Overheidsambtenaren in Amsterdam mogen de berichtenapp Telegram niet meer gebruiken op hun (werk)telefoon, uit vrees voor spionage.
Overheidsambtenaren die voor het lokale bestuur van Amsterdam werken, mogen Telegram niet meer gebruiken op de telefoon die ze naar het werk meenemen. Dat bevestigt het gemeentebestuur zelf aan het Nederlandse BNR. Het verbod is al sinds april van kracht.
Het gemeentebestuur geeft twee redenen om die beslissing te verantwoorden. Ten eerste wordt Telegram een ‘vrijplaats voor hackers, cybercriminelen en drugshandelaren’ genoemd. De berichtenapp komt regelmatig negatief in het nieuws omdat het een populair toevluchtsoord is voor drugs- en wapenhandel en verspreiding van pornografie. Risico op spionage wordt als een tweede argument genoemd.
TikTok achterna
Amsterdam is de eerste Nederlandse publieke instelling die actie onderneemt tegen Telegram. Op nationaal niveau is daar wel al meermaals over gesproken, zonder concrete acties tot gevolg. De beslissing van het Amsterdamse bestuur zal de discussie over Telegram zeer waarschijnlijk weer doen oplaaien.
Eerder sloeg Nederland op nationaal niveau TikTok in de ban voor overheidsmedewerkers. Het ministerie van Binnenlandse Zaken houdt een zwarte lijst bij met potentieel gevaarlijke apps waarvan het liever niet heeft dat ambtenaren die op hun (werk)telefoon hebben staan. De inhoud van de lijst is geheim, maar bestaat volgens de Nederlandse media voornamelijk uit applicaties van Russische en Chinese makelij. Naast TikTok noemt BNR onder meer ook het Chinese e-commerceplatform Temu.
Slechte banden met Moskou
Het spionage-argument is moeilijk te bewijzen voor Telegram. De berichtenapp lijkt hier vooral de schijn tegen zich te hebben omdat het opgericht is door twee Russen. Oprichters Nikolai en Pavel Durov staan echter niet op goede voet met het Kremlin. Telegram werd voornamelijk gebruikt door oppositieleden en was zelfs enkele jaren verboden in Rusland omdat het op die manier zou bijdragen aan ‘terroristische daden’. Het hoofdkantoor is verhuisd naar Dubai en het bedrijf staat officieel geregistreerd op de Maagdeneilanden.
Dat Telegram populair is onder criminele milieus, kan het dan weer niet ontkennen. Telegram krijgt het verwijt geen enkele vorm van actie te ondernemen. In een reactie aan ITdaily zegt het bedrijf wel degelijk content te modereren en te verwijderen als die de gebruiksvoorwaarden schendt en gebruikers en autoriteiten kunnen ook verzoeken tot verwijdering indienen. De berichtenapp zet sterk in op privacy en anonimiteit omdat het naar eigen zeggen vrije meningsuiting hoog in het vaandel draagt.
Gebruikers worden goed afgeschermd met soms verregaande privacyfuncties. Het maakt voor Telegram niet uit of een account gekoppeld is aan een actief of een tijdelijk telefoonnummer en met een zoekfunctie geeft het groepen een groot bereik zonder manueel nummers te moeten toevoegen. Gebruikers krijgen veel controle om hun gegevens te wissen en naast end-to-end versleuteling past Telegram ook ‘verdwijnende’ berichten toe. De encryptie die Telegram hanteert, is op een ander protocol gebaseerd dan voor WhatsApp en Signal.
Belgisch toezicht
Een verbod op Telegram is in België nog niet ter sprake gekomen, maar het zou geen unicum zijn. De Belgische overheid voerde in maart 2023 een verbod in op het gebruik van TikTok op telefoons van overheidsambtenaren, inclusief ministers. Het BIPT werd in mei aangeduid als toezichthouder voor de berichtenapp in het kader van de DSA-regelgeving.
Laatst bijgewerkt op 20 augustus met een reactie van Telegram.