Zowel voor iOS als voor Android is Signal op dit moment de populairste app in zijn categorie. Daarmee overklast de app WhatsApp van Meta en Mark Zuckerberg. Waar komt die interesse vandaan?
Signal wint aan populariteit in België en Nederland. Zowel in de Play Store van Google als de App Store van Apple staat de berichtendienst bovenaan de lijst met populairste apps in zijn categorie. De interesse in Signal groeit volgens het bedrijf zelf sinds januari, en blijft momenteel voortduren. Volgens een woordvoerder van Signal is België één van de snelst groeiende landen voor de dienst.
Wat is het probleem?
WhatsApp is eigendom van Meta, van Mark Zuckerberg. Die toonde zich een fervent aanhanger van de Amerikaanse president Trump, en schafte sinds diens aantreding moderatieregels tegen fake news af (in Amerika). Ook bescherming van de LGBTQ+-gemeenschap ging op de schop, zowel wat het interne diversiteitsbeleid bij Meta betreft, als op de sociale media-platformen zelf. Zo is het voortaan expliciet OK voor Meta om LGBTQ+-personen mentaal ziek te noemen. Wie zich daartegen wil afzetten, kan een alternatief voor WhatsApp zoeken.
Algemener is het populaire WhatsApp deel van het commerciële Meta. WhatsApp beveiligt je berichten via end-to-end encryptie, maar houdt wel bij met wie je stuurt en wanneer. Die meta-data dragen bij aan het advertentienetwerk van Meta, waaruit Team Zuckerberg munt slaat. Ook daarvan zijn steeds meer mensen zich bewust, en het feit dat sociale contacten bijgehouden worden als data voor gerichte advertenties zint niet iedereen.
Een concreet voorbeeld verduidelijkt: je hebt een vriend die een nieuwe wagen wil kopen, en daarover zelf zaken opzoekt op het internet. Dat weet Meta natuurlijk, via trackingcookies. Jij stuurt vaak via WhatsApp naar die vriend, maar niet noodzakelijk over de wagen. Meta kent jullie connectie, en zal jou eventueel toch mee markeren als doelwit voor autoreclame. Jouw mening kan immers die van je vriend beïnvloeden, en andersom.
Adverteerders betalen Meta voor die heel gerichte digitale reclamecapaciteit, waardoor jouw gebruik van WhatsApp rechtstreeks bijdraagt aan de omzet van Meta. In het huidige geopolitieke klimaat, is niet iedere WhatsApp-gebruiker daar gelukkig mee.
- Meta en CEO Mark Zuckerberg zijn sinds de aanstelling van president Trump in de VS nog controversiëler dan daarvoor, en wie WhatsApp gebruikt draagt bij aan hun inkomsten.
Waarom Signal?
Signal is het gedoodverfde alternatief voor Whatsapp om verschillende redenen. Eerst en vooral is het belangrijkste technologische voordeel van WhatsApp eigenlijk afkomstig van Signal: de end-to-end encryptie die ervoor zorgt dat niemand je berichten kan meelezen, is een implementatie van het open Signal-protocol. Wat de veiligheid van de inhoud van berichten betreft, zit je bij Signal dus minstens even goed.
Belangrijker is wat Signal met metadata doet: helemaal niets. Signal houdt niet bij met wie je stuurt en wanneer. Je privacy wordt zo verder gewaarborgd, en je draagt niet financieel bij aan het advertentienetwerk van een multinational waarvan de ethische praktijken je misschien niet liggen.
- Signal is een gelijkaardige app met bijna dezelfde functionaliteit en heel veilige berichtenversleuteling, maar houdt je metadata niet bij.
Waar komen de centen vandaan?
Dat kan omdat de Signal Foundation, in tegenstelling tot Meta, een non-profit-organisatie is. Signal wordt geleid door Meredith Whittaker, een voorvechter van alles wat met persoonlijke privacy te maken heeft. Het bedrijf zelf haalt zijn inkomsten van donoren, waaronder verschillende filantropen met grote zakken en een zwak voor privacy.
De Signal Foundation is een non-profit-organisatie.
Onder andere Brian Acton doneerde al 50 miljoen dollar. Acton richtte WhatsApp op, werkte na de overname even voor Meta (toen nog Facebook), maar verliet het bedrijf in 2017 omwille van zorgen rond privacy en de richting van het bedrijf. Vervolgens richtte Acton mee de Signal Foundation op, in een schijnbare poging het WhatsApp-verhaal over te doen maar dan met een focus op integriteit.
Ook gebruikers doneren aan Signal, dat transparant is over zijn kosten. Doneren is hier een belangrijk woord, in contrast met investeren. Wie doneert, verwerft niet plots een eigendomspercentage in de foundation. Er zitten geen hongerige investeerders achter de Signal Foundation en er is dus geen commerciële druk om gebruikersdata bij te houden of er munt uit te slaan. Signal heeft zo een inkomstenmodel dat het robuuster maakt tegen de commerciële lokroep die andere bedrijven wel aanzet om van hun gebruikers hun product te maken.
- Signal en de Signal Foundation werken met donaties in de plek van investeringen. De app wordt beheerd door een non-profit en staat daarom niet onder commerciële druk.
Waarom stapt niet iedereen over?
De eerste vraag is in welke mate je wakker ligt van de controverse rond WhatsApp en Meta. Een tweede factor is gemakzucht. In Europa is WhatsApp immens populair, en wisselen wordt ervaren als gedoe.
Bovendien is er geen complete functie-pariteit tussen WhatsApp en Signal. Signal heeft wel een desktop-cliënt, maar die is iets beperkter wat bijvoorbeeld het versturen van gifs betreft. De focus op privacy zorgt er eveneens voor dat berichtenback-ups iets meer gedoe zijn.
Toch is er een trend gaande waarbij Belgen en Europeanen Signal een kans willen geven. Daarvan getuigen de downloadcijfers van de app. Dat illustreert een honger naar een WhatsApp-alternatief.
- WhatsApp kan ietsje meer, en is vooral overal ingeburgerd. Zelfs een kleine actie wordt al snel als gedoe ervaren. Toch heeft Signal momentum.
Moet jij Signal downloaden?
Jij moet niets natuurlijk, maar waarom niet? Wie niet opgezet is met de macht van Meta, knibbelt aan de kwaliteit van de advertentiedienst door conversaties van WhatsApp naar Signal te verhuizen. Wie geen fan is van machtsconcentratie bij techreuzen in het algemeen, draagt bij aan een interessant en veilig alternatief.
Compleet overstappen hoeft niet. Sms en WhatsApp gebruik(t)en we met z’n allen jaren naast elkaar. Je kan de app perfect naast WhatsApp gebruiken. Ook op die manier maak je als consument een kleine maar relevante impact. Als Facebook Messenger, WhatsApp en Instagram een plek hebben op je telefoon, kan Signal er vermoedelijk ook nog wel bij.
Tot slot zendt de populariteit van Signal een signaal naar Europese bestuurders. Daar steken steeds weer stemmen de kop op die willen meelezen in je berichten, zogezegd uit de naam van veiligheid. Signal is bij monde van CEO Whittaker een heel vocale tegenstander van Big Brother-regelgeving waarin de staat je persoonlijke- en bedrijfsgeheimen kan meelezen. Een download van Signal is op die manier een stem voor veiligheid en privacy.
- Signal downloaden kost je niets en kan perfect zonder dat je WhatsApp helemaal opgeeft, indien je de app een kans wil geven. Je hoeft WhatsApp niet af te zweren om Signal te gebruiken.
Wat brengt de toekomst?
Of Signal echt op grote schaal zal aanslaan, is nog maar de vraag. Het platform staat of valt bij de gebruikers. Signal is het enige echte alternatief voor WhatsApp op dit moment. Telegram kan die rol niet vervullen: het algoritme achter de versleuteling van Telegram is niet open en dus niet gegarandeerd veilig, en het opzet van dat platform maakt het te ideaal voor malafide doeleinden. Andere oplossingen zoals RCS, hebben op dit moment nog onvoldoende ingebouwde privacybescherming.
lees ook
Opgepast: EU probeert (dankzij België) opnieuw mee te lezen op je smartphone
Signal hoopt alvast dat het momentum blijft duren, en communiceert daarom blij over de goede resultaten in de Play- en App Store. WhatsApp blijft de meest functionele berichten-app, maar Signal staat op de tweede plaats. De hoofdreden om de app te installeren, blijft evenwel ideologisch. Het is moeilijk te voorspellen in welke mate mensen geëngageerd zijn en blijven.