Het justitiedepartement van de VS heeft Google officieel aangeklaagd in wat nu al de grootste antitrustzaak is sinds Microsoft in 1998. De klacht richt zich momenteel op de zoek-business van de techreus maar kan nog uitbreiden.
De Amerikaanse justitie klaagt Google aan voor misbruik van zijn monopolie-positie. Google moet zich in de antitrustzaak verantwoorden voor de manier waarop het omgaat met zijn marktdominantie inzake de zoek- en advertentiebusiness.
De VS vinden dat Google daarin zijn machtspositie misbruikt. De zoekgigant zou anticompetitieve maatregelen gebruikt hebben om zich een dominante positie te verwerven en die vervolgens te behouden.
Android, Chrome en de zoekmachine
De Amerikaanse justitie vindt dat Google zijn zoekmachine, de Chrome-browser en Android misbruikt om zichzelf tot een gatekeeper om te dopen. Daarmee bedoelen de aanklagers dat het bedrijf die de populaire diensten kan beslissen welke concurrenten een kans krijgen en welke niet. In de praktijk zorgt het ervoor dat concurrenten nooit echt voet aan grond krijgen.
Dat Google Search ingebakken zit in Android, is één van de hoekstenen van de aanklacht. De Europese Unie trakteerde Google om gelijkaardigere redenen al op een boete van 4,3 miljard euro.
Onder de huidige omstandigheden maakt de concurrentie geen kans om Google uit te dagen.
De Amerikanen ontkennen niet dat er concurrentie is voor Google. Ze wijzen daarbij naar onder andere Bing en DuckDuckGo. Ze benadrukken echter dat die competitie onder de huidige omstandigheden geen kans maakt om de marktdominantie van Google uit te dagen. Dat zou bovendien innovatie in de markt fnuiken.
Focus op de schade
De focus van de zaak ligt momenteel op de schade die de praktijken van Google berokkend bij andere bedrijven en minder bij de nadelen van dat gebrek aan concurrentie voor de eindgebruiker. Het feit dat Google zakken geld betaalt aan Apple om ook daar de standaard-zoekmachine te zijn, speelt een grote rol in de klacht.
De rechtszaak komt er na een onderzoek van 16 maanden en is maar het topje van de ijsberg. Een breed Amerikaans onderzoek naar de concurrentie in de digitale markt loopt nog, inclusief focus op Google. Het kan dus zijn dat deze eerste antitrustzaak nog een vervolg krijgt.
Het is bovendien niet uitgesloten dat andere giganten zoals Facebook binnenkort ook een uitnodiging krijgen voor een bezoek aan de rechtbank, al wordt daarover officieel nog niets gezegd.
Drastische acties mogelijk
Voor het uiteindelijke doel van de zaak ligt alles op tafel. Dat betekent dat de VS kan kijken naar maatregelen en boetes zoals de EU, maar ook tot drastischere acties kan overschakelen. Denk bijvoorbeeld aan de verplichte opsplitsing van Google in deelbedrijven voor Search en Android. Google zelf vindt de hele zaak natuurlijk problematisch en waardeloos voor consumenten.
Onder impuls van de politieke druk lijkt de aanklacht gehaast ingediend vlak voor de presidentsverkiezing.
Hoe groot de impact van de zaak zal zijn, valt af te wachten. Op het eerste zicht is de strakke focus van de VS op de zoek- en advertentie-activiteiten van Google goed, aangezien de aanklacht daarmee erg concreet blijft. Graven we wat dieper, dan begint de hele case te wankelen. De klacht zou holderdebolder ingediend zijn onder politieke druk van de Amerikaanse justitieminister William Barr. Barr is een Trump-lakei die naar verluid zijn uiterste best heeft gedaan om de antitrustzaak nog voor de verkiezingen in gang te zetten.
Onder impuls van de politieke druk lijkt de aanklacht gehaast ingediend met algemene bewoordingen waarop de advocaten van Google zich kunnen botvieren. Bovendien raakt de antitrustcase niet aan de manier waarop Google data van zijn consumenten vergaart en inzet in de advertentiebusiness.
Haastwerk voor de verkiezingen
De sterke datapositie van Google, verworven via Chrome en Android, is nochtans een fundament voor de sterke marktpositie van het bedrijf vandaag. Ook andere praktijken zoals het feit dat Google eigen reviews in zoekresultaten voorrang geeft op die van concurrerende diensten, komen niet echt aan bod.
Dankzij de Trump-administratie ziet het er naar uit dat deze antitrustcase minder tanden heeft dan had gekund. Bijkomende aanklachten kunnen dat eventueel nog veranderen. De kwaliteit en bewoording van de klacht is vooral belangrijk voor het resultaat wanneer Google schuldig wordt bevonden (wat haast een gegeven is). Door het snelle werk heeft Google in de praktijk heel wat argumenten in huis om de schade te beperken en fundamentele veranderingen tegen te houden.
Door het snelle werk heeft Google heel wat argumenten in huis om de schade te beperken.
De saga is bij deze begonnen. Hoe de zaak verder zal evolueren en wat de impact zal zijn, blijft afwachten. De kans is groot dat deze antitrustcase slechts de eerste is in een lijst van aanklachten tegen de dominantie van de Amerikaanse techreuzen vandaag. In dat opzicht is het een mijlpaal, met of zonder adequate bewoordingen.
Tip: Google stopt tijdelijk met beluisteren stemopnames in Europa