Welk bedrijf heeft er vandaag de dag een toekomstplanning voor de komende tien jaar? Dat is onmogelijk geworden met de huidige digitale innovaties. De digitale wereld beweegt zo snel dat bedrijven er niet meer aan toekomen om een gedegen innovatieplan te maken. Laat staan een goed onderbouwd innnovatieplan, waar risico’s vroegtijdig inzichtelijk zijn gemaakt en waar nagedacht is over het inzetten van de juiste technologieën en benutten van data. Het vraagt om een andere manier van denken, bedrijfsvoering en cultuur.
Voor startups is het eenvoudiger om technologie te omarmen. De keuzes moeten dan nog gemaakt worden, er is nog geen legacy. Dat maakt het implementeren en uitrollen van digitale middelen een stuk eenvoudiger dan wanneer er veel legacy is en bedrijven al jaren op dezelfde manier werken. Er zijn ook veel startups die juist door nieuwe digitale oplossingen zo exponentieel kunnen groeien, iets waar met bewondering en soms angst door de gevestigde orde naar wordt gekeken.
Wel hebben bedrijven door dat ze met hun tijd mee moeten en dat het huidige IT-beleid, want van een innovatiebeleid of -budget wordt vaak nog niet gesproken, onvoldoende is om echt gebruik te maken van de digitale kansen die er zijn. De grote uitdaging is vervolgens het bepalen van een innovatie agenda en de bedrijfsdoelstellingen voor één tot drie of zelfs zeven jaar. Wat is het businessmodel voor de toekomst en welke technologieën zijn daarvoor nodig? Daar komt wel het een en ander bij kijken. Bedrijven hebben hier grote moeite mee, daar kunnen ze wel wat hulp bij gebruiken. Verschillende grote organisaties springen daar met speciale innovatie teams en workshops op in. Een van die bedrijven is SAP. Het bedrijf geeft workshops om bedrijven te inspireren, ze anders te laten denken en de weg naar de toekomst te vinden.
Cultuur, manier van werken, technologie en data zijn de sleutels tot succes
We spraken met Ton van der Greef, Global Innovation Partner bij SAP. Hij is een gesprekspartner voor bedrijven die willen innoveren en die een innovatietraject willen inzetten met een lange termijn planning. Daarbij is het goed om te vermelden dat Van der Greef niet vanuit een salesrol dit gesprek aangaat. Het doel is om bedrijven te inspireren en te helpen bij het bepalen van hun toekomstvisie en doelstellingen, welke technologieën en data hierbij van belang zijn en hoe die doelstellingen gehaald kunnen worden. Doordat SAP in dit traject een goede gesprekspartner is en beschikt over een breed portfolio aan IT-oplossingen en technologieën, is het enigszins logisch dat bedrijven daar waar toepasbaar gebruik zullen maken van SAP. Al hoeft dat niet. Het komt ook voor dat verschillende leveranciers en technologieën worden gecombineerd. Zo is Van der Greef zeer te spreken samenwerkingen met grote hyperscalers.
Van Lean optimalisate naar transformatieve open innovatie waar data de bepalende factor is
Bedrijven hebben de afgelopen 20 jaar vooral gekeken naar het optimaliseren van hun operationele kant. Het optimaliseren van hun bedrijfsprocessen, waarbij waste zoveel mogelijk naar het nulpunt moest worden gebracht. Zoals Van der Greef zegt: “optimalisatie in de vierkante meter en optimalisatie organisatie breed.” Daar is niks mee, maar inmiddels gaat het om de vaardigheid om op grote snelheid de nieuwe digitale mogelijkheden te omarmen. Agile werken, design thinking, de scrum methodiek en dat moet allemaal tegelijk en in elkaar verweven zijn. Nu volgt de vraag naar innovatieve technologie; om de groei te versnellen, processen te automatiseren, kosten te verlagen en de klantervaring te optimaliseren. Uiteindelijk is het in veel gevallen terug te brengen tot twee dingen, technologie en data. Bedrijven moeten de juiste technologieën en oplossingen gebruiken, zodat de juiste data kan worden vastgesteld en verzameld. Die data kan vervolgens worden geanalyseerd, waaruit inzichten naar voor komen waarmee het bedrijf kan innoveren.
Hoe verander je van traditioneel naar innovatief?
De meeste directies en managers zitten nu op het punt dat er al veel methodieken zijn toegepast, maar ze weten niet hoe ze digitaal moeten innoveren. De bedrijfscultuur om te innoveren ontbreekt. De vraag wordt geparkeerd bij de IT-afdeling of de IT-partner en die heeft er geen tijd voor, of onvoldoende inzicht in. Ook richten die zich vrijwel altijd op de korte termijn en niet op de lange termijn. Voor het management is al die nieuwe technologie en de businessmodellen een grote uitdaging. Ze kunnen het niet goed doorgronden, en ze missen ook het inzicht omdat het radicaal afwijkt van wat ze gewend zijn. Daardoor weten ze ook niet waar ze moeten beginnen en wordt er vooral naar eventuele kosten gekeken.
Met een stappenplan, de juiste begeleiding en kennisdeling met peers kan dit worden doorbroken. Daar hebben ze bij SAP veel tijd ingestoken, om hier een methodiek voor te ontwikkelen. We leggen uit hoe dit in zijn werk gaat.
Explore workshop of Impact Labs
Bij SAP begint het traject over het algemeen met een explore workshop of impact lab, waarbij een C-level of IT-manager deelneemt aan een workshop in één van SAP’s experience centers. Hier worden gemiddeld zo’n 100 personen bij elkaar gezet uit allerlei industrieën die presentaties krijgen om ze te inspireren anders naar hun eigen business te kijken. Ze worden aangemoedigd om kennis te delen met andere deelnemers van de workshop. Je kan namelijk heel goed van elkaar leren. Een oplossing in de ene industrie kan soms ook werken in een andere industrie.
Bij een impact lab gaat men vervolgens in kleinere groepjes nadenken over hun eigen toekomstvisie en doelstellingen. Hoe moet het bedrijf eruit zien over 6 of 7 jaar? Daarbij worden ook megatrends besproken die zich de komende jaren gaan doorzetten en waar mogelijk gebruik van gemaakt kan worden. Betekent dat bijvoorbeeld dat er een nieuw businessmodel moet komen? Hierbij kan je denken aan het overschakelen van de verkoop van een product naar een servicemodel, waarbij het product inclusief ondersteuning en service via een abonnement wordt aangeboden. Hierdoor krijgen bedrijven een continue stroom aan inkomsten in plaats van eenmalig. Men denkt echter ook naar over bijvoorbeeld hoe data verzameld kan worden in services en producten, die vervolgens kan worden verrijkt en verkocht, en welke technologie kan worden ingezet voor een hogere klanttevredenheid.
Uiteindelijk gaat het erom dat er groot wordt gedacht, aangezien je in zeven jaar enorm veel kan bereiken en uitvoeren. Bedrijven moeten vaak alleen even gedwongen worden om zover vooruit te kijken omdat dat lastig is en daar vaak geen tijd voor is. Vervolgens komen door kennis te delen en hier over te spreken ook mogelijke valkuilen aan het licht, of risico’s die vooraf goed onderzocht moeten worden. Uiteindelijk moet een deelnemer na zo’n workshop in staat zijn om kansen te zien op basis van megatrends en nieuwe technologie voor zijn bedrijf. Hoe de technologie precies werkt en moet worden toegepast is in dit stadium minder van belang. Het gaat er vooral om dat mensen nieuwe innovaties en megatrends kunnen koppelen aan hun eigen business.
Het grappige aan deze workshop is dat het vaak gaat over het inzetten van nieuwe technologie en het gebruik van data om bedrijfsprocessen of business modellen te verbeteren, maar dat tijdens de workshop nog veel met pen en papier wordt gewerkt om het creatieve proces te stimuleren en mogelijke afleidingen weg te halen bij de deelnemers.
SAP heeft ook een impact map ontwikkeld. Dit is een soort whiteboard met diverse templates in een map, waar deelnemers post its in kunnen plakken. Het zorgt ervoor dat alle ideeën en creativiteit gedurende de dag centraal bewaard en toegepast wordt, zodat de deelnemer die uiteindelijk mee kan nemen. De workshop helpt ook dat ideeën uiteindelijk binnen het eigen bedrijf kunnen worden gepitcht in een korte presentatie. Het bedrijf kan vervolgens bepalen hoe het ermee verder wil. Het kan het intern verder oppakken of kiezen voor verdiepende sessies met SAP en partners.
Verdiepende workshop
Van der Greef zegt dat veel bedrijven na een eerste workshop vaak een vervolg willen. Soms is er één manager geweest en zijn daar constructieve ideeën uit voort gekomen, maar het komt ook voor dat er twee of drie mensen van een bedrijf zo’n workshop volgen. Het leidt tot ideeën en een blik op de toekomst, maar dat moet nog wel verder onderzocht worden. Als een bedrijf dat verder wil onderzoeken, dan kan het kiezen voor een verdiepende workshop die helemaal op het bedrijf is gericht. Onder begeleiding wordt verder onderzoek gedaan naar de haalbaarheid en er kan een proof of concept gemaakt worden. SAP werkt hiervoor met de FSDV-methode, feasibility (haalbaarheid), scalability (schaalbaar), desirability (wenselijk) en viability (levensvatbaar).
Zo’n verdiepende workshop kan opnieuw in een experience center gedaan worden of bij het bedrijf in kwestie op kantoor, afhankelijk of daar een geschikte ruimte voor beschikbaar is die de design thinking methodiek ondersteund. Het doel is om daar meer mensen van de organisatie bij te betrekken, bij voorkeur uit verschillende afdelingen en functieprofielen. Zo kan er kritisch gekeken worden naar de impact van een idee op een bestaand business model, naar de impact op de klanten, de werknemers, de business en de huidige technologie. Alle ideeën moeten goed worden getoetst op haalbaarheid, maar ook of het schaalbaar is in de toekomst. Naast de kennis die het bedrijf mee brengt beschikt SAP wereldwijd over innovation managers die een brede technologische kennis hebben, maar ook hele diepe specifieke kennis van verticals. Daarnaast heeft SAP een groot partnerkanaal dat waar nodig ook betrokken kan worden. Hierdoor is er veel kennis aanwezig, waaronder ook van best practices en case studies.
Als er uiteindelijk een doelstelling is gevormd waar de organisatie achter staat, bijvoorbeeld om een nieuw businessmodel te gaan uitrollen in de komende vijf jaar, wordt er vaak vanaf dat eindpunt teruggedacht wat er allemaal moet worden gerealiseerd om dat doel te bereiken. Welke technologie is daarvoor nodig en wanneer moet welke technologie beschikbaar en getest zijn? Maar er wordt bijvoorbeeld ook nagedacht of er nieuwe werknemers moeten worden aangetrokken, bijvoorbeeld voor een nieuwe manier van service verlenen. Door dat allemaal vast te stellen met behulp van deze Impact methode, heb je volgens Van der Greef op een gegeven moment een innovatie roadmap met bijbehorende solution blueprint in handen. Een bedrijf weet dan wat het de komende jaren moet doen, wanneer het wat nodig heeft en kan op basis daarvan ook een goede inschatting maken van de kosten, technologie en noodzakelijke kennis.
Proof of concept
In sommige gevallen is het mogelijk om in een veel kortere periode een idee tot uitwerking te laten komen. Om er sneller achter te komen of iets ook haalbaar is, kan er in sommige gevallen een werkend prototype of proof of concept worden ontwikkeld. SAP beschikt over veel technologie die gebruikt kan worden om zo’n proof of concept te bouwen. Samen met partners kan het bedrijf in redelijk korte tijd een proof of concept bouwen. Vervolgens kan een bedrijf op basis daarvan beslissen hoe het verder wil gaan. Soms resulteert dit in een opdracht om de proof of concept uit te bouwen naar een schaalbare oplossing, of komt er een wensenlijst met features die het concept ook nog nodig heeft om succesvol te zijn. Van daaruit wordt dan een vervolgplan opgesteld.
Een bedrijf laten groeien of zelfs exponentieel laten groeien door middel van technologie is niet onmogelijk. Het is in het begin wel lastig om daar goed zicht op te krijgen en de juiste ideeën te ontwikkelen. Er zijn bedrijven die daarmee kunnen en willen helpen. SAP is er daar één van en Van der Greef zegt dat de workshops ongekend populair zijn en ze in Nederland hoge verwachtingen hebben nu de nieuwe experience center in ’s-Hertogenbosch recent is gerealiseerd. Bedrijven die hier interesse in hebben kunnen zich melden bij SAP.