Heb je thuis of op kantoor ook nog tientallen (zelf gebrande) cd’s of dvd’s weggestopt in een kast of doos? Maak dan als de bliksem back-ups voor de gegevens definitief verloren gaan.
Niets is voor de eeuwigheid, toch? Dat geldt ook voor de tientallen cd’s, dvd’s of andere gegevensdragers in jouw kast. Disc rot, het wegrotten van de schijfjes, is een vaak voorkomend maar evenveel onderschat probleem. Door tal van factoren geraken de dragers in verval. En dat is heus niet alleen zo voor zelf gebrande kopietjes van jouw favoriete muziek in een tijd ver voor. Ook die topfilm op dvd of Blu-ray gaat er onherroepelijk aan zonder de juiste reflex om de schijf te bewaren.
houdbaarheidsdatum
Akkoord, commerciële producten zoals cd-roms of dvd’s zijn een stuk steviger dan zelfgemaakte schijfjes. De details van het chemische proces waarmee je zelf schijfjes vol foto’s, filmpjes of wat dan ook kon zetten besparen we jou. Het komt er op neer dat bij commerciële producten de gelabelde kant de meest kwetsbare is. Bij jouw eigen productiewerk zijn beide kanten veel gevoeliger voor schade.
Algemeen gesproken kan je stellen dat een zelfgemaakte cd slechts enkele jaren bewaard blijft, rekening houdend met de bewaaromstandigheden. Commerciële cd’s en dvd’s gaan langer mee, tot dubbel zo lang volgens studies. Voor USB-sticks mag je rekenen op een nog langere houdbaarheid, minstens om en bij tien jaar. Alles staat en valt met de bewaaromstandigheden en dan nog, niets is voor eeuwig.
Harde schijven (HDD en SSD) bieden wat klassieke opslag betreft het langst zekerheid voor data. Ook hier geldt het principe dat niets voor altijd is, dus ook deze opslag heeft zijn limieten. In dit geval gaat het over bitrot dat gegevens kan aantasten.
lees ook
Hoelang zal je nieuwe harde schijf leven?
Bewaren is beschermen
Ben je, net als ondergetekende, van het nostalgische type (bouwjaar 1978) en maakte je ook gretig gebruik van jouw cd-brander? Dan weet je ongetwijfeld dat het een strijd was om al die kopietjes netjes op te bergen. Klasseermappen, torentjes, doosjes… ze passeerden allemaal de revue. Waar we in die tijd niet aan dachten was dat ook die glimmende schijfjes gevoelig zijn aan tal van omstandigheden.
Schommelingen in temperatuur, wrijving door over elkaar te schuren en luchtvochtigheid spelen een bijzonder nefaste rol. Schijfrotting, het kan heel verregaande gevolgen hebben voor ons en jouw naslagwerk. Stel je voor dat je op zo een manier die hilarische foto’s van een personeelsfeest zou verliezen. Voorkomen is beter dan genezen, zeker wat belangrijke data betreft. Maar hoe bewaar je nu het best die klantenbestanden de die video van een geslaagde teambuilding?
De meest eenvoudige, maar daarom niet de beste, manier is de opslagmedia (schijfjes, usb-sticks, …) op een donkere, droge plaats te bewaren. Zorg er ook voor dat de weerselementen geen rol kunnen spelen. Heb je al jouw cd’s apart in een doosje? Perfect, plaats die doosjes netjes op een rij naast elkaar op de kast (weg van de zon, uiteraard). Vermijd stapelen want dat vergroot het risico op wrijving. Met een beetje geluk kun je de foto’s van opa in zijn moestuin binnen een paar jaar nog eens herbekijken.
Back-up maken, snel!
Een betere optie, misschien wel de enige, is het maken van back-ups. Juist, back-up in het meervoud. Eén exemplaar bijhouden, dat is om problemen vragen. Zonde zou het zijn wanneer al die coole foto’s of belangrijke bestanden plots een vage herinnering blijken omdat die ene back-up onvindbaar is. Zie het als een paardenrace. Verhoog je kansen door op verschillende paarden te wedden. Met het grote voordeel dat die back-ups een veel minder grote hap uit je portefeuille zullen nemen.
Eerst moet je uiteraard ervoor zorgen dat je de originele bestanden van de drager krijgt. Heb je nog een pc met dvd-speler? Goed, dan kan je nagaan of die schijfjes nog leesbaar zijn. Neem rustig de tijd om alle dragers te testen. Tip van de redactie: neem er een lekker glas wijn bij want de kans is groot dat je voor een paar uurtjes zoet bent.
Eens je de leesbare media hebt onderscheiden van de niet-leesbare, gooi dan in geen geval de onleesbare schijfjes weg. Misschien volstaat het om een tweede (of derde) externe dvd-speler aan sluiten. Lukt het deze keer wel, dan geeft YouTuber EposVos je in onderstaande video heel wat handige tips om de data te recupereren.
Back-up die back-up in 3-2-1!
Wat is beste strategie om ervoor te zorgen dat al jouw naslagwerken tot in de eeuwigheid bewaard blijven? Er is eigenlijk maar één goede regel: 3-2-1.
Zorg voor drie versies van je back-ups (zie je wel, meerdere versies). Van die drie is één de primaire drager van de data (jouw pc bv) en zijn de twee andere kopieën. Daarnaast bewaar je die drie versies op minstens twee verschillende types van drager (schijf, usb,…). Tot slot zorg je ervoor dat minstens één kopie op een externe locatie staat (in de cloud bv).
We schreven onlangs een artikel over back-ups op Schoolit. In dit stuk vind je tips om aan de slag te gaan met kopieën en back-ups.
Tape als back-up?
Back-ups via traditionele dragers en in de cloud zijn prima. Zeker wanneer het om bestanden gaat met een beperkte grootte. Wil je grote, digitale bestanden archiveren? Dan zijn er nog andere alternatieven voorhanden. Tape bijvoorbeeld. Het lint is al sinds de jaren ’60 een populaire drager. Het hoeft niet te verwonderen dat veel media nog altijd met tape werken voor opnames en archief. Tape is relatief goedkoop, gemakkelijk op te slaan, betrouwbaar en kan er veel data op een relatief kleine oppervlakte.
Tape heeft enkele minpuntjes. Zo vergt het vrij veel handelingen voor de tape kan worden gelezen. Daarnaast moet je eerst alle data op de tape bekijken of doorspoelen voor je aan jouw gewenste document, video of wat dan ook komt. Een snelle scan kan niet, tenzij je goed gelabeld hebt wat er op die tape staat.
Net als de opslagmedia die we hierboven bespraken, is ook de houdbaarheid van tape beperkt. Bedrijven gespecialiseerd in tape-opslag, garanderen hun klanten een zorgeloze opslag van minstens 30 jaar voor de bestanden naar een nieuwe drager (tape in dit geval) zullen moeten worden overgeschreven.
De toekomst zit in ons DNA
De grote vraag naar opslag dat de tand des tijds kan doorstaan doet onderzoekers terug grijpen naar onszelf, naar ons DNA. Door DNA te maken van data kunnen die in grote hoeveelheden op een kleine plaats worden opgeslagen. En dat voor altijd. Een droom? Niet echt. Als jaren is de wetenschap bezig met DNA als opslag en als onderdeel voor computing. De techniek heeft veel voordelen zoals de grootte. Eén gram DNA zou 455 exabytes data kunnen omvatten. Ter vergelijking: een 3,5” HDD met een capaciteit van 10 TB weegt al snel 600 gram.
Duurzaamheid is een ander voordeel. Experimenten hebben aangetoond dat DNA millennia houdbaar zijn. De ontleding van data-DNA kan op dezelfde manier als bij onderzoek naar een eeuwenoude dinosaurus.
Het grote nadeel is het prijskaartje. DNA maken is tijdrovend en bijzonder duur. Eenzelfde hoeveelheid data wegschrijven op een tape kost tot 100.000 keer minder dan DNA. En toch is zit er toekomst in ons verleden.