Het nieuwe regeerakkoord is doorspekt van digitale ambities, de ene al concreter uitgewerkt dan de andere. Datamining is de joker die verschillende andere doelen moet ondersteunen, en er is oog voor nieuwe technologie.
De Arizona-coalitie wil digitaliseren. N-VA, CD&V, Vooruit, MR en Les Engagés hebben daar concrete plannen voor. Hoewel sociaaleconomische hervormingen de kern van het regeerakkoord vormen, hebben de meeste ambities aandacht voor IT.
Digitale economie
De digitale economie komt expliciet aan bod. Premier Bart De Wever (N-VA) wil extra investeringen in supersnel internet, zodat alle bedrijven daar gebruik van kunnen maken tegen 2030. Supersnel, dat definieert Arizona als sneller dan 1 Gbps. Fiber is dus geen must: coax kan die snelheden ook bieden.
lees ook
Belgische bedrijven surfen sneller dan EU-gemiddelde, ondanks slechte glasvezeldekking
De werken voor de extra infrastructuur moeten minder overlast veroorzaken dan nu het geval is. Een wetgevend kader moet daartoe samenwerking tussen operatoren vereenvoudigen.
De farce met 5G wil Arizona niet herhalen wanneer 6G er komt. De veilig van 5G-spectrum liep door politiek gekibbel een stevige vertraging op, waardoor de uitrol van de technologie traag op gang kwam. Voor de uitrol van 6G wil de regering nu al zwakke punten definiëren.
Data en AI
Data zijn het nieuwe goud, de nieuwe olie en het levensbloed van AI, maar gegevens zijn onderworpen aan heel wat regels. Het regeerakkoord spreekt van de ontwikkeling van een strategie en wettelijk kader om het gebruik, het delen en de verkoop van data te reguleren met respect voor de bescherming van persoonsgegevens.
De nieuwe regering kijkt ook naar de eigen werking. Vanessa Matz (Les Engagés) wordt de nieuwe Minister voor Modernisering Overheid en krijgt daarbij een belangrijke rol. Alle interacties tussen burgers en bedrijven worden gedigitaliseerd. Dat moet voor meer efficiëntie zorgen, al wijst het akkoord er meteen op dat de digitale optie niet de enige mag zijn. Wie minder digitaal geletterd is, moet nog alternatieve opties hebben. Een e-Box voor zowel burgers als bedrijven wordt wel verplicht.
Digitale identiteitskaart
De FOD BOSA moet zijn sturende rol beter opnemen en een strategie uitwerken voor de digitalisering van de hele federale overheid. Het only-once-principe blijft daarbij leidend: burgers en bedrijven moeten in theorie hun gegevens maar één keer ergens ingeven.
Verder bouwt de coalitie verder aan de digitalisering van de identiteitskaart. De Vivaldi-regering zette daarvoor vorig jaar de eerste stap met de lancering van de app MyGov.be. Deze regering wil de virtuele identiteitskaart nu ook rechtsgeldig maken.
Justitie
Het grootste pijnpunt van de digitalisering van de overheid is de klucht bij Justitie. Een compleet gebrek aan strategie en een wildgroei aan consultants heeft daar een bodemloze geldput geopend, waaruit geen resultaten komen. Arizona vermeldt de digitalisering van Justitie expliciet in het regeerakkoord. Zo is er sprake van de verdere digitalisering en informatisering van justitie.
lees ook
Digitaliseringsdebacle bij Justitie: geen strategie, amper competenties, ongekende legacy en slechte samenwerking
Het akkoord geeft aan dat er een overzichtelijk en logisch geheel van informatiesystemen moet komen. Het akkoord verwijst daarvoor expliciet naar de aanbevelingen van het Rekenhof, die brandhoud maakten van de huidige strategie.
Justitie zal ook de geneugten van digitale vergaderingen verder ontdekken. Zittingen van de Raadkamer en de Kamer van Inbeschuldigingstelling die vaak maar enkele minuten duren, zullen waar mogelijk digitaal plaatsvinden. Dat moet de overplaatsingen van gedetineerden verminderen.
Wel wordt er gewerkt aan een publieke databank voor vonnissen en arresten, waartoe iedereen toegang kan krijgen. Voor bedrijven is de uitbreiding van Just-on-Web belangrijk, aangezien daar plaats komt om wijzigingsakten en jaarrekeningen digitaal neer te leggen.
Aandacht voor cybersecurity
De coalitiepartijen plannen om een antwoord te bieden aan de stijgende uitdagingen rond cybercriminaliteit. Daartoe worden de Computer Crime Units binnen de politie uitgebreid. De regering wil inzetten op samenwerking met nationale en internationale partners om een beter hoofd te bieden aan de complexe dreigingen die vandaag de norm zijn.
België wil ook ethische hackers gaan inzetten in lijn met de NIS2-regelgeving. Politiediensten krijgen dan weer de mogelijkheid om snel in te grijpen bij cyberaanvallen en phishing, met een bijhorend juridisch kader. Wat dat in de praktijk betekent, is onduidelijk.
(Een beetje) meelezen
De Wever en Co overwegen ook om meer mee te lezen in het digitale berichtenverkeer. De overheid zal onderzoeken hoe ze berichten in verdachte besloten groepen kan traceren indien er ernstige aanwijzingen zijn voor een bedreiging van de openbare veiligheid.
lees ook
Belgische Europol-baas wil je berichten kunnen lezen: waarom dat vooral voor burgers een ramp is
De regering wil dat politiediensten versleutelde communicatie kunnen onderscheppen en decrypteren. Verder in detail gaat het regeerakkoord niet. End-to-end-encryptie zoals die van WhatsApp is mathematisch waterdicht met niet echt mogelijkheden tot decryptie, maar in het akkoord roepen de partijen niet op tot de inbouw van achterpoortjes die de beveiliging van dergelijke apps voor iedereen zouden kelderen.
AI en data in gezondheidszorg
De gezondheidszorg kan profiteren van nieuwe technologie, maar kampt vandaag met belangrijke hordes. Data binnen de zorg zijn dusdanig beschermd, dat het moeilijk is om nieuwe technologie in te zetten. Rekening houdend met strikte waarborgen voor privacy wil de regering een data- en AI-strategie voor volksgezondheid uitwerken. Het moet zo mogelijk worden om veilig AI in te zetten in de gezondheidszorg.
Verder vertrouwt het team van De Wever op technologie om een aantal eigen ambities waar te maken. Het magische woord is datamining. Datamining is een koepelterm die verwijst naar technieken om patronen en inzichten uit data te halen.
De kracht van datamining
Arizona wil datamining gebruiken in de fiscale administratie om fraude op te sporen. Dat moet ook anoniem kunnen, met een nieuw wettelijk kader. Gegevens over gokspelaccounts en cryptorekeningen moeten eveneens toegankelijk zijn voor mining.
Sociale fraude indijken is een speerpunt van Arizona en ook daarbij moet datamining helpen. De sociale inspectiediensten moeten zo sociale dumping opsporen, net als zwartwerk en onjuiste betalingen van sociale bijdrage. Verder zal datamining aan het licht brengen wanneer artsen opvallend meer of langere periodes van arbeidsongeschiktheid voorschrijven. Die artsen wil de overheid dan sensibiliseren.
Tot slot kijkt de overheid ook naar zichzelf. Via datamining hoopt Arizona te ontdekken waar de eigen uitgaven efficiënter kunnen.
Enkele concrete doelen
De nieuwe regering heeft zo aandacht voor digitalisering, zowel bij zichzelf als op maat van burger en bedrijf. Wat AI betreft, is er aandacht voor betere wettelijke kaders zodat data toegankelijker worden. Ook connectiviteit mag een rol spelen. De overheid zelf blijft hervormen, en wil digitale technieken in haar eigen voordeel omarmen. Van datamining wordt in die context veel verwacht.
Het regeerakkoord is maar de start. Nu de regering van start gaat, wordt het een uitdaging om de ambities te vertalen naar wetgeving die rekening houdt met bescherming en privacy van gegevens.