AMD introduceert Zen 4 en Ryzen 7000 voor de desktop

Zuiniger, krachtiger en met een nieuwe chipset

AMD Ryzen 7000 AM5

AMD kondigt Ryzen 7000 aan. Die reeks van desktopchips volgt Ryzen 5000 op en maakt gebruik van een splinternieuwe architectuur: Zen 4.

AMD stelt Ryzen 7000 aan het grote publiek voor. De Ryzen 7000 line-up bevat de nieuwste desktopchips van de chipdesigner en is zo de rechtstreekse opvolger van Ryzen 5000. Met Ryzen 5000 introduceerde AMD in 2020 de Zen 3-architectuur. Het hoeft niet te verwonderen dat Ryzen 7000 twee jaar later een gelijkaardige eer krijgt. De processors zijn als eerste gebaseerd op de nieuwe Zen 4-architectuur.

Voor wie in bovenstaand verhaal een duizendtal mist: goed geteld. Ryzen 6000 bestaat ook, maar die line-up bevat exclusief mobiele processors. De tussengeneratie is gebouwd op Zen 3+, en vormt zo een beetje de brug tussen de 5000- en de 7000-reeks.

Hogere IPC, meer GHz

AMD heeft grote verwachtingen voor de nieuwe architectuur en bijhorende chips. Dat mag wel, aangezien de chips voor het eerst sinds de lancering van Zen een nieuwe socket nodig hebben: AM5. Zomaar upgraden zonder het moederbord te vervangen, lukt dus niet.

lees ook

AMD lanceert Ryzen 6000 voor laptops: meer prestaties, raytracing en beter batterijleven

Volgens cijfers van de fabrikant zelf gaan de prestaties per rekenkern er met 29 procent op vooruit in deze nieuwe generatie. Dat komt onder andere dankzij een boost in het aantal instructies dat de kernen per klokcyclus kunnen verwerken.

Niet alleen de instructies per cyclus (IPC) gaan omhoog, ook de maximale kloksnelheid krijgt een boost. De maximale boostfrequentie van de krachtigste chip uit de familie, de Ryzen 9 7950, bedraagt 5,7 GHz. Dat is een significante 800 MHz meer dan zijn voorganger. AMD prutst niet aan het aantal kernen per processor. Dat blijft per model gelijk aan de chips van de vorige generatie.

Verbeteringen met Zen 4

AMD gaat helaas nog niet in al te veel detail over de achterliggende Zen 4-architectuur. Die zou vooral verbeteringen met zich meebrengen aan de front-end. Dat betekent dat Zen 4 efficiënter instructies ophaalt en doorgeeft aan de achterliggende uitvoerende componenten.

Die efficiëntie kan een grote impact hebben op de prestaties en heeft een rechtstreekse invloed op de IPC, die met 13 procent toenemen. Met Zen 4 verdubbelt AMD ook de L2-cache (zodat er meer data dicht bij de chip kan wachten). Verdere verbeteringen zouden kleiner zijn. Voor een echte redesign van Zen is het volgens AMD wachten op Zen 5.

AVX-512: omgekeerde wereld

AMD stopt voor het eerst AVX-512-extensies in zijn processors. Die zorgen ervoor dat Ryzen 7000 beter om kan met bepaalde ML en AI-workloads. Dat zorgt voor een vreemde situatie. Intel stond aan de wieg van de extensies voor de x86-instructieset en was jarenlang de enige die AVX-512 ondersteunde.

De chipbouwer heeft ze echter uitgeschakeld voor zijn twaalfde generatie van desktopprocessors. Dat deed Intel zogezegd omdat de E-kernen in de Alder Lake-architectuur er niet compatibel mee zijn. Wie AVX-512 wil met een nieuwe processor, moet nu plots bij AMD shoppen. Let wel: AVX-512-compatibele workloads zijn een niche. Verder zien we enkele logische specificaties. Zo ondersteunen de nieuwe chips PCIe 5.0 en DDR5-geheugen.

Compacter en efficiënter

Vergeleken met Intel claimt AMD dat zijn kernen een stuk compacter zijn. Dat klopt, al heeft dat niet enkel met efficiëntie van de architectuur te maken. De AMD Ryzen 7000-chips met Zen 4 worden immers gebakken op TSMC’s 5 nm-proces, dat moderner is dan het Intel 7-bakproces voor de twaalfde generatie van Intelprocessors. AMD stelt wel dat zijn Zen 4-kernen tot 47 procent efficiënter zijn dan de Golden Cove (P)-kernen in de Alder Lake-processors.

lees ook

Wanneer kernen en kloksnelheid betekenisloos worden: wegwijs door Intel Alder Lake

De chipdesigner trekt die vergelijking door naar zijn eigen vorige generatie van desktopprocessors. Aan hetzelfde TDP moet een Ryzen 7000-chip ongeveer 35 procent meer prestaties leveren dan een Ryzen 5000-CPU. Hoe lager het TDP, hoe groter het efficiëntieverschil wordt in het voordeel van de Zen 4-processors.

Vier AMD Ryzen 7000-processors

AMD kondigt in eerste instantie vier desktopprocessors aan, verspreid over Ryzen 5, Ryzen 7 en Ryzen 9. De chips hebben tussen de zes en de zestien kernen en krijgen een adviesprijs van 299 tot 699 dollar mee. Volgende processors zijn vanaf 27 september beschikbaar:

TypeKernen/ThreadsFrequentie (GHz)Cache (MB)TDP (watt)Adviesprijs (dollar)
Ryzen 9 7950X16 / 324,5 / 5,780170699
Ryzen 9 7900X12 / 244,7 / 5,676170549
Ryzen 7 7700X8 / 164,5 / 5,440105399
Ryzen 5 7600X6 / 124,7 / 5,338105299

Vanaf volgend jaar wordt de line-up uitgebreid. De desktopchips geven ons verder een goede indicatie van de evolutie van de Zen-architectuur. Deze desktopchips zijn geschikt voor zowel consumentendesktops als workstations, maar Zen zelf vormt de basis van alle AMD-processors. Ook toekomstige laptopchips en server-CPU’s zullen op (een variatie van) deze architectuur worden gebouwd. Hogere IPC en meer pk’s aan een lager TDP zijn daarom heel welkome evoluties.

AM5-socket

Zoals gezegd passen de chips in de nieuwe AM5-socket. AMD gebruikte sinds de lancering van Ryzen in 2017 AM4, wat een eenvoudige upgrade van de chip mogelijk maakte zonder een nieuw moederbord. Met de Ryzen 7000-CPU’s is een nieuwe chipset echter noodzakelijk om PCIe 5.0 en DDR5 te ondersteunen. AMD geeft aan AM5 zeker tot 2025 te zullen ondersteunen.

De AM5-socket ondersteunt vier verschillende chipsets, naar analogie met zijn voorganger. Die chipsets hebben verschillende capaciteiten, wat moederbordfabrikanten te kans geeft om instapmodellen en premium-exemplaren van elkaar te onderscheiden.

AMD introduceert volgende opties:

  • X670 Extreme: dit is de meest high-end chipset. X670 Extreme ondersteunt alle toeters en bellen zoals PCIe 5.0 voor grafische kaarten en opslag. Overklokken is mogelijk.
  • X670: de lightversie van de premium-chipset ondersteunt eveneens overklokken en PCIe 5.0 voor opslag. Voor grafische kaarten is de PCIe 5.0-ondersteuning optioneel.
  • B650E: deze chipset ondersteunt PCIe 5.0 voor opslag en optioneel voor GPU’s. Overklokken is niet meer aan de orde. AMD geeft aan dat de chipset gericht is op gebruikers die prestaties hoog in het vaandel dragen.
  • B650: dit is de instap-chipset. PCIe 5.0-ondersteuning is hier volledig optioneel en dus niet gegarandeerd. Overklokken kan evenmin.

Moederborden met de X670 Extreme en gewone X670-chipsets zijn vanaf september met de lancering van de nieuwe CPU’s beschikbaar. De B650E en B650-varianten verschijnen in oktober op de markt.

Expo

Tot slot verdient de AMD Expo-technologie nog een vermelding, al is die vooral gericht op gamers. Expo geeft enthousiastelingen meer mogelijkheden om DDR5-geheugen te overklokken. Expo biedt vooraf geconfigureerde profielen voor bijvoorbeeld games. Dat moet tot elf procent meer prestaties opleveren in bepaalde spellen.

Geheugenfabrikanten kunnen hun geheugen gratis afstemmen op de technologie. Onder andere Adata, Corsair en Kingston gaan er al mee aan de slag. Of Expo ook in workstations een duidelijk nut zal krijgen, is twijfelachtig.

Moeilijk vergelijken

Groot is AMD’s Ryzen 7000-familie nog niet, maar de chips zien er veelbelovend uit. Op basis van de specificaties zien we dat AMD op een knap tempo verder blijft innoveren. Intel en AMD hanteren vandaag echter heel verschillende filosofieën, waarbij AMD voor één sterke en veelzijdige kern-architectuur kiest.

Intel gaat in contrast voor een Big.Little-configuratie met zowel sterke P-kernen als efficiënte E-kernen op één chip. Dat maakt het moeilijk om op basis van specificaties alleen een oordeel te vellen. Wie dit rondje wint, zal uit tests en benchmarks moeten blijken.

nieuwsbrief

Abonneer je gratis op ITdaily !

  • This field is for validation purposes and should be left unchanged.
terug naar home