De Europese Unie gaat akkoord met het voorstel van de Verenigde Staten om het gevallen privacyschild opnieuw te herstellen. Zal het kader deze keer wel kunnen stand houden?
“Vandaag zetten we een belangrijke stap om burgers het vertrouwen te geven dat hun gegevens veilig zijn, om onze economische banden tussen de EU en de VS te verdiepen en tegelijkertijd onze gedeelde waarden opnieuw te bevestigen.” Met deze woorden kondigt Ursula von der Leyen het nieuwe data-akkoord tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten aan, nadat beide overheden elkaar in december het ja-woord hadden gegeven.
Het nieuwe akkoord vervangt het dataschild dat in 2020 werd opgeblazen. Als gevolg van die uitspraak moesten Amerikaanse technologiebedrijven die hun platformen in Europa aanbieden de data van Europese gebruikers op Europees grondgebied houden. Het akkoord beschouwt de Verenigde Staten dus als ‘lidstaat’ van de Unie, waarmee de EU opnieuw zijn zegen geeft om gegevens de Atlantische Oceaan te laten oversteken.
Water bij de wijn
Hiervoor moest Washington wel een ‘passend beschermingsniveau’ voor de gegevens beloven. Het nieuwe kader zou Amerikaanse inlichtingendiensten zeer beperkte toegang geven tot data van Europese burgers. Dat bedrijven volgens de Amerikaanse wetgeving op verzoek van de inlichtingendiensten soms data moeten vrijgeven, was één van de grote struikelblokken van het vorige dataschild. Er wordt ook een rechtbank opgericht waar Europese burgers terecht kunnen als zij menen dat hun rechten geschonden zijn.
Het herstellen van het dataschild heeft vooral economische motieven. De waarde van de datatransfers tussen Europa en de Verenigde Staten wordt op meer dan een biljoen dollar geschat. Meta schreeuwde al een tijdje van de daken dat het zijn diensten niet langer meer in Europa kon aanbieden als er geen nieuw data-akkoord zou komen. Opent de overeenkomst de deur voor het nieuwe platform Threads?
lees ook
Meta lanceert Twitter-rivaal Threads niet in Europa
Kopie
Het is nog te vroeg om de champagne al koud te zetten. De Oostenrijkse advocaat Max Schrems uit op Twitter kritiek op het akkoord. Hij noemt het een kopie van het vorige dataschild waartegen hij zo fel gestreden heeft.
Wie de man niet kent, Schrems bracht tot tweemaal toe een data-overeenkomst tussen Europa en de VS ten val. In 2015 startte hij zijn juridische queeste na het Cambridge Analytica-schandaal en in 2020 was hij opnieuw succesvol. Schrems maakt zich klaar om met zijn burgerbeweging noyb weer naar de rechtbank te trekken.
De mening van Schrems wordt overigens ook door andere experten gedeeld. Lisa De Smet, hoofdadviseur gegevensbescherming bij Cranium, vertelde ons eerder dit jaar dat het vooral Europa is die in dit akkoord een knieval maakt voor de Verenigde Staten en niet andersom. Schrems lijkt dus een goede kans te maken om een derde keer zijn gelijk te halen voor het Europese Hof.