Boekhouders gaan een onzekere toekomst tegemoet. Dat hun takenpakket binnen dit en enkele jaren door een artificiële intelligentie wordt overgenomen, staat zo goed als vast. Toch beschouwen ze dat zelf eerder als een opportuniteit dan een bedreiging.
De laatste jaren klinkt steeds vaker het doembericht dat artificiële intelligentie en robots een groot deel van onze jobs in de toekomst zullen overnemen. Wie zijn of haar jobfunctie op de website willrobotstakemyjob.com ingeeft, ziet meteen hoe groot het risico is. Een zoekopdracht voor ‘journalist’ leert dat ondergetekende zich geen zorgen hoeft te maken. Voor boekhouders ziet het er minder rooskleurig uit. “You are doomed”, klinkt het onder een kansberekening van 94 procent.
Toch is de boekhouder meer dan bereid om te investeren in zijn eigen ‘ondergang’, zo blijkt uit onderzoek van Sage. Ongeveer de helft van de boekhouders heeft liever dat AI het gegoochel met cijfers, gegevensinvoer, e-mail en agendabeheer overneemt. Twee op drie boekhouders wil zelfs extra investeren in artificiële intelligentie om repetitieve taken te automatiseren.
De boekhouder is meer dan bereid om te investeren in zijn eigen ‘ondergang’
AI als ondersteuning
Hetzelfde verhaal horen we tijdens een bezoek aan de eerste Belgische editie van Exact Live, het partnerevent van concurrent Exact. “De evolutie van technologie maakt automatisering steeds toegankelijker”, zegt CEO Phill Robinson tijdens de openingskeynote. “We willen artificiële intelligentie gebruiken om de boekhouder te ondersteunen, niet om hem te vervangen.”
Exact zet in eerste instantie in op toepassingen die het werk van de boekhouder vereenvoudigen. Banale taken, zoals het klasseren van facturen, kunnen vandaag al perfect door een computer worden uitgevoerd. Ontwikkelingen in machine learning en analytics zullen typische boekhoudtaken die vandaag nog manueel worden uitgevoerd in de toekomst verder doen verdwijnen. Dat maakt tijd vrij voor de boekhouder om zich met waardevollere taken bezig te houden, zoals het verlenen van advies.
“Kleine bedrijven hebben geen eigen budget om te investeren in artificiële intelligentie”, zegt datawetenschapper Judith Redi. Zij leidt het nog prille data science team bij Exact. “Wij willen daarom je AI-departement zijn en je helpen bij het analyseren van data, automatiseren van processen en maken van voorspellingen.” De afdeling van Redi bestaat nog maar een tweetal jaar, maar is al een onmisbaar onderdeel van het bedrijf.
Van boekhouder naar consultant
De boodschap op het podium van Exact Live is duidelijk: de komst van meer technologie hoeft niet tot doemscenario’s te leiden waarbij de boekhouder overbodig wordt. Het betekent wel dat de sector zichzelf moet heruitvinden. Administratieve taken zullen veelal verdwijnen, maar maken plaats voor nieuwe functies.
“De robotisering is onvermijdelijk. Je moet een nieuw doel definiëren”
Ook Sven Cornelis, eigenaar van Acco Accountants, erkent dat de boekhouder zich moet heruitvinden om in de toekomst relevant te blijven. Dat probeert hij nu al te doen met zijn bedrijf. “De robotisering is onvermijdelijk. Je moet een nieuw doel definiëren. We mogen onszelf niet langer alleen boekhouder noemen. We proberen relevant te blijven door de focus te verleggen”, legt hij uit. In geval van Acco Accountants gebeurt dat onder andere door meer aandacht te spenderen aan het verlenen van fiscaal en legaal advies, en consulting rond de tools van Exact.
Wanneer tijdverslindende opdrachten zoals data-invoer door een AI worden uitgevoerd, kunnen boekhouders zich ontpoppen tot analisten en consultants. Ze zijn als geen ander geplaatst om inzichten te geven in de financiële status van een bedrijf, belangrijke tendensen te herkennen en prognoses te maken naar de toekomst.
Herscholing
Waar boekhoudjobs verdwijnen, komen analytische functies in de plaats. Het valt evenwel niet te ontkennen dat er voor deze nieuwe rol van de boekhouder minder vacatures zullen zijn en dat ze andere vaardigheden vereist.
Dat geldt overigens niet alleen voor de boekhoudsector. In het algemeen geldt dat automatisering heel wat jobs overbodig maakt. De jobs die daarvoor in de plaats komen, zijn vooral weggelegd voor hoogopgeleiden of vragen specifieke vaardigheden.
Volgens het World Economic Forum heeft 16 procent van de werkmensen geen gelijkwaardig alternatief wanneer hun job binnen enkele jaren overbodig wordt. Een kwart heef één tot drie alternatieven. Slechts twee procent kan kiezen uit een aanbod van meer dan 50 alternatieve functies, zonder zich te hoeven herscholen. Die cijfers zijn gebaseerd op de Amerikaanse economie, maar de trend is overal ter wereld zichtbaar.
De robotisering van arbeid is een trend die niet meer kan worden teruggedraaid. Elke sector krijgt er vroeg of laat mee te maken en zal zich moeten aanpassen. De evolutie in de boekhoudsector is een mooie illustratie van de uitdagingen, maar ook kansen, die dat met zich meebrengt.