In zijn jaarverslag blikt Smals terug hoe het in een uitdagend jaar voor de ICT-sector verder bouwt aan de digitale overheid. Samenwerking, hergebruik en AI vormen de fundamenten.
De overheid krijgt wel eens kritiek te verduren vanwege trage uitvoering of hoge kosten van digitaliseringsprojecten, maar Smals laat zien dat het ook anders kan. In het vandaag gepubliceerde jaarrapport over 2024 blikt de ICT-dienstverlener voor de Belgische publieke sector terug op een jaar vol technologische vooruitgang, met tastbare resultaten voor sociale zekerheid, gezondheidszorg en bredere overheidsdiensten.
Eerst de cijfers: Smals zag zijn omzet groeien tot 573,6 miljoen euro en verwelkomde meer dan tweehonderd nieuwe werkkrachten. Het personeelsbestand telde eind 2024 2251 werknemers. Dat is frappant, want de ICT-sector kende niet zijn makkelijkste jaar.
Veel bedrijven stonden op de rem wat nieuwe aanwervingen betreft en snoeiden zelfs in het aantal werknemers. Een slimme combinatie van hergebruik, samenwerking en innovatie met oog voor veiligheid en duurzaamheid is voor Smals de sleutel tot succes.
België koploper in eHealth
Smals opent het jaarverslag met een schouderklopje voor zichzelf. België mag zich sinds 2024 Europees kampioen in eHealth noemen. Ons land scoort een perfect rapport (met Estland als enige andere lidstaat) in alle categorieën van de Digital Decade eHealth Indicator Study van de Europese Commissie. Achter deze prestatie schuilt onder meer de inzet van Smals voor het eHealth-platform, dat meer dan zeventien miljard transacties per jaar ondersteunt.
De veiligheid van het platform wordt verzekerd met technieken als pseudonimisatie en een infrastructuur die 24/7 draait op de Belgische G-Cloud (waar de G voor Government staat, en geen ander groot cloudbedrijf wiens naam met een G begint). “De patiënt heeft volledige controle over zijn gezondheidsinformatie”, benadrukken Smals-voorzitster Anne Kirsch en gedelegeerd bestuurder Frank Robben in hun voorwoord. Miljoenen Belgen hebben inmiddels geïnformeerde toestemming gegeven voor digitale gegevensuitwisseling.
e-Gov 3.0
Ook op het gebied van administratieve vereenvoudiging zit Smals niet stil. Het programma e-Gov 3.0 legt nieuwe digitale fundamenten voor de sociale zekerheid. Een concreet voorbeeld is de herziening van de DmfA-aangifte voor het toekennen van sociale rechten. De opvolger wordt gebouwd rond een uniek gegevensmodel, dat realtimediensten mogelijk maakt en administratieve lasten verlaagt.
Onder de noemer Flexi at Work lanceerde Smals samen met de RSZ een applicatie die werknemers helpt om hun belastbaar plafond voor flexijobs in realtime op te volgen. Ook werkgevers kunnen nu vlotter hun loondata aanleveren, en die gegevens worden meteen verwerkt in de loopbaandatabank.
Daarnaast krijgen zelfstandigen en werkgevers via het nieuwe MyPortal toegang tot een moderne digitale omgeving voor sociaal-administratieve diensten – met een gepersonaliseerde interface en integratie van dynamische formulieren.
Hergebruik
Goedkoper en sneller werken kan zonder aan kwaliteit in te boeten, bewijst Smals met zijn ReUse-catalogus. Deze verzameling van meer dan 100 herbruikbare IT-componenten – van API’s en bibliotheken tot standaardmodules – heeft in 2024 een besparing van ruim 45 miljoen euro mogelijk gemaakt, dankzij structureel hergebruik bij ICT-projecten.
lees ook
Hoe hergebruik de overheid tientallen miljoenen bespaart
Zestig procent van de functionaliteit in nieuwe projecten werd gerealiseerd via bestaande componenten. Tools zoals Wave voor procesbeheer of Reference Data Management zijn nu al breed inzetbaar bij aangesloten instellingen als RSZ, RVA of het eHealth-platform.
Ook het G-Cloud-programma leverde opnieuw concrete waarde op: 54,3 miljoen euro aan schaalvoordelen in 2024. De gemeenschappelijke cloudinfrastructuur versnelt projecten en voldoet tegelijk aan de strengere eisen van NIS2 en informatieveiligheid.
AI zonder hype
Smals pakt artificiële intelligentie pragmatisch aan. Met het Smals AI Competence Center onderzoekt de organisatie hoe AI binnen een overheidscontext concreet inzetbaar is. Dit kan gaan van geautomatiseerde documentverwerking en semantisch zoeken tot softwareontwikkeling met behulp van code-assistenten.
Een opvallend project is het gebruik van Retrieval Augmented Generation (RAG) voor chatbotontwikkeling, onder meer binnen Student@Work. Smals onderzoekt ook hoe GraphRAG en guardrails kunnen helpen om AI-antwoorden betrouwbaarder en veiliger te maken.
Daarnaast krijgt ook legacy software de nodige aandacht. Kan AI helpen om slecht gedocumenteerde systemen te analyseren en stapsgewijs te migreren? Smals zet hiervoor piloottrajecten op, inclusief automatische documentatie en refactoring-ondersteuning met behulp van generatieve AI.
Cyberveiligheid en soevereiniteit centraal
Met de komst van de NIS2-richtlijn en de toegenomen geopolitieke spanningen staat cybersecurity hoger dan ooit op de agenda in de publieke sector. Smals zette het afgelopen jaar weer volop in op cryptografische vernieuwing, waaronder post-kwantumcryptografie, confidential computing en zero-knowledge proofs. Deze technieken laten toe om gegevens veilig te delen zonder identificeerbare informatie vrij te geven.
lees ook
Cryptografie in (post-)kwantumtijden: snelle cheetah of slome luiaard?
Ook de Europese digitale identiteitsportefeuille, waarin burgers hun belangrijkste documenten zoals identiteitskaart of de Europese ziekteverzekeringskaart (zullen) kunnen beheren, wordt door Smals ondersteund via het DC4EU-consortium. De MyGov.be-app, waar Smals achter de schermen aan meewerkte, werd in mei 2024 gelanceerd.
Smals houdt zelf vast aan een hybride cloudstrategie. Amerikaanse hyperscalers zijn vandaag niet langer de vanzelfsprekende keuze. In plaats daarvan zoekt Smals naar een evenwicht tussen publieke cloud en een gedeelde community cloud, met garanties op het vlak van datasoevereiniteit.
Duurzaam én mensgericht
Naast technologie investeert Smals in duurzaamheid en welzijn. Het Feelgood@Smals-programma bevordert fysieke en mentale gezondheid op de werkvloer. Smals wil ook inzetten op diversiteit: in 2024 werkten er mensen uit 29 landen bij Smals en vervullen meer dan 300 vrouwen een ICT-functie.
Op milieugebied worden datacenters en kantoren uitgerust met zonnepanelen. Alleen al op het hoofdkantoor werd in 2024 74 MWh groene energie opgewekt, goed voor een CO₂-reductie van 31,5 ton. De samenwerking met Out of Use voor ICT-recyclage leverde 71 m² aan nieuwe aanplanting van bos op via Natuurpunt.
Smals toont in het jaarverslag dat digitalisering in de publieke sector wél efficiënt, veilig en mensgericht kan zijn, als het maar slim wordt aangepakt. Hergebruik, samenwerking en een realistische visie op AI vormen de hoekstenen van die aanpak. In tijden waarin de overheid meer dan ooit onder druk staat om te moderniseren én te besparen, geeft Smals het goede voorbeeld, met resultaat.
Deze redactionele bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Smals. Het volledige activiteitenverslag kan hier geraadpleegd worden.