Vanaf nu zouden EU-burgers zich weer wat veiliger moeten voelen, online. De Digital Services Act gaat vandaag namelijk in werking.
Grote internetbedrijven moeten zich binnen de Europese Unie vanaf vandaag aan heel wat extra regels houden. Met de Digital Services Act wil de EU zijn burgers veel meer beschermen wanneer ze zich online wagen.
Voor een veiliger digitaal Europa
De wet geldt momenteel voor de grootsten der digitale aarde: bedrijven als Meta, X, Amazon, TikTok, Google of Apple. Die moeten zich nu houden aan strengere regels in verband met privacy, data, schadelijke content en foute informatie.
Europa zet de laatste jaren steeds harder in op de strijd tegen online misbruik op verschillende vlakken. Zo is er sinds mei al de Digital Markets Act, die moet zorgen voor meer transparantie in hoe de grote internetbedrijven hun zaken regelen. De Europese Commissie werkt ook nog aan de Cyber Resilience Act, voor strengere beveiligingseisen voor digitale producten. Nu komt daar dus ook een actieve Digital Services Act bij.
Sociale media
Sociale media zal er weer wat anders gaan uitzien, maar misschien deze keer op een goede manier. Gebruikers gaan daar namelijk meer zeggenschap over moeten krijgen.
Op platformen als TikTok of Instagram ga je kunnen kiezen om het algoritme aan banden te leggen, zodat het minder exclusief content toont rond wat het systeem als jouw persoonlijke interesses beschouwt.
Donkere patronen
Het wordt voor bedrijven ook lastiger om je (niet zo heel erg) subtiel tot bepaalde handelingen of akkoorden te pushen. Een app kan bijvoorbeeld vragen om toegang te krijgen tot je foto’s en geeft je bij installatie de opties Ja of Niet Nu, maar geen nee. Dat wil zeggen dat je je dus niet pertinent kan weigeren.
Een ander voorbeeld is dat je niet verder kan op een website zonder een account aan te maken, hoewel je dat misschien helemaal niet wil. Zoiets heet een dark pattern en de EU wil zulke praktijken nu veel meer aan banden leggen. Je moet ‘nee’ kunnen zeggen; op toegang, op ongewilde accounts en op eigenlijk alles waar je wettelijk het recht toe hebt.
Voor de haters
Dat het internet een smerige collectie van onverdraagzaamheid kan zijn, dat weet iedereen die zijn of haar kleine teen al eens in die plas heeft gedipt. Bedrijven moeten volgens de Digital Services Act veel beter monitoren wat er op hun platform(en) verschijnt.
Haatspraak moet zo nog veel meer aan banden worden gelegd. Een blik op bepaalde commentaarsecties of berichten op verschillende socials over een ietwat gevoeliger onderwerp bewijst meteen dat dat een heel goed idee is.
Onwettelijk
Meer “klassieke” illegale activiteiten komen met de Digital Services Act ook prominenter in het vizier van de Europese Unie. Webshops moeten strenger zijn voor de verkoop van nepmerken die derde partijen nog veel te vaak aanbieden, bijvoorbeeld.
Het is ook nog veel te makkelijk om advertenties te kopen en plaatsen op bepaalde sociale media. Zaken die niet minder zijn dan je reinste oplichting verschijnen nog veel te vlot in de feeds van mensen. Wie een BV al eens in een advertentie zag waarin hij je belooft om snel even rijk als hij te worden, die weet wat we bedoelen. Het is geen toeval dat zulke criminelen zich in zulke gevallen vooral richten op platformen waar oudere generaties vooral actief zijn. Die zijn helaas vaak nog minder alert.
Won’t somebody please think of the children
Niet alleen de oudere generaties, maar ook minderjarigen kunnen vaak wat extra bescherming gebruiken online. Zo moeten bedrijven harder optreden tegen pestvideo’s, helaas vrij actueel in ons land momenteel. Pesten gaat vaak online – nog harder – verder en ook daartegen moeten platformen strenger zijn.
In die categorie moeten bedrijven ook beter omgaan met naaktbeelden en zaken als wraakporno. Niet alleen voor minderjarigen, ook achttienplussers gebruiken platformen als Snapchat nog te lichtzinnig om zulke beelden te delen.
Er wordt aan bedrijven ook meer openheid gevraagd over hun aanpak van content met schadelijke inhoud (verheerlijking van eetstoornissen, zelfverminking, oproepen tot levensgevaarlijke stunts). Minderjarigen mogen ook geen gepersonaliseerde advertenties meer krijgen.
lees ook
Oproep aan EU voor meer ondersteuning bij open source-AI
En dan nu even reclame
Advertenties in het algemeen moeten anders, zegt de Digital Services Act. Bedrijven mogen niet meer elke vorm van beschikbare data gebruiken om gepersonaliseerde advertenties te tonen.
Gerichte boodschappen op basis van geloof, seksuele voorkeur, medische info en politieke voorkeurzijn uit den boze. De EU onderhandelt nog wel over specifieke regels voor tijdens verkiezingen.
De foute informatie
Van politiek en verkiezingen is het maar een kleine stap naar nepnieuws en desinformatie. Dit is een volgende digitale plaag waartegen bedrijven strenger moeten optreden. De nieuwe Digital Services Act vraagt ook meer transparantie over het al dan niet verwijderen van berichten of content.
Bij dat laatste zijn er al wel bedenkingen gevallen, vooral dan met het oog op censuur. Er is hier en daar vrees te merken dat de EU zo een dictatoriaal randje kan krijgen wat betreft het delen van informatie en het recht op vrije meningsuiting. Er zijn hiervoor heel wat Europese controlemechanismen ingesteld, het zal interessant zijn om te zien hoe onafhankelijk die blijven.
Handhaving
De betrokken bedrijven moeten elk half jaar rapporteren aan de EU over hun interne activiteiten (personeelsbeleid, inzet van AI, vormen van modereren). Wie zich niet aan de regels houdt kan tegen een boete aanlopen. Die zou tot zes procent van de globale omzet van een bedrijf bedragen, wat al snel tot een stevig bedrag kan oplopen.
In februari van volgend jaar wordt de lijst met bedrijven die vallen onder de Digital Services Act uitgebreid. Dan komen ook kleinere spelers in het vizier en komt er ook meer verantwoordelijkheid voor individuele lidstaten.