De Europese Commissie heeft zes poortwachters aangeduid, in het kader van de Digital Markets Act. Het gaat om vijf Amerikaanse techgiganten (Amazon, Alphabet, Apple, Meta, Microsoft) en het Chinese ByteDance.
De Europese Commissie heeft in het kader van de Digital Markts Act (DMA) zes poortwachters aangeduid. Dat zijn bedrijven die volgens de EU verantwoordelijk zijn voor zogenaamde kernplatformdiensten. Via die diensten hebben poortwachters een erg grote impact op de Europese digitale wereld. Om eerlijkheid en transparantie te garanderen, en misbruik van die machtspositie te voorkomen, krijgen de zes bedrijven een half jaar de tijd om te voldoen aan de (bijzonder strenge) verplichtingen van de DMA voor al hun kernplatformdiensten.
De Digital Markets Act is sinds begin mei van kracht en bepaalt de spelregels waar technologiebedrijven zich moeten aan houden. Zo moet de wet zorgen voor eerlijke concurrentie op het Europese speelveld. De poortwachters (gatekeepers) zijn de grootste spelers op dat veld. Zij beheren platformen die verantwoordelijk zijn voor een jaaromzet hebben van minstens 7,5 miljard euro en die maandelijks 45 miljoen gebruikers verwerken.
Gatekeepers
De Europese Commissie heeft woensdag dus zes gatekeepers aangeduid. Die poortwachters hebben op hun beurt samen tweeëntwintig kernplatformdiensten in beheer. Dergelijke diensten zijn volgens de DMA cruciale toegangspunten tussen bedrijven en consumenten. Microsoft en Alphabet zijn bijvoorbeeld poortwachters, Windows en Android zijn kernplatformdiensten.
De aanduiding vandaag volgt op een herzieningsprocedure van 45 dagen nadat de techspelers zichzelf als potentiële gatekeeper konden melden. Ook de Samsung kwam in aanmerking met zijn Internet Browser, maar viel uiteindelijk af, net als Gmail en Outlook.
De techgiganten moeten zich dus houden aan strengere regels om de concurrentie op de digitale markt te garanderen en verbeteren. Zo moeten berichtendiensten zoals Messenger of WhatsApp ervoor zorgen dat ze interoperationeel zijn met kleinere diensten. Gebruikersgegevens mogen enkel voor doelgerichte advertenties worden gebruikt, wanneer de betrokkene daarvoor uitdrukkelijk de toestemming geeft. Die regels gelden onder andere voor zoekmachines, sociale media, besturingssystemen en internetmarktplaatsen.
Marktonderzoeken
De Europese Commissie is meteen vier marktonderzoeken gestart na opmerkingen van Microsoft en Apple. Zij beweren dat een aantal van hun diensten (oa. Bing, Edge, iMessage) geen kernplatformdiensten zijn, ook al catalogeerde de EU die wel zo. Het onderzoek zou binnen vijf maanden klaar moeten zijn. Een ander onderzoek moet uitwijzen of iPadOS van Apple een kernplatformdienst is, hoewel het in principe niet aan de voorwaarden voldoet.
De zes gatekeepers krijgen dus zes maanden de tijd om aan de waslijst van voorwaarden te voldoen. Vier verplichtingen en vier verboden dienen als leidraad. Poortwachters moeten:
- derde partijen in staat stellen in bepaalde specifieke situaties met de eigen diensten van de poortwachter samen te werken;
- zakelijke gebruikers toegang geven tot de gegevens die deze zelf op het platform van de poortwachter genereren;
- adverteerders en uitgevers die hun platform gebruiken, de nodige tools en informatie geven om advertenties zelf op het platform van de poortwachter te analyseren;
- zakelijke gebruikers in staat stellen hun aanbod op het platform te promoten en buiten het platform contracten met klanten te sluiten.
Omgekeerd mogen poortwachters zeker en vast niet:
- Eigen diensten en producten op het platform hoger plaatsen of gunstiger behandelen dan vergelijkbare producten of diensten van derde partijen;
- consumenten verbieden om buiten het platform om contact te leggen met bedrijven;
- gebruikers verhinderen om automatische geïnstalleerde software of apps te verwijderen;
- eindgebruikers buiten de kernplatformdienst van de poortwachters volgen met het oog op gerichte reclame, zonder dat effectieve toestemming is verleend.
Sancties
Wanneer ze daar niet in slagen, kan de commissie boetes opleggen tot tien procent van de wereldwijde omzet. In geval van herhaalde inbreuken kan dat zelfs oplopen tot twintig procent. De lijst met gatekeepers is trouwens niet definitief. De kans bestaat dat Europa in de komende maanden of jaren nog meer bedrijven als gatekeeper ziet.
De reacties op het nieuws lieten niet op zich wachten. Persbureau Belga weet dat Apple ‘zeer bezorgd’ reageerde. Volgens het Amerikaanse bedrijf zal de nieuwe Europese regelgeving voor meer problemen zorgen op vlak van privacybescherming. Ook ByteDance (TikTok) reageerde afwijzend en is het zelfs fundamenteel oneens met de keuze om de filmpjesapp als gatekeeper te beschouwen. Toch ‘ondersteunt ByteDance de Europese doelstelling van de DMA om een competitievere omgeving te creëren’.