Grondwettelijk Hof vernietigt wet op dataretentie

Het grondwettelijk Hof volgt een eerder advies van Europa en vernietigt de Belgische wet op dataretentie. Voortaan mogen telecomproviders niet meer standaard metadata van klanten bijhouden, wat tot vandaag wel gebeurde.

Telefoondata preventief bijhouden, mag niet meer. Dat besliste het Grondwettelijk Hof. Het Hof deed uitspraak over de legaliteit van de wet op dataretentie. Die verplicht providers zoals Telenet, Orange en Proximus om bepaalde metadata over hun klanten te bewaren. Die data kunnen dan onder strenge voorwaarden opgevraagd worden, bijvoorbeeld in het kader van een gerechtelijk onderzoek of een verdwijningszaak.

Metadata van iedereen

Concreet houden providers twee types van gegevens bij. Telkens gaat het over metadata. De inhoud van telefoonverkeer wordt niet standaard bijgehouden. Operatoren bewaren wel data over welk nummer met welk ander nummer belt of stuurt en wanneer. Ook locatiegegevens worden opgeslagen. Providers weten precies welk gsm-nummer zich op een gegeven moment bij een antenne bevindt. Gecombineerd met de verplichte registratie van telefoonnummers op basis van identiteitsgegevens, voorziet de database een schat aan informatie over wie praat met wie, waar en wanneer.

De wet verplicht operatoren om van alle gebruikers die gegevens te bewaren. De dataretentie-wet laat gebruik wel pas toe onder voorwaarden, zoals bijvoorbeeld bij de zoektocht naar een vermiste persoon of een drugsonderzoek. Speurders kunnen zo nagaan met wie een opgepakte dealer telefoneerde, of waar de gsm van een verdwenen persoon laatst contact maakte met het netwerk. Doordat de gegevens van alle nummers op het netwerk worden bijgehouden, wordt iedereen echter als een mogelijke verdachte beschouwd.

Privacyprobleem

De Liga voor de Mensenrechten heeft die problematiek samen met de Frans- en Duitstalige advocatenbalies aangekaart bij het grondwettelijk hof, dat op zijn beurt advies vroeg aan het Europees Hof van Justitie. Eind vorig jaar al besliste het Europees Hof al dat het preventief bijhouden van gegevens van het hele land in strijd is met het recht op privacy. Het Grondwettelijk Hof volgt die redenering nu, en maakt komaf met de dataretentie-wet.

Lopende onderzoeken kunnen nog gebruik maken van vergaarde data, nieuwe onderzoeken mogen er geen beroep meer op doen. Het blijft wel steeds mogelijk om onder de juiste voorwaarde surveillance van personen te starten, bijvoorbeeld om een verdachte op te volgen na goedkeuring door een onderzoeksrechter. Collectief data van iedereen bewaren voor het geval iemand op een later tijdstip een verdachte wordt, mag niet meer.

De uitspraak betekent een belangrijke overwinning voor privacy-instanties. Ze cementeert het principe dat het illegaal is om preventief privacygevoelige gegevens te bewaren, voor het geval dat die op een later tijdstip van pas komen. Onderzoekers omschrijven de uitspraak bij VRT als nefast, aangezien ze een volgens hen essentiële tool verliezen om zaken op te lossen.

nieuwsbrief

Abonneer je gratis op ITdaily !

  • This field is for validation purposes and should be left unchanged.
terug naar home