Een monitor is iets dat veel werkgevers en werknemers niet erg belangrijk vinden. Die houding moet anders. Je kijkt er acht uur per dag (of meer) naar, dus is het net wel belangrijk om de juiste monitor te kiezen. Hoe doe je dat? Waar hou je best rekening mee?
Gelukkig zien we steeds vaker dat mensen de monitor wel naar waarde schatten. Of je nu receptionist, fotograaf of grafisch designer bent: voor elke job bestaat een passend scherm. En het is belangrijk dat je dat belang erkent en een ideale monitor voor jouw gebruikssituatie koopt.
Goede monitoren hebben niet alleen impact op het resultaat en de productiviteit, je ogen worden er ook minder vermoeid door. Het is alleen lastig om door de bomen het bos te zien want monitors zijn beschikbaar in alle mogelijke vormen en maten. Er zijn enorm veel factoren om rekening mee te houden.
Laat je daarom wegwijs maken in de verschillende factoren die een monitor heeft, zodat je na het lezen van dit artikel perfect weet wat je moet aanschaffen en waarom.
Welke opstelling vind ik makkelijk?
Welke schermopstelling is het best? Een perfecte schermopstelling bestaat niet. Het is vooral belangrijk dat het voor jou ergonomisch juist voelt. Een vaak voorkomende opstelling op kantoor is die met twee schermen naast elkaar. Je kan ook kiezen voor een ultrawide monitor, zoals bijvoorbeeld eentje van 49 inch. Dan krijg je één scherm met de werkruimte van twee monitors van 24 inch. Dat is handig als je verschillende vensters naast elkaar moet open zetten, of wanneer je verschillende workplaces gebruikt.
Waarom twee schermen? Ze verhogen je productiviteit enorm omdat je dubbel zoveel plaats hebt om efficiënter te werken. Eén scherm gebruik je voor bijvoorbeeld fotobewerkingssoftware, het andere om je bestanden te ordenen in File Explorer. Als de schermen even groot zijn, oogt het nog eens mooi op jouw bureau en werkt het gemakkelijker dan met verschillende formaten.
Je kan er ook voor kiezen om ze boven elkaar te zetten, eentje horizontaal en eentje verticaal naast elkaar te gebruiken, of je laptop naast je scherm te zetten op een laptopstand. Genoeg mogelijkheden. Je kan daar zo ver in gaan als je zelf wilt, omdat je zoveel schermen kan toevoegen als je nodig hebt.
Welk formaat en welke resolutie?
Er bestaan best veel schermresoluties en formaten. Ook hier is het weer niet zo gemakkelijk om te weten welk type je voor welk gebruik nodig hebt, want de schermresolutie en schermgrootte gaan hand in hand. Een ideaal standaardscherm is 24 inch (61 cm). De laatste jaren winnen ook grotere 27 inch (69 cm) of 34 inch (86 cm) schermen aan populariteit. Grotere schermen zijn interessanter bij een hogere resolutie, zoals 2K of 4K.
Hoe groter je scherm, hoe scherper de beeldelementen moeten zijn. Die scherpte wordt bepaald door de resolutie, ofwel het aantal pixels in de breedte maal het aantal pixels in de hoogte. Mogelijke beeldresoluties zijn QHD, 4K, 1080p, WQHD, UWQHD, en zo verder,
De standaardresolutie is tegenwoordig Full HD met 1080p (1920 x 1080 pixels). Er zijn natuurlijk nog veel scherpere standaarden zoals QHD (2.560 x 1.440 pixels) en 4K UHD (3.840 x 2.160 pixels). 4K bevat dus vier keer zoveel pixels als 1080p. Voor kantoorwerk is QHD vaak meer dan genoeg. Voor grafisch ontwerp, programmeren of videobewerking neig je beter naar een 2K of 4K scherm van minstens 32 inch.
Niet alle combinaties kunnen zonder probleem worden gebruikt. Een resolutie van 1080p op een monitor van 34 inch of groter gaat er gewoonweg niet mooi en onscherp uitzien. Hoofdpijn incoming. Dat komt omdat ppi (pixel per inch), ofwel de pixeldichtheid, heel laag ligt bij deze combinatie. Het omgekeerde geldt voor bijvoorbeeld een 4K-resolutie op een monitor van 24 inch. Het is zonde om zo’n grote resolutie op een 24 inch-scherm in te stellen, want de meeste details merk je niet eens op.
Een doorsnee zakelijk gebruiker heeft genoeg aan een scherm met een verversingsgraad van 60Hz. De hertz bepalen hoe vloeiend je monitor is tijdens het scrollen, bijvoorbeeld. Hogere ververssnelheden zijn meer geschikt voor gamers. Grafisch vormgevers zijn wel gebaat bij een goede DeltaE-waarde. Die meet het verschil tussen twee kleuren en moet kleiner of gelijk aan drie zijn. Een waarde hoger dan drie geeft incorrecte kleurweergaves.
Type display en schermpaneel
Er bestaan verschillende typen schermen voor verschillende types gebruik. De drie displays die het meest gebruikt worden zijn lcd, led en OLED. Ze hebben uiteraard elk hun sterktes en zwaktes. Laten we de verschillen verder uitdiepen.
Lcd-monitor
Lcd is de populairste keuze en het meest voorkomende type van professionele monitoren. Dat komt omdat ze verschillende paneeltypes hebben: IPS, TN en VA. Het principe blijft wel hetzelfde bij elk lcd-scherm: vloeibare kristallen (liquid crystal display) worden verlicht door fluorescente achtergrondverlichting, en bepalen hoeveel licht er binnenkomt in de pixels. Die pixels zijn opgedeeld in rood, blauw en groen. Zo kan elk beeld correct weergegeven worden.
- IPS (gebruik: werkomgeving, grafisch ontwerp, gaming)
Het IPS-paneel (in-plane-switching) heeft de beste kleurweergave en de beste kijkhoek tot 178°. Het energieverbruik en de prijs liggen doorgaans hoger dan bij een TN of VA-scherm. Gelukkig hebben de meeste monitoren tegenwoordig een “ECO-modus” die het energieverbruik verlaagt.
- TN (gebruik: gaming)
Het TN-paneel (twisted nematic) heeft de snelste reactietijd, maar is een verouderd paneel. Die reactietijd bepaalt hoe snel de monitor reageert op bewegingen. Dat is in een kantooromgeving niet zo interessant, maar kan voor gamers wel voordelen bieden. Van de drie typen panelen heeft TN de laagste beeldkwaliteit, minst grote beeldhoek en een ongebalanceerde kleurweergave.
- VA (gebruik: multimedia, werkomgeving,)
Het VA-paneel is de middenmoot en zit op alle eigenschappen tussen IPS en VA in. Een vaak voorkomend probleem bij VA-panelen is ghosting: bewegingsonscherpte bij het bewegen van objecten op het scherm.
Led-monitor
Iedere led-monitor is eigenlijk een lcd-monitor, maar dan met andere technologie. In plaats van de fluorescente achtergrondverlichting, worden hier led lichtjes gebruikt. Dankzij de led-technologie krijg je betere contrastverhoudingen, mooiere kleuren en minder energieverbruik. Ook hier kan je kiezen tussen dezelfde panelen als bij lcd.
OLED-monitor
OLED-monitoren maken gebruik van de modernste technologie: organic light emitting diode. Dat betekent dat elke pixel apart zelf licht geeft, zonder achtergrondverlichting. Dat betekent dat zwarte pixels volledig “uitgeschakeld” zijn. Daardoor krijg je perfecte zwarttinten en extreem hoog en dynamisch contrast. Daarnaast heb je reactietijden van 0,1 milliseconden, uitzonderlijk grote kijkhoeken en een lage energieconsumptie. Hier betaal je echter wel een hoge prijs voor, en dit type is vooral geschikt voor grafisch ontwerpers die hoge eisen stellen.
Welke aansluitingen heb je nodig?
Om je monitor aan te sluiten heb je verschillende aansluitingen. Het is handig dat veel monitoren steeds vaker over de meest gangbare aansluitingen beschikken. Maar wanneer gebruik je welke aansluiting? De keuze hangt vaak af van de specifieke toepassingen en specifieke apparaten van de gebruiker.
HDMI
De kans is groot dat je HDMI kent, want de aansluiting wordt gebruikt in allerlei multimedia apparaten als TV’s, beamers, digiboxen, spelconsoles, … Op kantoor is een HDMI-kabel meestal de favoriet. HDMI maakt de overdracht van niet-gecomprimeerde video en digitale audio mogelijk met maar één kabel. De snelle gegevensoverdracht zorgt voor hoge resoluties tot 8K, waardoor de videokwaliteit verhoogt. Bijna alle laptops en computers hebben een HDMI-aansluiting, dus dat is altijd een goede keuze.
DisplayPort
Een DisplayPort-aansluiting wordt vooral gebruikt om beeldschermen op computers aan te sluiten. Net zoals bij HDMI staat DisplayPort ook een snelle gegevensoverdracht toe met als resultaat een zeer hoge resolutie, maar dan zonder audio. DisplayPort ondersteunt ook daisy chaining, waarbij je een monitor direct aan een andere monitor koppelt.
USB-C
USB-C is een universele aansluiting voor zowel computers, monitoren en smartphones. De meest moderne optie van de drie heeft ook de meeste mogelijkheden. Met een USB-C-kabel kan de poort zowel beeld- en audiosignalen verzenden, data overzetten en een extern apparaat opladen. Eén kabel in plaats van drie, dat maakt jouw bureau een pak overzichtelijker. Ook met USB-C kan je daisy chaining benutten.
Let wel: er bestaan veel verschillende soorten USB-C-poorten die elk andere mogelijkheden hebben. Het verschilt per apparaat wat jouw USB-C poort kan. Is de poort dan toch niet zo universeel als er beweerd wordt?
lees ook
USB 4: einde aan de chaos rond Thunderbolt en USB?
KVM-switch
Stel dat je ergens werkt waar je met twee of drie verschillende computers werkt. Het is onbegonnen werk om drie monitoren, drie muizen en drie toetsenbord op je bureau neer te planten. Bestaat er geen apparaatje dat het mogelijk maakt om verschillende computers te bedienen met maar één monitor, muis en toetsenbord? Natuurlijk wel!
Zo’n apparaat heet een KVM-switch, en doet eigenlijk net wat de naam doet vermoeden: Keyboard, Video (monitor), Mouse. Met een switch kan je makkelijk met één monitor wisselen tussen verschillende computers zonder gedoe.
Om nog je bureau nog overzichtelijker te krijgen, kan je een USB-hub aan je monitor hangen. Daar kan je componenten als een toetsenbord, muis, webcam of een harde schijf inpluggen zonder dat er allerlei kabels onder je bureau bengelen. Soms zijn er zelfs hubs die een ingebouwde KVM-switch hebben.
Ergonomie
Ergonomie kwam in dit artikel al eens aan bod bij de monitoropstelling. Vermoeide ogen, hoofdpijn of een pijnlijke nek zijn het laatste wat je wil na een lange werkdag- of week. Je kan daarom met verschillende zaken rekening houden bij het kiezen van een monitor. Zo kan een flikkerend beeldsignaal je ogen erg belasten. Flikkeringen worden het meest ervaren bij led-schermen, en dat kan op zijn beurt zorgen voor hoofdpijn of andere fysieke klachten.
Alweer een meevaller: veel monitoren zijn tegenwoordig ontworpen met ergonomie in gedachten. Zorg er dus voor dat je een verstelbare monitor kiest. Dat wil zeggen dat je hem in hoogte kan aanpassen, naar boven of beneden kantelen en kan ronddraaien. Een verticaal scherm is handig als je met lange documenten werkt. Als je monitor verstelbaar is, kun je hem perfect aanpassen naar jouw zit- en werkhouding.
Als jouw monitor niet verstelbaar is, kan je een monitorarm aanschaffen. Dat is een soort beugel die je aan de monitor schroeft met VESA-bevestigingspunten. Die beugel maak je vast aan je bureau, en je kan je scherm in alle mogelijke hoeken of standen draaien, keren en verplaatsen.
LG heeft daar slim op ingespeeld met hun ‘Ergo’-monitoren. Die worden standaard geleverd met een beugel, dus je hebt geen extra kosten. In diezelfde productlijn biedt LG een scherm aan voor ontwikkelaars: de dual up-monitor, een vierkant scherm. Het zijn eigenlijk twee 21,5 inch-monitoren met een beeldverhouding van 16:9 boven elkaar, 16:18 dus. En dat in één scherm gegoten! Je hebt dus meer scherm en minder ruimte op jouw bureau. Wil je een laptop verbinden met de bovenste helft, en een desktop met de onderste? Geen enkel probleem.
Hou ook rekening met de kijkhoek en de afstand ten opzichte van jou en het scherm. Je moet minimaal een armlengte (60 cm) van jouw scherm afzitten. De kijkhoek en afstand vergroten natuurlijk naarmate je meer en/of grotere monitoren gebruikt. Veel ultrawide monitoren (dus groter dan 34 inch en met een beeldverhouding van 21:9) zijn vaak curved. Dat wil zeggen dat de zijkanten gebogen zijn, zodat je kijkhoek enigszins verkleint. De zijkanten van het scherm zitten zonder curved scherm zo ver in jouw ooghoek dat je continu je hoofd van links naar rechts moet draaien. Dat wordt al snel vervelend. Bij gewone schermen met een resolutie van 16:9 biedt het niet zo veel meerwaarde, tenzij je in je vrije tijd graag meer immersie wilt tijdens het gamen.
Ingebouwde opties
Zijn ingebouwde opties belangrijk voor jou? Denk aan luidsprekers, een webcam, aanraakscherm, koptelefoonhaakje of kleurensensor. Deze extra’s hangen af van jouw budget en gewenste voorkeuren. Ze zijn meestal niet broodnodig, maar wel leuk om te hebben. De meeste mensen kopen een hoofdtelefoon of externe luidsprekers voor tijdens de kantooruren, al loont het de moeite ingebouwde luidsprekers te overwegen. Het geluid kan je zo maar eens verrassen!
Die ingebouwde luidsprekers zijn wel niet makkelijk te kopen zonder enige kennis, ze verschillen vaak erg hard in geluidskwaliteit. De specificaties zijn vaak nietszeggend en je kan ze ook niet zomaar testen in een winkel. Daarom raden wij aan om jezelf in te lezen op recensies.
Prijs
Een monitor kan zo goedkoop of zo duur zijn als je zelf wil. Hoe groter het formaat en de resolutie, hoe meer het scherm kost. Een 24 inch of 27 inch basismonitor vind je onder de 200 euro. Wil je een hogere resolutie of extra opties, dan ben je al gauw 300 tot 400 euro kwijt. De echte premium modellen lopen soms op tot meer dan duizend euro, maar die zijn echt bedoeld voor grafische professionals en doorwinterde gamers.