Del introduceert met CAMM een geheugenstandaard in zijn laptops die niet zomaar compatibel is met klassieke SO-DIMM-modules. De fabrikant mikt naar eigen zeggen niet op een lock-in-model waarbij Dell-laptops enkel met Dell-geheugen werken, maar wil de standaard breed beschikbaar stellen.
Consternatie alom met de onthulling van een nieuwe standaard voor laptopgeheugen in de nieuwste Dell-workstations. Dell stopt geen klassieke SO-DIMM-latjes in zijn Precision 7670 en 7770-workstations, maar soldeert het RAM-geheugen op een zelf ontwikkelde module. Die noemt het CAMM, kort voor Compression Attached Memory Module.
(Geen) gesloten ecosysteem
CAMM deed de nodige alarmbellen rinkelen. SO-DIMM is immers een universele standaard. Wie het geheugen van een laptop wil upgraden of vervangen na een defect kan bij een veelvoud aan fabrikanten nieuwe SO-DIMM RAM-latjes kopen, de laptop openvijzen en de nieuwe modules erin klikken. Niet zo met CAMM, waardoor Dell er meteen van verdacht werd een eigen gesloten ecosysteem voor laptop-upgrades te ontwikkelen.
In een gesprek met PCWorld willen experts van Dell het één en ander verduidelijken. Volgens hen is CAMM helemaal geen zet om meer controle uit te oefenen over de modules waarmee je Dell-laptops kan upgraden. Integendeel: Dell hoopt van CAMM een nieuwe universele standaard te maken die SO-DIMM opvolgt. Daartoe zal de fabrikant CAMM voorstellen aan de organisatie die geheugenstandaarden beheert: JEDEC.
Noodzakelijke upgrade
Volgens Dell is een opvolger voor SO-DIMM noodzakelijk omdat die standaard stilaan tegen zijn beperkingen aanloopt. Klassieke RAM-modules zijn gebaseerd op een intussen 25 jaar oud design dat redelijk complex is geworden. Verbindingen tussen het geheugen en de laptop zijn nodeloos lang, wat het energieverbruik hoger maakt en de maximale snelheid omlaag trekt.
CAMM haalt de afstand van het geheugen tot de CPU naar omlaag. Bij SO-DIMM overbruggen de connecties een afstand van ongeveer 7,6 cm. CAMM halveert dat naar 3,8 cm.
Voelbare prestatiewinst
Die verhoogde efficiëntie is vandaag al voelbaar. Een laptop met een Intelprocessor van de twaalfde generatie kan overweg met 4.800 MHz DDR5-geheugen via klassieke SO-DIMM-RAM, totdat je de geheugencapaciteit opkrikt tot 128 GB. In dat geval valt de maximale geheugensnelheid terug tot 4.000 MHz. Met CAMM geldt die beperking niet.
De prestatiewinst die dat met zich meebrengt is voorlopig exclusief voelbaar in niche workstation-toepassingen, maar dat zal niet zo blijven. Wanneer DDR6-geheugen in de toekomst werkelijkheid wordt, zal CAMM in theorie meer voelbare voordelen bieden tegenover SO-DIMM.
Compactere bedrading en een lager stroomverbruik zorgt verder voor minder hittevorming, wat opnieuw heel relevant is in een laptopchassis. CAMM-modules zelf zijn bovendien kleiner waardoor fabrikanten laptops dunner kunnen maken.
Eenvoudiger upgraden
Dell wijst er verder op dat fabrikanten van laptops met veen RAM-capaciteit hun SO-DIMMS doorgaans zowel aan de boven- als aan de onderkant van het moederbord monteren. Dat doen ze omdat de afstand van de CPU tot iedere module identiek moet zijn. Logisch dus, maar het maakt RAM upgraden wel een stuk complexer. Ook dat probleem lost CAMM op.
Dell wil liefst dat JEDEC van CAMM een standaard maakt zodat je binnenkort overal CAMM-modules kan kopen, die in meerdere laptops passen. Dell bezit wel de patenten op de standaard en geeft niet aan dat het die wil vrijgeven. Derden die CAMM willen maken, zullen waarschijnlijk geconfronteerd worden met een licentiekost. Om als JEDEC-standaard goedgekeurd te worden, moet die wel rechtvaardig zijn. Als Dell CAMM wil uitmelken, kan het geen universele standaard worden.
Waarom geen teamwork?
De fabrikant claimt zelf dat het interessanter is om zelf een standaard te ontwikkelen en te testen en die pas ter goedkeuring voor te leggen nadat hij werkt. Het alternatief is om samen met de hele industrie iets te ontwikkelen. Dat zou langer duren, maar vermoedelijk ook de royalty’s verdelen over de deelnemende partijen.
Dell toont van zijn kant nog goede wil door voor de Precision-laptops een tussenstukje te voorzien dat de CAMM-aansluiting compatibel maakt met SO-DIMM. Voorlopig moeten kopers zich dus niet gedwongen voelen om in te tekenen op een vormfactor waar ze misschien niet op zitten te wachten.