Het gebeurt niet vaak dat we een laptop voor langere tijd kunnen testen, maar met de Surface Book 2 kregen we die kans. Microsoft stuurde ons vorige zomer twee exemplaren op voor een testperiode van een jaar. Twee Techzine-redacteurs, Cédric en ikzelf, gingen de afgelopen maanden uitgebreid met de laptops aan de slag. Ten minste, één van hen. De andere borg zijn toestel na twee weken alweer op.
We ontvingen de 15 inchversie van de Surface Book 2, geconfigureerd met een Intel Core i7, 16 GB RAM en een 512 GB SSD. Deze configuratie heeft ook een Nvidia GeForce GTX 1060-gpu aan boord, voor extra grafische kracht. Officiële prijskaartje: 3.069 euro.
We onthouden ons in wat volgt van een volledige technische review van de laptop, die kan je hier nalezen, maar zoomen in op de bijzonderheden die we onthouden na een uitgebreide testperiode van een jaar.
Moeilijke start
Voor Cédric werd het een moeilijke start. Initieel was er een mooi huwelijk dankzij het prachtige scherm en het hybride ontwerp met grafische kaart in het toetsenbord. Na enkele dagen op verplaatsing werken zonder problemen, keerde het tij op kantoor. Cédric maakt dagelijks gebruik van een Thunderbolt 3-monitor van LG. Hij merkte initieel weinig problemen tot de Surface Book 2 ineens uitviel.
Dit scenario begon zich dagelijks voor te doen, soms tot drie keer per dag, zonder waarschuwing vooraf. We vermoeden dat de Thunderbolt-hardware, ondanks ondersteuning van Alt-Mode, de Surface Book 2 parten speelde. De enkele USB-C-poort is wel compatibel met USB 3.1, maar niet met Thunderbolt 3.
Na twee weken doorbijten zakte bij Cédric de moed in de schoenen en begon het toestel zelfs regelmatig tegen te pruttelen om opnieuw op te starten. Zelfs wisselen naar een klassieke monitor (via HDMI) bracht geen soelaas, waardoor hij de handdoek heeft geworpen. Het toestel is daarna ook finaal gecrasht en terminaal verklaard. Zelfs Windows 10 opnieuw installeren lukte niet meer. Het BIOS-scherm was het enige dat nog werkte.
Kieskeurig
Mijn eigen ervaring verliep vlotter, al stak het gebrek aan Thunderbolt 3 ook bij mij stokken in de wielen. Mij nog niet bewust van Cédrics problemen, wilde ik op kantoor de laptop combineren met een externe monitor via het HP Thunderbolt dock 120W G2 dat reeds op mijn bureau stond.
Opnieuw leek dat dankzij Alt-Mode aanvankelijk geen probleem, tot ook mijn Surface Book 2 plots op willekeurige momenten zichzelf afsloot. De enige oplossing was om het dockingstation tijdelijk los te koppelen. De oorzaak was dus snel gevonden.
Mijn ‘normale’ USB-C-dock thuis werkte gelukkig wel zonder problemen en voor mijn bureau op kantoor kon ik uiteindelijk een Surface Dock van Microsoft zelf regelen. De valkuilen rond USB-C en Thunderbolt 3 zijn niet eigen aan de Surface Book 2, maar je moet wel beseffen dat de USB-C-poort op dit toestel niet de volledige capaciteiten biedt die je misschien verwacht.
Het gebrek aan Thunderbolt 3 is teleurstellend voor een professioneel toestel in deze prijsklasse, maar Microsoft was gebonden aan de technische beperkingen van zijn eigen design. De Core i7-8650U in de Surface Book 2 ondersteunt maximaal 12 PCIe-lanes. Thunderbolt 3 heeft er vier nodig, maar Microsoft gebruikt al vier lanes voor zijn Surface Connect-poort, net als voor de connector naar het afneembare scherm. De overige vier lanes worden gebruikt voor onder meer de SSD, waardoor simpelweg te weinig lanes beschikbaar zijn voor Thunderbolt 3.
Groot en klein
De afgelopen maanden gebruikte ik de laptop ongeveer evenveel gedockt aan mijn bureau als op locatie of onderweg. Laat ik één ding voorop stellen: de Surface Book 2 is een geweldig mobiel werkpaard, dankzij de lange batterijduur en goede prestaties. Alleen valt de 15 inchversie wel erg fors uit door de 3:2-schermverhouding en zwaar design.
De 13,5 inch Surface Book 2 is in vergelijking een stuk compacter en lichter, terwijl het uitstekende toetsenbord en grote touchpad bewaard blijven. Daar staat tegenover dat je genoegen moet nemen met een Nvidia GeForce GTX 1050 wanneer je voor een configuratie met aparte grafische kaart kiest.
Met de rest van de configuratie identiek, komt de 13,5 inchversie ruim 600 euro goedkoper uit. Voor mijn persoonlijk gebruik weegt de compactheid door op de grafische rekenkracht, maar wie aan video- of beeldbewerking doet, zal blij zijn met de extra prestaties en schermruimte van de 15 inchversie.
Robuust
De Surface Book 2 valt dus nogal fors uit, maar is daardoor gelukkig ook erg robuust. Na een jaar intensief gebruik, zag mijn exemplaar er nog steeds als nieuw uit. De magnesium behuizing is erg onderhoudsvriendelijk en weinig krasgevoelig, en het toetsenbord typt nog altijd lekker weg, in tegenstelling tot het problematische klavier van recente MacBooks.
Ik maakte me wat zorgen dat de opening tussen scherm en toetsenbord ter hoogte van het scharnier de laptop gevoeliger zou maken voor schade, omdat er makkelijker vuil zou tussen raken. Dat bleek gelukkig onterecht.
Hoewel ik nog steeds geen fan ben van het scharnierontwerp, heeft Microsoft wel alle bedenkingen over de duurzaamheid van de kaart geveegd. Na een jaar van voortdurend openen en sluiten, toonde het scharnier geen enkele sleet.
Veelzijdig scharnier
Het unieke scharnier maakt dat het scherm van de Surface Book volledig afneembaar is en als tablet kan worden gebruikt. Het merendeel van de hardware zit in het scherm verpakt. De discrete gpu zit dan weer in het toetsenborddeel, samen met een extra batterij.
Door het grote 15 inchformaat maakte ik het scherm zelden los van de basis om als tablet te gebruiken. Hooguit eens om snel iets aan een collega te tonen terwijl het onderste deel gedockt bleef, of om mijn zoontje wat digitaal te laten vingerverven. Heb je de optionele Surface Pen en maak je graag geschreven notities in OneNote, zou ook dat een reële use-case kunnen zijn, al lijkt de compactere 13,5 inch Surface Book dan opnieuw beter geschikt.
De kracht van de afneembare tablet zit er vooral in wanneer je hem omgekeerd weer vastklikt op de basis, zodat het scherm toegeklapt naar buiten is gericht. Op die manier behoud je de extra grafische rekenkracht van de gpu en creëer je een licht hellende digitale tekentafel. In combinatie met de Surface Pen en Dial maakt dat een krachtige combo voor grafisch werk.
Het scherm loskoppelen is erg eenvoudig via een knop op het toetsenbord, maar brengt zijn eigen set van mogelijke problemen met zich mee. Hoewel ik zelf geen problemen heb ondervonden, is het wel een extra potentieel punt van falen, dat in mijn geval eigenlijk overbodig was. Stel jezelf daarom vooraf de vraag of je nood hebt aan een afneembaar scherm.
Work & play
De GTX 1060 is absolute overkill voor het lichte kantoorwerk op een redactie, maar leende zichzelf wel goed voor after-work gamesessies. Recente high-end games spelen op een laptop zo dun als de Surface Book 2, voelt nog altijd een beetje als magie aan. Zeker aangezien hij onder die werklast ook nog eens relatief stil blijft draaien.
Natuurlijk moet je rekening houden met de wetten van de fysica en de grenzen van de gpu in zo’n krappe behuizing. Tijdens speelsessies PlayerUnknown’s Battlegrounds werd de laptop al snel warm en moest ik de grafische instellingen iets meer terugschroeven.
De Surface Book 2 is geschikt om te gamen, maar niet voor uren aan een stuk. Bij langdurige zware last op de GPU en de energie-instellingen ingesteld op maximale prestaties, loopt de batterij stilletjes leeg, zelfs wanneer de laptop op het stroomnet is aangesloten.
Microsoft heeft dat probleem destijds erkend en deed het af als een bewuste keuze. Wanneer de batterij bijna leeg is, schakelt het systeem automatisch over naar een besparende modus en worden de prestaties flink teruggeschroefd. Zo verzekert Microsoft dat de batterij nooit helemaal leegloopt. Sympathiek, maar het was nog sympathieker geweest als je de volledige kracht van de Surface Book 2 kon ontsluiten zonder in energienood te raken.
Softwareperikelen
Het bleek in het afgelopen jaar wel vaker dat de software in de weg stond van de uitstekende hardware die Microsoft heeft neergezet.
Ik wil dit zeker niet overdrijven, maar de software van de Surface Book 2 is niet zonder problemen geweest, meest recent nog met de Windows 10 mei 2019 update. Microsoft moest voor die update de rem op de uitrol zetten voor toestellen met een Nvidia-gpu, vanwege compatibiliteitsproblemen. Eerder was er ook een cumulatieve update die een Blue Screen of Death veroorzaakte op bepaalde Surface Books.
De eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik hier zelf gelukkig van gespaard ben gebleven, maar de problemen waren voor andere gebruikers wel reëel. Een goed huwelijk tussen hardware en software blijft moeilijk en compatibiliteitsproblemen kunnen altijd optreden, maar wanneer Microsoft zowel de hardware als software zelf in handen heeft, mag je meer verwachten.
Niet dé Surface voor mij
Ik heb het voorbije jaar met veel plezier op de Surface Book 2 gewerkt. De laptop is niet zonder fouten, maar het geweldige scherm, robuuste design, fantastische toetsenbord en veelzijdige Nvidia-gpu, maakten het afscheid moeilijk. Toch besef ik tegelijk maar al te goed dat het eigenlijk niet het juiste toestel is voor mij als ik zelf de portemonnee moet opentrekken.
De 15 inch Surface Book 2 bedient een niche waar ik niet toe behoor. Het is een mobiele krachtpatser voor gebruikers die regelmatig grafisch werk, video- en beeldbewerking onderweg of op locatie willen uitvoeren. Dat heeft als bijwerking dat je er ook prima op kan gamen, maar dat voordeel is onvoldoende om voor mezelf de investering te verantwoorden.
Ik hou van de veelzijdigheid van dit apparaat, maar verkies een compacter toestel. De 13,5 inchversie kan een optie zijn, maar de Surface Laptop 2 of Surface Pro 6 zijn nog meer op mijn specifieke noden aangepast. Enige probleem: die hebben nog altijd geen USB-C (mét Thunderbolt 3) aan boord. En zo heeft Microsoft mijn ideale Surface voorlopig nog niet gebouwd.