Het is niet omdat je harde schijf stuk is, dat je data niet meer te redden vallen. Zolang je er snel bij bent, de juiste beslissingen neemt, en het moeilijke werk aan experts laat.
Belangrijke filmopnames, onvervangbare geluidsfragmenten, het manuscript van een nieuw boek of zelfs je persoonlijke vakantiefoto’s: allemaal zijn ze onvervangbaar. Het spreekt dus voor zich dat je er goed aan doet cruciale data correct te back-uppen. De realiteit is dat niet iedereen dat doet. Soms omdat het niet vanzelfsprekend is, zoals wanneer je als cameraman de wildernis in trekt om de natuur op onvergetelijke manier in beeld te brengen. Vaak omdat mensen er niet aan denken, tot ze eens belangrijke data verliezen.
Omdat we niet blind mogen zijn voor de realiteit, en omdat rampen zelfs de beste back-up-strategieën teniet kunnen doen, heeft Seagate sinds ruim tien jaar een Recovery Laboratory nabij Amsterdam. Ik sta aan het hoofd van die hersteldienst, en ga samen met een team van internationale experts iedere dag aan de slag om onmisbare data van gesneuvelde harde schijven te redden. Zoals ons labo staat er ook nog een in Azië en een in de VS.
Geen doe-het-zelf
In het laboratorium starten we steeds met een diagnose. Wat is er precies aan de hand? Lijkt de HDD nog intact, of heeft iemand hem laten vallen? Misschien is hij gerecupereerd uit een brand, of kwam hij in contact met water. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat de eigenaar belangrijke bestanden per ongeluk zelf heeft verwijderd. Wat de oorzaak ook is, de eerste en belangrijkste stap in het hele recovery-proces moet door de eigenaar van de drive uitgevoerd worden.
Merk je dat je data verdwenen zijn, of je harde schijf niet meer werkt? Blijf er dan af. Hoe meer je zelf probeert, hoe groter de kans dat de gegevens onherroepelijk beschadigd raken.
Merk je dat je data verdwenen zijn, of je harde schijf niet meer werkt? Blijf er dan af. Hoe meer je zelf probeert, hoe groter de kans dat de gegevens onherroepelijk beschadigd raken. Maakt je HDD met kritieke filmopnames na een val een vreemd geluid wanneer je hem in de pc steekt? Ontkoppel de drive dan meteen, leg hem veilig weg, en neem contact op met onze hersteldienst.
Een harde schijf bestaat uit heel veel elementen, sommige zijn mechanisch, zoals de leeskoppen, sommige bestaan uit software, zoals de controller op de printplaat die de communicatie tussen schijven en computer verzorgt. De cruciaalste onderdelen zijn de platters of schijven zelf. Dat zijn de ronde cd-achtige dingen die de harde schijf zijn naam geven. Zij bevatten de eigenlijke gegevens. Zolang de platters intact zijn, is de data op een HDD in principe te recupereren.
Delicate operatie
In het labo kunnen we een harde schijf zelfs helemaal demonteren. Zijn de schijven intact, maar zijn de leeskoppen en de motor defect, dan halen we de platters uit de HDD, en bouwen we er een volledig nieuwe drive omheen. Meestal is de schade beperkter, en werken bijvoorbeeld enkel de leeskoppen niet meer. In dat geval proberen we de defecte onderdelen in de harde schijf te vervangen om ze zo opnieuw aan de praat te krijgen.
Het is hoe dan ook een heel delicaat werkje, waarvoor we precies de juiste onderdelen nodig hebben. Die verschillen van drive tot drive. Het recovery lab is één van de weinige plaatsen in de wereld waar zowel de knowhow als het materiaal voorhanden is om aan de slag te gaan met alle merken en alle modellen van HDD’s. Vervolgens is het een kwestie van de juiste firmware in te laden en de partities op de schijf terug op te bouwen. Lukt dat, dan kunnen we de data terug uitlezen.
Wanneer één of meerdere schijven in een HDD toch beschadigd zijn, wordt het recoveryproces een stuk moeilijker. Een leeskop kan met een schijf in aanraking komen en ze beschadigen. Als de schade er voor zorgt dat de leeskop niet meer over de schijf heen kan bewegen, is op z’n minst een deel van de data effectief verloren. Dan nog kunnen we doorgaans een deel redden, door bijvoorbeeld het beschadigde stuk van de platter heel voorzichtig te repareren. De bits en bytes die daarop staan gaan dan verloren, maar data op de rest van de platter kunnen we zo wel herstellen.
Verwijder je een bestand, dan worden enkel de bits en bytes aangepast die aangeven dat het bestand bestaat, en waar het zich bevindt.
Het klinkt misschien niet intuïtief, maar het eenvoudigste is data herstellen die een gebruiker zelf per ongeluk heeft verwijderd. Zelfs wanneer gegevens niet meer in de prullenbak staan, zijn ze immers niet van de drive verdwenen. Een bestand is uiteindelijk een verzameling van ééntjes en nulletjes, magnetisch gecodeerd op een schijf. Verwijder je een bestand, dan worden enkel de bits en bytes aangepast die aangeven dat het bestand bestaat, en waar het zich bevindt. Je besturingssysteem kan files zo niet meer vinden, maar alle relevante ééntjes en nulletjes om data te reconstrueren, zijn nog intact. Zolang je tenminste onmiddellijk stopt met het gebruik van je drive. Hoe langer die actief is, hoe groter de kans dat de bits overschreven worden met bits van een nieuw bestand.
Persoonlijke strijd
Geen enkele harde schijf-defect is hetzelfde. Als één van de enige labo’s in de wereld hebben we de infrastructuur, de kennis en de voorzieningen om aan de slag te gaan met alle drives, van alle merken. Als mijn collega’s of ikzelf je data niet kunnen redden, dan kan niemand het. Soms investeren we meer dan een maand aan tijd en onderzoek voor een moeilijke case. Zolang er een sprankeltje hoop blijft, geven we niet op. Dat is niet altijd de beste zakelijke beslissing. Je kan je inbeelden dat zo’n herstelproces als snel duizenden euro’s gaat kosten. Tegen beter weten in blijven we toch doorzetten, omdat de zoektocht persoonlijk geworden is en het vinden van de oplossing voldoening geeft.
Eén van de grootste voordelen van ons labo is misschien wel dat die kost niet doorgerekend wordt aan de klant. Klop je bij ons aan met een kapotte schijf, dan betaal je een flat fee van enkele honderden euro’s, die we trouwens alleen aanrekenen bij een succesvolle recovery. Omdat dat nog steeds veel geld is, vind je vandaag trouwens harde schijven met een ingebouwde verzekering waarmee je tot vijf jaar na aankoop kan aankloppen bij de recovery service. Verlies je bijvoorbeeld data op zo’n Seagate Ironwolf Pro of LaCie HDD, dan kost de recovery service dankzij de verzekering helemaal niets.
Idealiter heb je ons recovery labo niet nodig, maar als het noodlot toch toeslaat, denk er dan aan dat je vooral niet zelf je herstelpet opzet. In meer dan 90 procent van de gevallen kunnen we data recupereren, maar hoe meer de schijf gebruikt is na een defect, hoe kleiner die succeskans wordt.
Deze blog werd aangeleverd door Melvin Plak, Recovery Lab Manager bij Seagate Technology. Voor meer info over hun producten en diensten kan je hier terecht.