Het internet is niet gratis: IT-sector loopt achter met auteursrechten

Tienduizenden Belgische bedrijven en zelfstandigen betalen reeds licenties voor het gebruik van auteursrechtelijk materiaal in hun bedrijf. Reprobel speelt hierin een centrale rol, maar mist een deel van de IT-sector.

Het internet wordt gevoed met miljoenen creatieve beelden en teksten. Doordat veel werken gratis te vinden zijn op het internet, wordt er vaak ten onrechte gedacht dat ze zomaar gebruikt mogen worden. Hiervoor werden auteursrechten in het leven geroepen met als eenvoudige vuistregel: geen digitale reproductie of communicatie van beschermde werken zonder licentie van de rechthebbende.

Hoewel veel bedrijven zich hier al sterk aan houden, merkt de CEO van Reprobel, Jean-Paul Langhoor-Beitia, op dat kleinere IT-bedrijven en -consultants de boot nog te vaak missen. Wanneer moet je als (IT)-bedrijf auteursrechten betalen en hoe gaat dit in zijn werk?

Het internet is niet gratis

Maar liefst 80.000 Belgische bedrijven en zelfstandigen betalen vandaag al voor de digitale licentie van Reprobel, een Belgische auteursrechtenorganisatie die tot de wereldtop behoort, voor het gebruik van auteursrechtelijk materiaal in hun bedrijf. Hoewel dit al een aanzienlijk cijfer lijkt, merkt de CEO van Reprobel op dat kleinere IT-bedrijven en -consultants hier nog een te klein aandeel van uitmaken. De grote IT- en consultancybedrijven vinden wel moeiteloos de weg naar de digitale licentie van Reprobel.

Veel IT’ers zijn aanhangers van de free internet movement en zeggen dat het internet gratis moet zijn.

Langhoor-Beitia, CEO bij Reprobel

Tot een bepaald niveau is deze uitspraak correct: het is gratis om werken van auteurs en uitgevers op het internet te bekijken en lezen als ze niet achter een paywall staan. De foutieve gedachte luidt echter als volgt: staat het niet achter een paywall? Dan is alle gebruik gratis. Auteursrechten reiken verder dan dat. De toegankelijkheid van auteursrechtelijke werken op het internet impliceert niet dat je ze zomaar mag reproduceren of doorsturen. Vanaf dat punt zijn bedrijven, voor iedere werknemer apart, auteursrechten verschuldigd.

Reprobel vertegenwoordigt de auteursrechten van Belgische auteurs en uitgevers, maar heeft deze rechten ook wereldwijd geregeld met haar buitenlandse partnerorganisaties. “Een auteursrechtelijk beschermd werk is een breed begrip. Als het niet banaal is en er is over nagedacht, dan is het meestal beschermd. Denk bijvoorbeeld aan vakliteratuur, een foto, wetenschappelijk artikel, persartikel of zelfs een handleiding van een stofzuiger,” verduidelijkt Langhoor-Beitia.

We weten allemaal dat we SABAM moeten betalen voor het spelen van bijvoorbeeld muziek op de werkvloer, of dat we merken of patenten niet zomaar mogen gebruiken. Het reproduceren en verspreiden van auteursrechtelijk beschermde content op het internet daarentegen, is voor veel bedrijven een vaag begrip. Die onwetendheid maakt dat nog te veel kleinere IT-bedrijven en consultants de weg naar de digitale licentie van Reprobel niet vinden. Als er al licentievoorwaarden zijn, wat betekenen ze voor jouw bedrijf en wat met auteursrechtelijke werken buiten België? Heb ik voldoende zicht op wat mijn medewerkers online doen en welke beschermde werken er binnen mijn onderneming circuleren? Bij deze en vele andere vragen lopen de meeste bedrijven vast.

Moet ik als (IT-)bedrijf auteursrechten betalen?

Ieder bedrijf, waarvan de werknemers gebruik maken van externe auteursrechtelijke beelden en teksten, zowel digitaal als op papier, is auteursrechten verschuldigd. Dit gaat verder dan de meeste bedrijven denken: het knippen en plakken van enkele alinea’s uit een interessant artikel in een advies aan de klant, het opnemen van een foto in een PowerPoint presentatie, het geven van deze presentatie (zelfs intern), het afprinten of inscannen van beschermde documenten, tot het delen van een cartoon in een WhatsApp-groep met de collega’s. Heel wat bedrijven zijn zich niet bewust van deze auteursrechten en hebben hier bijgevolg geen sluitende licenties voor. De niet-naleving draagt echter negatieve gevolgen met zich mee.

Bedrijven die de auteursrechten schenden, mogen zich verwachten aan geldboetes die kunnen oplopen tot honderden euro’s per inbreuk. Het initiatief komt meestal van de rechthebbenden, maar Reprobel speelt hier ook een rol in en kan wettelijke controlemiddelen inzetten. Hoewel dit financiële risico voor bedrijven een drijfveer kan zijn, mogen we de kern van het verhaal niet uit het oog verliezen. Zoals de term auteursrechten al verklapt, zijn ze bedoeld om de rechten van de creatieve makers te beschermen. Dat is belangrijk in een klein land met meerdere talen en een kwetsbare uitgeefmarkt.

Steun aan de creatieve industrie

Reprobel speelt een sleutelrol in de Belgische creatieve en informatieve sector. Enerzijds helpt het bedrijven en zelfstandigen hun weg te vinden in het moeras van het auteursrecht met een handige digitale licentie, anderzijds zorgt het er nadien voor dat de vergoedingen tot bij de auteurs en uitgevers komen. Die laatste stap verloopt onder toeziend oog van de FOD Economie en een erkende revisor.

Zonder de werken van onze auteurs en uitgevers zou er niet veel te lezen zijn op het internet. Dat is ook meteen de essentie van auteursrechtelijke vergoedingen. “We noemen dat fair pay, fair play: je bent in orde als bedrijf en je zorgt ervoor dat de rechthebbenden een faire vergoeding krijgen zodat ze kunnen blijven creëren, informeren en investeren”, vertelt Langhoor-Beitia. Sinds haar opstart heeft Reprobel al meer dan 450 miljoen euro verdeeld aan de rechthebbenden.

Licenties voor auteursrechten: eenvoudiger dan het klinkt

Ben je er na het lezen van dit artikel van overtuigd dat je net als 80.000 andere Belgische bedrijven de creatieve sector auteursrechten verschuldigd bent? Als je de fiscaal aftrekbare vergoeding voor de Reprobel licentie – vaak niet meer dan enkele tientallen euro’s per jaar – afzet tegen het risico dat je als bedrijf loopt door geen auteursrechten te betalen, is de rekensom snel gemaakt. Bovendien is dit een mooie manier om de creatieve industrie te geven waar ze recht op hebben.

Reprobel doopte recent zijn gecombineerde licentie voor ondernemingen om tot izili by Reprobel (www.izili.be). Dit is een ‘easy’ auteursrechtelijke licentie op maat gemaakt voor de digitale wereld en voor thuiswerken. Het biedt Belgische ondernemingen en zelfstandigen een ruime licentiedekking, in alle eenvoud en voor Belgische en buitenlandse bronwerken. Een simpele daad om jezelf als bedrijf te beschermen en tegelijkertijd goed te doen voor de samenleving: fair pay, fair play.