AMD vlamt en Intel keldert: wat is er aan de hand?

Wie de processorwereld volgt, krijgt de laatste paar jaar de nanometers om het hoofd geslingerd. Kernen en gigahertzen lijken nauwelijks nog relevant en vooral Intel is kop van jut, omdat het de nanometerrace dreigt te verliezen. Toch boekt het bedrijf nog stevige winst. Wat is nu precies het probleem?

Het afgelopen kwartaal zag Intel zijn omzet de hoogte in schieten. De Client Computing Group, waaronder laptop- en desktopprocessors vallen, bracht 9,5 miljard dollar binnen. Dat is goed voor een stijging van 7 procent vergeleken met een jaar eerder. De datacentergroep, waar de serverchips wonen, genereerde 7,1 miljard dollar of een stijging van 43 procent. Puur financieel gaat het met andere woorden goed met Intel. Toch zit ’s werelds grootste en bekendste chipfabrikant in het slop.

Koersdip

Na de bekendmaking van de positieve resultaten stortte de aandelenkoers van Intel immers de dieperik in. Was het aandeel voor de rapportage nog 60,4 dollar waard, dan was dat amper enkele uren later nog maar 50,5 dollar. Investeerders panikeerden omdat Santa Clara aangaf meer tijd nodig te hebben voor de productie van zijn 7 nm-chips. Dat betekent dat de eerste 7 nm-processors pas ten vroegste een jaar later dan gepland van de band rollen en dan is nog maar de vraag over welke volumes we dan spreken.

Ondanks de goede cijfers nam het aandeel van Intel een flinke dip na de bekendmaking van de kwartaalresultaten.

Vandaag draaien Intels 10 nm-productiebanden officieel op volle toeren, maar in de praktijk leeft het gros van het Intel-portfolio nog op 14 nm. 14 nm Comet Lake blijft het populairst in laptops en is de meest geavanceerde architectuur die je kan krijgen voor desktops. De cpu’s zijn van hoge kwaliteit, met meer rekenkernen en hogere kloksnelheden dan ooit tevoren. Intel breekt zelfs de 5 GHz-barrière in laptops met Comet Lake. Dat de fabrikant zo vertrouwt op het oudere proces lijkt noch de financiën noch de kwaliteit van de producten te deren.

Teken aan de wand

Waar komt de paniek dan vandaan? Investeerders en analisten zijn angstig omdat de problemen van Intel een teken aan de wand zijn. Financieel doet de reus het goed met dank aan enorme marketingbudgetten, meerjarencontracten, software geoptimaliseerd voor de eigen chips en zelfs eenvoudige inertie. Al dat momentum ontstond toen Intel aan de top van de cpu-wereld stond. Zeker de laatste tien jaar heeft Intel geen echte concurrentie meer gekend.

Dat is vandaag anders. AMD lanceerde een spectaculaire comeback en biedt chips die in de meeste gevallen goedkoper, krachtiger en geavanceerder zijn dan de equivalenten van Intel. In contrast met Intel bakt AMD zijn chips niet zelf: het bedrijf ontwerpt en TSMC fabriceert. Dat gebeurt vandaag op het TSMC 7 nm-proces. Wanneer Intel 7 nm eindelijk uitrolt, zullen AMD-chips van TSMC’s 5 nm- en 3 nm-processen kunnen profiteren.

Sneller en koeler

Dat laatste behoeft wat uitleg. De nanometers refereren naar het proces waarmee een chip gebouwd wordt. Zie het een beetje als een resolutie, waarbij een kleinere schaal kleinere transistors op de chip betekent. Met kleinere transistors kan je niet alleen meer schakelingen op een chip van hetzelfde formaat proppen, iedere individuele transistor vraagt bovendien minder stroom. Een kleiner bakproces zorgt zo voor inherent zuinigere chips.

Een kleiner bakproces zorgt zo voor inherent zuinigere chips.

In tegenstelling tot een resolutie is de nanometerdefinitie van een proces echter een vage term die de fabrikant zelf kan inzetten voor marketingdoeleinden. Kijken we naar het eigenlijke formaat van de componenten op chips gebakken voor TSMC en Intel, dan zien we dat 10 nm bij Intel vrijwel identiek is aan 7 nm bij TSMC. 7 nm Intel wordt dan weer de gelijke van 5 nm TSMC. Wanneer Intel eindelijk zijn 7 nm-proces plant te lanceren, wil TSMC zelf al op 3 nm zitten. Dat bakprocedé is de facto een generatie geavanceerder dan wat Intel dan kan bieden. De discrepantie is vergelijkbaar met de 7 nm chips van AMD en TSMC naast de 14 nm Comet Lake-cpu’s van Intel vandaag.

Wil je dat allemaal wat uitgebreider nalezen, dan verwijzen we graag naar volgend stuk: Wat je moet weten over processors en nanometers.

Wat je vooral moet weten is dat Intel vandaag een proces heeft (10 nm) dat op technische gelijke voet staat met het proces dat AMD gebruikt voor zijn processors (TSMC 7 nm). Intel zet echter erg weinig chips in de markt met dat bakproces focust in de plaats daarvan op 14 nm voor het gros van zijn producten. Daar komt de fabrikant voorlopig nog mee weg omdat het 14 nm uitpuurde de laatste jaren, maar dat blijft niet duren.

Geen inhaalbeweging

7 nm moest Intel opnieuw pariteit geven, maar de aankondiging van CEO Bob Swan tijdens de bekendmaking van de kwartaalresultaten zorgt ervoor dat de inhaalbeweging nog minstens twee jaar uitblijft. Intel moet zich al die tijd verdedigen tegen een strijdlustig AMD met inferieure wapens. Dat impliceert niet dat de strijd verloren is: het bakproces is een belangrijk kenmerk van een chip, maar met een steengoede architectuur kom je ook een heel eind.

Lees ook: Heeft AMD Intel definitief voorbijgestoken?

Een strijd met ongelijke wapens kan je echter maar zo lang volhouden. Intel maakte intussen beloftes. Zo rekenen de VS voor een nieuwe exascale-computersysteem op 7 nm Ponte Vecchio-accelerators van Intel. Zonder 7 nm-productieband geen 7 nm-chips. Hetzelfde design bakken op 10 nm vereist niet alleen veel aanpassingen, het geeft bovendien een ander resultaat. De chip wordt fysiek groter, verbruikt meer stroom en genereert meer hitte.

Naar TSMC

Dus moet Intel improviseren. Swan gaf aan dat het bedrijf niet vies is van enige flexibiliteit. Lees: Intel gaat op de blote knieën smeken om productiecapaciteit bij TSMC. Dat is in eerste instantie praktisch erg moeilijk. De Taiwanese processorbouwer zal niet meteen geneigd zijn om een nieuwe fabriek te bouwen om Intel éénmalig uit de nood te helpen. Bovendien werkt TSMC hiermee zijn trouwste klanten tegen. Langs de andere kant zorgden sancties van de VS tegen Huawei ervoor dat TSMC geen Huawei-chips meer durft te bakken, wat dan weer capaciteit oplevert. De recentste geruchten suggereren dat Intel het daarop gemunt heeft om zijn Ponte Vecchio-chips tijdig buiten te krijgen.

Ervan uitgaande dat het Intel lukt om capaciteit te pakken te krijgen, is er een financieel probleem. Wanneer Bob Swan en de zijnen de productie van een chip onverwachts moeten uitbesteden, vereist dat niet alleen een herwerking van de designs. Ook de productiekost ligt plots hoger, wat de marges doet krimpen. Dat is al bij al geen ramp: Intels marges binnen de datacentergroep zijn naar verluidt meer dan acceptabel.

Einde van 50 jaar dominantie

Het derde probleem is, hoewel symbolisch, misschien wel het grootste. Intel is uniek in de wereld aangezien het niet alleen chips ontwikkelt maar ze ook bouwt. Dat klinkt misschien als een logische combinatie, maar dat is het niet. Geen enkel ander bedrijf in de wereld combineert de twee wanneer het om cpu’s, gpu’s of SoC’s gaat. Een halve eeuw lang kende Intel geen gelijke: de eigen fabrieken liepen telkens minstens een generatie voor op de concurrentie en de fabrikant kon architecturaal design en procesverkleining perfect op elkaar afstemmen. Uit die één twee vloeide tick-tock en de Wet van Moore voort.

Geen enkel ander bedrijf in de wereld combineert de ontwikkeling en het bouwen van chips.

Intel durfde al wel eens productie uitbesteden, maar dat ging dan veeleer om minder proceskritische designs wanneer dat praktischer was. Als team blauw nu een high-end chipdesign gaat toevertrouwen aan een derde partij, zendt dat een ongelooflijk krachtig signaal. Er komt immers een einde aan 50 jaar van dominantie en het hele businessmodel van de chipbouwer wordt ermee in vraag gesteld.

AMD en GlobalFoundries

Dat de fabricage- en designtakken van een chipgigant uit elkaar spatten, is verre van ongehoord. AMD had ooit capaciteiten gelijkaardig aan die van Intel. In 2008 bleek die situatie onhoudbaar en zag de chipdesigner zich gedwongen de fabrieken af te stoten en onder te brengen in wat uiteindelijk het onafhankelijke GlobalFoundries zou worden. Zo ver is het bij Intel nog lang niet, maar de mogelijkheid bestaat.

Lees ook: Core i3, i7 of toch AMD Ryzen in je laptop: waar je op moet letten

De ontwerp- en fabricagecombo werkt immers alleen goed als beide takken op hetzelfde ritme kunnen innoveren. Is dat niet meer het geval, dan wordt de eigen capaciteit meer een rem dan een turbo. Het gepruts met 10 nm klasseerden velen als een zeldzame misstap in 50 jaar dominantie. Dat de problemen aanhouden en 14 nm de voorkeursnode blijft, slikken klanten omdat de chips best goed zijn. Dat nu ook 7 nm niet tijdig klaar geraakt, zet plots het hele verhaal in een ander daglicht. Het lijkt er steeds meer op dat Intel geen last heeft van een tijdelijke tegenslag, maar van een structureel probleem.

Donderwolken

Die angst drijft het negatieve nieuws over de fabrikant. Hoewel Intel goed boert en absolute marktleider is, verschijnen er scheurtjes aan de fundering. Architecturaal zit alles nog snor zoals Comet Lake bewijst, maar dominantie op de lange termijn is meer procesgebonden.

Dat verklaart waarom Intel geld met hopen kan binnenrijven, 5 GHz-cpu’s voor de laptop kan lanceren, de markt kan domineren en zijn aandeel terwijl toch ziet kelderen. Het mooie weer nu baart niemand zorgen, de donderwolken aan de horizon daarentegen…

nieuwsbrief

Abonneer je gratis op ITdaily !

  • This field is for validation purposes and should be left unchanged.
terug naar home