers wel wordt gevraagd conform met de GDPR.
Opt-outs zijn populair
Leuk vindt Meta dat natuurlijk niet. De kans is klein dat CEO Mark Zuckerberg ooit echt dacht dat zijn mening evenwaardig was aan die van Europese rechters. Het was vooral de ambitie van het bedrijf om de implementatie van een opt-out zo lang mogelijk uit te stellen.
Extreem gerichte advertenties op basis van het gedrag van gebruikers zijn immers erg winstgevend. Apple voerde in 2021 via iOS eigenhandig een systeem in waarbij iPhone-gebruikers datavergaring konden stoppen en heel veel mensen kozen voor een opt-out. Dat had op zijn beurt een stevige impact op de omzet van Meta.
Zo traag mogelijk
Meta van zijn kant wil nu nog onderhandelen over de exacte implementatie van het consent-mechanisme en zal zo veel mogelijk zijn tijd nemen om de veranderingen door te voeren. Binnen enkele maanden zullen veranderingen vermoedelijk zichtbaar zijn. Bedrijven zullen nog steeds gericht kunnen adverteren via Meta, al is de kans groot dat een significant publiek minder direct bereikt kan worden na de opt-out.