Het Europese Parlement heeft een nieuwe en omstreden richtlijn rond auteursrecht goedgekeurd. Die legt de verantwoordelijkheid voor wat gebruikers op een platform posten bij dat platform, en zal volgens critici zo censuur in de hand werken.
Het Europees Parlement heeft nieuwe regels rond copyright goedgekeurd. De nieuwe richtlijn heeft als opzet om de intussen verouderde regelgeving in lijn te brengen met de realiteit, maar kwam al van het begin af aan onder vuur te liggen omwille van vage bewoordingen met potentieel verregaande gevolgen.
De richtlijn wil auteursrechten online beter beschermen, maar ook de vrijheid van het internet bewaren. Memes of GIFs vallen bijvoorbeeld niet onder de regelgeving. Waar de nieuwe richtlijn wel iets over te zeggen heeft, is verantwoordelijkheid. Concreet worden online platformen verantwoordelijk gesteld voor de content die hun gebruikers erop posten. Laat YouTube bijvoorbeeld een clip met een auteursrechtelijk beschermd liedje online staan, dan kan de eigenaar van het auteursrecht bij het platform verhaal halen. Europa ziet in dat het onmogelijk is om zoiets manueel na te kijken, en vindt dat grote platformen dan maar moeten inzetten op slimme uploadfilters.
Censuur
Volgens critici, waaronder alle grote internetbedrijven inclusief Google maar bijvoorbeeld ook Wikipedia vallen, zijn dergelijke filters vandaag een utopie. De enige manier om als platform gevrijwaard te blijven van rechtszaken gebaseerd op content van gebruikers, is om de filter streng genoeg in te stellen zodat beschermde content er niet doorkomt. Dat betekent dat er ook heel wat acceptabele content zal geblokkeerd worden. Een filter is immers niet in staat om vandaag het verschil te zien tussen een echte schending van auteursrecht of een hommage of parodie.
Het grootste probleem van het hele verhaal is de volgorde. Censuur is in de regel uit den boze volgens ook onze grondwet: optreden kan pas nadat iemand iets gezegd of gedeeld heeft dat effectief de wet overtreedt. De EU-regelgeving handhaaft de letter van die wet, maar niet de geest. Het maant platformen immers aan om wel preventief op te treden door de dreiging van de wettelijke repercussies.
De EU komt wel tegemoet aan een deel van de kritiek door bijvoorbeeld platformen met minder dan 5 miljoen gebruikers vrij te stellen, en ook nonprofit-organisaties zoals Wikipedia van de richtlijn te onttrekken.
Uitgevers
De regelgeving bepaalt verder dat platformen die nieuws-artikelen van derden delen, daarvoor moeten betalen. Links met enkele woorden of een erg kort stukje tekst als toelichting delen, kan nog wel. Daarmee biedt de EU een antwoord op de vraag van de Europese media, die met lede ogen moest toezien hoe Facebook en Google groeiden met de hulp van hun artikels. Wie voortaan veel tekst wil doorplaatsen, moet daar een vergoeding voor betalen.
De goedkeuring van de richtlijn had heel wat voeten in de aarde en kon bij de geëngageerde publieke opinie op weinig steun rekenen. Uiteindelijk stemden 348 europarlementsleden voor; 274 stemden tegen en 23 onthielden zich. Voor de richtlijn van kracht gaat, moeten de lidstaten ze nog vertalen naar nationaal recht. Daarvoor geldt een deadline van twee jaar, al gaat België daar al eens flexibel mee om.
Gerelateerd: Europees parlement brengt ‘linkbelasting’ en ‘uploadfilter’ stap dichterbij